Voor geld, voor vrijheid en voor recht

© BELGAIMAGE

Hij is verre van in topvorm, de organisator wilde hem door de salbutamolwolk boven zijn hoofd niet (meer) aan de start en ook zijn grootste opponent Tom Dumoulin vond dat hij beter thuisbleef. Toch begon Chris Froome aan de Giro. Waarom?

Karma! Toen Chris Froome tijdens de opwarming van de openingstijdrit in Jeruzalem tegen het asfalt smakte, dook vooral dat woord op in de daaropvolgende wielertweets. Ook toen hij in die chronorace 37 seconden verloor, en vorige week nog meer averij opliep, bleek het leedvermaak groot. ‘Zijn advocaten zijn aan het onderhandelen over zijn tijdsverlies’, klonk het cynisch toen de officiële uitslag op zich liet wachten na de rit die Tim Wellens won. Ironisch genoeg een renner die weigert om een therapeutisch voorschrift (TUE) te gebruiken waar Froome wel al meermaals mee gekoerst heeft. Zoals Wellens, naast Dumoulin, ook een van de weinige renners is die ópenlijk zei dat Froome zichzelf beter zou schorsen tot er duidelijkheid bestaat over zijn salbutamolplas.

Ondanks de immense druk die al maanden op zijn schriele schouders rust, wilde de eergevoelige sadomasochist in de Brit van geen wijken weten.

Hoe groot de controverse rond de Brit is – zelfs de bekritiseerde Grande Partenza in Israël werd er half door vergeten – bleek al tijdens de voorafgaande persconferentie. 33 minuten lang fungeerde Froome als een dartsbord waar vooral Engelse journalisten giftige pijltjes naar gooiden. Toen er na ruim een halfuur eindelijk een vraag werd gesteld over andere favorieten, sneerde Girodirecteur Mauro Vegni: ‘Eindelijk erkent iemand dat niet alleen Froome deelneemt!’

De Italiaan stak zelfs niet weg dat hij liever Tom Dumoulin als rozetruiwinnaar ziet. ‘Jong, knap, goed voor het wielrennen.’ Lees: wat een eindzege van Froome níét zou zijn. Een party crasher die hij aanvankelijk nochtans eerst uitgenodigd had, maar later niet meer kon weigeren. Ondanks de immense druk die al maanden op zijn schriele schouders rust, wilde de eergevoelige sadomasochist in de Brit van geen wijken weten. En daarin spelen verschillende factoren een rol.

Geld

Chris Froome strijkt dan wel jaarlijks een salaris van 4 miljoen euro op, er mag altijd wat bij. Op dat vlak zou hij volgens insiders zelfs zeer gulzig zijn – al tijdens zijn jeugdjaren in Kenia zette Froomey als een echte commerçant een handeltje in avocado’s op. Toen Girodirecteur Mauro Vegni vorig najaar de Engelsman een startpremie van 1,4 à 2 miljoen euro (afhankelijk van de bron) bood, bleek dat een niet te weigeren voorstel. Bij de bekendmaking van Froomes deelname, na de presentatie van het Giroparcours eind november, ontkende Vegni wel stellig dat hij de Skyrenner zou betalen.

Vorige week klonk het al anders: hij geeft, bekende Vegni, al jaren ‘een hogere kostenvergoeding’ aan teams die wél hun ‘kapiteins’ opstellen – een individuele startpremie is immers verboden door de UCI. Een dag later zei hij zelfs dat Dave Brailsford, manager van Team Sky, hem misleid had bij de financiële onderhandelingen, na de Vuelta. Omdat die toen al wist van Froomes salbutamolplas, maar dat verzweeg. Zelfs toen de renner op 28 november zijn deelname aankondigde, wist Vegni naar eigen zeggen van niets. Hij ontdekte het pas toen de Franse krant Le Monde op 14 december de pin uit de salbutamolgranaat trok.

Dat Vegni Froome niet zélf heeft betaald, is volgens insiders niet eens gelogen. Vastgoedmagnaat Sylvan Adams, die de Giro naar Israël haalde en daar ruim tien miljoen euro voor over had, zou diens premie opgehoest hebben. ‘We hopen Chris aan de start te krijgen, ook al kost het veel’, zei Adams niet toevallig aan de Franse krant Libération. ‘Het is alsof Messi in je stad zou spelen, met dit verschil dat Froome drie dagen lang door ons mooie land zal koersen. Aandacht verzekerd!’

Helaas niet de aandacht waar vooral Girodirecteur Mauro Vegni op gehoopt had. Net als de Italiaanse cosponsors van Team Sky – Pinarello (fietsen), Kask (helmen), Fizik (zadels), Castelli (kledij) -, want zij hebben Froomes Girodeelname mee een duwtje gegeven. Naast ook Sky Italia, met het Britse Sky en 21 st Century Fox een van de drie belangrijkste geldschieters van de miljoenenploeg.

Eer

Met een Girozege, na de Tour/Vuelta in 2017, de eerste renner worden met drie eindzeges op rij in een grote ronde sinds Bernard Hinault (Giro/Tour 1982, Vuelta in het voorjaar van 1983). Om daarna ook de Tour op zak te steken en Eddy Merckx‘ historische vierklapper te evenaren (Giro/Tour 1972, Vuelta/Giro 1973). Zijn plaats in de wielergeschiedenis verzegelen, daar gaat volgens Froome zijn deelname aan de Ronde van Italië om. Met winst in de Giro, na die in de Vuelta, zou hij bovendien niet meer die onbeminde Lance Armstrong-kopie zijn, louter gefocust op de Tour. Ook als hij in Italië strijdend ten onder gaat, dan zou dat zijn populariteit misschien opvijzelen. Zelfs zijn eeuwige sceptici staken de duim omhoog omdat de grijze controlefreak zijn grenzen verlegde.

Naar Italië, waar Team Sky met kopmannen Bradley Wiggins, Richie Porte, Mikel Landa en Geraint Thomas in het verleden telkens was verzopen in een poel van pech. Waar Froome ook zelf tijdens zijn amateurperiode, in een stadje bij Bergamo, drie jaar had verbleven. En in 2009 en 2010 al aan de Giro had deelgenomen – toen nog als nobele onbekende. In 2009 eindigde hij als 36e, in 2010 (zijn eerste seizoen bij Team Sky) haalde een jurylid hem op de Mortirolo uit de race omdat de Brit zich aan een politiemotor had vastgeklampt, gekweld door kniepijn. Afrekenen met de Girovloek van Sky en met eindwinst in Italië de cirkel van zijn carrière rondmaken, ook dat speelde volgens Froome mee in de beslissing om naar Jeruzalem te vliegen.

De vraag is of hij die ook genomen had zónder startpremie. En of hij het geriskeerd had een vijfde Tourzege op het spel te zetten, om zo op gelijke hoogte met Indurain, Hinault, Merckx en Anquetil te komen. Na zijn Vueltazege in 2017 zei de Brit dat dat voor hem ‘ The Golden Prize‘ is. En in aanloop naar deze Giro vertelde Froome dat hij zelfs eerst neen had geantwoord toen de ploeg een mogelijke deelname op tafel legde. Omdat die vijfde Tourzege altijd zijn échte focus was geweest en hij veel andere kampioenen had zien mislukken bij hun poging om de Giro én de Tour te winnen.

Tijdens de openingstijdrit van de Giro verloor de Witte Keniaan 37 seconden.
Tijdens de openingstijdrit van de Giro verloor de Witte Keniaan 37 seconden.© BELGAIMAGE

Al dan niet verleid door de vele euro’s veranderde Froome dus van gedacht. Naar eigen zeggen overtuigd door zijn trainer Tim Kerrison. Hun plan om de Tour én Vuelta te winnen was in 2017 immers eindelijk geslaagd. Toen al schreef de Brit geschiedenis, als de eerste renner die die dubbel (in die volgorde) realiseerde. De Skykopman was zelfs wat undercooked aan de Tour begonnen, om energie te sparen voor de Vuelta. Zonder een rit te winnen stond hij in Parijs echter in de gele trui en in de Vuelta duwde hij ‘zijn beste wattages ooit’.

Als Froome op dezelfde gecontroleerde, intelligente manier zou koersen en hij datzelfde trainingsschema in 2018 enkele maanden zou vervroegen, dan moest ook de dubbel Giro/Tour lukken, aldus Kerrison. Toprenners genoeg bij Sky om hem in beide rondes te ondersteunen – zoals in deze Giro met Poels, De La Cruz, Henao, Elissonde… Hét doorslaggevende argument was echter: de Ronde van Frankrijk die wegens het WK voetbal een week later start, met daardoor 40 i.p.v. 33 recuperatiedagen na de Giro. Ter vergelijking: tussen de Tour en Vuelta 2017 lagen er slechts 26 dagen.

Kerrison en Froome hadden echter geen rekening gehouden met de salbutamolzaak. Maar slapeloze nachten? Of negatieve effecten op zijn trainingen? Geen sprake van, aldus de Brit. Ondanks de indrukwekkende trainingsgegevens die hij in januari op Strava zette – met zeer lange tochten in Zuid-Afrika, bedoeld om de basisuithouding richting Giro/Tour te vergroten – leek hij in de Ruta del Sol en Tirreno-Adriatico niettemin allerminst scherp, net als in de Tour of the Alps, net voor de Giro. Volgens de Skyploegleiding bewust: Froome mag, zelfs in het begin van deze Giro, nog geen 100 procent zijn met oog op de moordende slotweek en vooral de (belangrijkere) Tour.

Afgelopen zondag stond hij echter al op ruim twee minuten van rozetruidrager en landgenoot Simon Yates. Weinig waarschijnlijk dat de Brit dat nog kan goedmaken.

Pikant detail: Yates werd in 2016 voor vier maanden geschorst wegens een ‘niet opzettelijke’ dopingovertreding. Hij had, zonder dat zijn team een TUE had aangevraagd, het verboden Terbutaline gebruikt, een middel tegen astma. Zoals salbutamol.

Leeftijd/mogelijke schorsing

Als Froome ooit zijn kans op de dubbel Giro/Tour zou wagen, dan kon hij niet langer wachten. Zondag wordt hij immers 33. Alleen al de Tour winnen op je 33e – of ouder – is niet vanzelfsprekend. Sinds 2000 verwezenlijkt door slechts drie renners: Lance Armstrong (in 2005 33 en 10 maanden oud bij zijn laatste, intussen kwijtgescholden, Tourzege), Carlos Sastre (in 2008 33 jaar en 3 maanden) en Cadel Evans (in 2011 met een leeftijd van 34 jaar en 5 maanden de oudste winnaar sinds 1923). Indurain (31), Hinault (30) en Merckx (29) waren nog veel jonger toen ze hun vijfde en laatste gele trui veroverden.

Nu of nooit dus voor Froome, want bij het begin van de Tour 2019 zal er 34 jaar en ruim een maand op zijn teller staan. Áls hij dan mag starten, omdat het nog altijd onduidelijk is wanneer de definitieve uitspraak over zijn salbutamolzaak volgt. Een zaak van lange adem, want na gelijk welk verdict van het antidopingtribunaal van de UCI, zal allicht een van beide partijen naar het Internationaal Sporttribunaal (TAS) stappen. Áls die Froome uiteindelijk een schorsing – van normaal tussen de zes en twaalf maanden – zou opleggen (hoogstwaarschijnlijk pas ná de Tour van dit jaar), dan is de vraag wanneer de Brit dan opnieuw in competitie kan uitkomen. Mogelijk dus zelfs pas ná de Tour 2019.

Hoewel Froome er zeker van is dat hij zijn onschuld zal kunnen bewijzen, is elke grote ronde die hij intussen kan meepikken dus meegenomen. Hij, zijn peperdure advocaat Mike Morgan en Team Sky hebben er dus alle belang bij dat alle procedures lang duren, al dan niet door hun eigen toedoen. Wordt Froome effectief geschorst, dan zal hij zijn Vueltazege kwijtraken, maar dan zal die schorsing hoogstwaarschijnlijk pas ingaan op het moment van de uitspraak, niet met terugwerkende kracht. Tot dan kan hij blijven koersen omdat salbutamol een ‘gespecifieerde substantie’ is. En dat is tot een bepaalde grens toegelaten (in dit geval 1200 nanogram per ml, inclusief foutenmarge). In Froomes urine werd in de Vuelta echter 2000 ng/ml salbutamol gevonden. Wegens de nieuwe regels van het Wereldantidopingagentschap over de effecten van uitdroging op de urinedensiteit is dat volgens The Times teruggebracht tot (een nog altijd te hoge) 1429 ng/ml.

Froome en zijn advocaten proberen die waarde nu te verklaren door twijfel te zaaien over de salbutamoltest. Al dan niet toevallig verscheen vorige week het resultaat van een onderzoek door de universiteit van Leiden. Dat zegt dat de test ‘fundamenteel gebrekkig’ is. Bij gebruik van de maximum toegelaten salbutamol dosis kan het aantal vals positieve stalen oplopen tot 15,4 %, aldus de studie. Al wordt dat onderzoek door het WADA én andere wetenschappers fel op de korrel genomen, zodat er twijfel blijft heersen.

Intussen gaat Froome er gewoon vanuit dat alle uitslagen die hij tot de definitieve uitspraak neerzet – in deze Giro, en ook in de Tour -, niet zal kwijtraken. Het artikel 10.8 van de WADA-code stipuleert nochtans van wel, maar het bevat ook de clausule: ‘Tenzij fairness het tegenoverstelde gebiedt.’ Volgens professor Arbeids- en Sportrecht Frank Hendrickx zal die clausule in dit geval allicht toegepast worden. ‘Voor een correcte interpretatie van Froomes salbutamoltest is er verder diepgaand onderzoek nodig en dus ligt het niet alleen aan hen dat dit zolang duurt. Bovendien zal het TAS allicht opwerpen dat de mogelijke fout, gezien de gespecifieerde substantie, te licht is om het schrappen van zijn uitslagen te rechtvaardigen. Ook omdat salbutamol geen belangrijk prestatiebevorderend effect heeft.’

Zichzelf een preventieve schorsing opleggen om het wielrennen van alle controverse te sparen, zoals ook UCI-voorzitter David Lappartient hem heeft gevraagd, daar denkt Froome dan ook niet aan. Hij werpt (terecht) op dat deze zaak, volgens de regels, nooit bekend had mogen raken. Dat is pas gebeurd met het lek in Le Monde, in december 2017. Anderzijds verklaarde de Engelsman in 2016 dat hij ‘niet alleen de regels moet volgen, maar door zijn positie in het wielrennen verder moet gaan en een goed voorbeeld moet stellen, zowel moreel als ethisch.’

Woorden die hem er nu niet toe aanzetten om zichzelf uit competitie te nemen, aangezien Froome overtuigd is van zijn onschuld en ze er bij Team Sky vanuit gaan dat dit als een halve schuldbekentenis geïnterpreteerd zou worden – al kan je dat evengoed als een signaal van goeie wil bestempelen. De UCI zou hem volgens de regels wel voorlopig kúnnen schorsen, maar overweegt dat niet omdat het dat in het verleden bij dergelijke gespecifieerde substanties nooit heeft gedaan. En dus nu geen schadeclaims wil riskeren.

Zo koerst Froome – weliswaar niet vrolijk – voort. Voor geld, voor eer, voor vrijheid en voor recht. Niemand die hem immers, tot een eventuele schorsing, volgens de regels kan tegenhouden. Of dat een Girozege – laat staan een vijfde gele trui – zal opleveren, is echter ten zeerste de vraag. En dan zal niet alleen het wielrennen, maar ook hij verloren hebben.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content