Jacques Sys
Jacques Sys Jacques Sys is een Belgische sportjournalist

Vijf weken lang wordt Duitsland geleefd door het WK en zwellen gevoelens van patriottisme steeds feller op. Aflevering drie van een dagboek over een land in de ban van de bal.

Maandag 19 juni

Die Deutschland Party. Zelfs een bloedserieus weekblad als Der Spiegel kan niet meer om het fenomeen heen. Het WK maakt van Duitsland een ander land, met de dag kleurt het straatbeeld meer zwart, rood en geel, het zomersprookje blijft duren. Sinds de val van de Muur, op 9 november 1989, is dit de grootste party die Duitsland kende. Toen vierde het land met zichzelf, nu met de hele wereld. Er zijn nauwelijks nog Duitse vlaggen te koop en Adidas deed al één miljoen shirts van de Duitse nationale ploeg van de hand. Tijdens het WK van 2002 in Japan en Zuid-Korea waren dat er nog 250.000. Uit een recente rondvraag bleek dat 54 procent van de bevolking ervan overtuigd is dat Duitsland na het WK een veel positiever imago zal hebben dan voordien. In de Deutscher Bundestag zegt bondskanselier Angela Merkel : “Als je ziet welk beeld van vrolijkheid er is ontstaan, welk enthousiasme de mensen uitstralen, dan ben ik ervan overtuigd dat wij met dezelfde instelling ook onze problemen gaan aanpakken.”

Van sociale hervormingen had Merkel een prioriteit gemaakt en de problemen in de gezondheidszorg krijgt ze maar niet onder controle. Ze blokkeert op dit moment zichzelf. Dat kan niet gezegd van Jürgen Klinsmann die in zijn pogingen om het Duitse voetbal een nieuw elan te geven de laatste sceptici heeft overtuigd.

Dinsdag 20 juni

Als hysterie langzamerhand euforie verdringt : nadat Duitsland een ongeïnteresseerd Ecuador met 3-0 wegveegt, slaan de stoppen bij sommigen helemaal door. Op het tweede Duitse televisienet stippelt de anders nuchtere verslaggever Johannes W. Kerner de verdere weg van de Mannschaft uit. In de achtste finale wacht Zweden, in de kwartfinale Argentinië en in de halve finale Brazilië. “En wie we dan in de finale moeten wegblazen, dat zien we wel”, krijst hij. Het publiek, dat in een soort arena in Berlijn de rechtstreekse uitzending bijwoont, gaat uit het dak. Maar Kerner vergist zich : Duitsland kan in de halve finale helemaal niet tegen Brazilië vallen.

In een van enthousiasme vibrerend land valt het niet mee om nuchter te denken. Theo Zwanziger, een van de twee voorzitters van de Duitse voetbalbond, probeert het toch. Hij vindt dat er nu, te midden van het nog steeds groeiend enthousiasme, in de voormalige DDR dringend werk gemaakt moet worden van een verbeterde voetbalaccommodatie in bijvoorbeeld steden als Dresden, Erfurt of Magdeburg. Over het gegeven dat het oosten tijdens dit voetbalfestijn achterblijft, wordt nauwelijks gesproken. Verscheidene gemeenten en steden deden aanbiedingen om de deelnemende landen binnen hun muren te krijgen, maar telkens weer kregen ze een negatief antwoord. Alleen Potsdam mocht uiteindelijk Oekraïne begroeten. Alle andere 31 deelnemers kozen voor een locatie in de Bondsrepubliek. Dat zorgt voor frustratie in de ex-DDR. Vooral oudere mensen, die de naweeën van het vroegere systeem nog met zich meedragen, voelen zich veel minder betrokken bij het evenement. Het is alsof dit niet in hun land plaatsvindt. Maar wie wil daar nu te midden van de hysterie een punt van maken, wie wil erover kankeren dat het WK in het voormalige Oost-Duitsland minder leeft ? Alleen in Leipzig proberen ze vrolijk te doen. Daar worden dan ook vijf wedstrijden gespeeld. De andere 59 hebben plaats in het westen.

Woensdag 21 juni

Na twee weken Duitsland is het tijd om even de waanzin te ontvluchten. We gaan praten met een Belg in Frankfurt. Werner Helsen staat mee in voor de conditionele paraatheid van de scheidsrechters. Hij verblijft in het vlak bij de beursstad gelegen Neu-Isenburg. Helsen, die in de KU Leuven werkt op de faculteit bewegings- en revalidatiewetenschappen, is omgeven door luxe, zoals alle hotels die de FIFA afhuurt een zekere grandeur uitademen. Ook hij geniet van het enthousiasme in de straten. Maar nog veel meer voelt hij zich aangesproken door het haast rimpelloze parcours dat de scheidsrechters tot dusver hebben afgelegd. Terwijl Frank De Bleeckere en zijn secondanten hermetisch zijn afgesloten van de buitenwereld zit hij in de tuin van het hotel, waar de stilte een verademing is en de collectieve extase van een dol draaiend land ver weg is. Helsen praat over het WK van de assistent-scheidsrechters die net zoals de arbiters beter voorbereid zijn dan ooit tevoren. Er wordt vooral veel geoefend op buitenspelsituaties. Op gezag van de wereldvoetbalbond, die tijdens het WK van 2002 in Japan en Zuid-Korea had geconstateerd dat 26,3 procent van alle beslissingen die in verband met buitenspel werden genomen verkeerd waren. Terwijl het hooguit 10 procent mag zijn. En dus werden er maatregelen genomen. En vertelt Helsen : “Het tempo op dit WK is enorm hoog. Als je ziet hoe de scheidsrechters fysiek overeind blijven, dan is de conclusie dat ze een enorme stap hebben gezet. Je moet de inspanningen die van hen gevraagd worden niet onderschatten, ze rennen echt van de ene kant van het veld naar de andere, een hogere snelheid betekent dat ook zij sneller moeten zijn. Frank De Bleeckere verbruikt tijdens een WK-wedstrijd 50 procent meer calorieën dan tijdens een match in België : 1800 in plaats van 1200. Dat heeft natuurlijk te maken met de steeds betere trainingen. Die zijn echt heel doordacht, er wordt in groepen gewerkt, waarbij je drie dagen voor een wedstrijd natuurlijk intensiever werkt dan de dag voor een match. Over dat soort dingen is heel goed nagedacht. Maar ook de debriefing is erg belangrijk, daarin worden alle wedstrijdfasen nog eens uitvoerig besproken en geanalyseerd. Zo leren de scheidsrechters uit hun fouten.”

In zijn enthousiasme gaat hij verder : “Als de scheidsrechters elke dag feedback krijgen, dan bereik je op den duur uniformiteit en continuïteit. Je kan je in wezen ook minder fouten veroorloven. Iedere wedstrijd wordt gevolgd door 24 camera’s, die alles registreren. Dan zijn er ook nog de simulaties. In België is de komst van Belgacom TV voor de arbiters een goeie zaak geweest. Ik weet dat sommigen vinden dat er tijdens dit WK te snel geel wordt gegeven. Maar ik vind dat je preventief moet optreden. Blessures worden in het voetbal een steeds groter probleem. Wat dat betreft, heb je ook als scheidsrechter een verantwoordelijkheid.”

Terloops vraagt Werner Helsen zich af of het geen goed idee zou zijn om in de toekomst naar vier grensrechters te gaan. Maar hij realiseert zich dat dit nauwelijks haalbaar zal zijn. In het bos dat aan het hotel paalt, strekt een aantal scheidsrechters de benen. Anderen zijn aan het joggen. “We moeten gewapend zijn”, zegt Helsen. Een paar dagen later volgen de eerste arbitrale dwalingen. En stijgt de kritiek weer op.

Donderdag 22 juni

Frappant hoe snel theorieën en stellingen in de loop van een WK wegwaaien. Wat was er de afgelopen weken over Ronaldo allemaal niet gezegd en geschreven ? Te dik, te lui, niet meer geïnteresseerd en niet meer gemotiveerd, het waren nog de meest sympathieke verwensingen. Ronaldo voelde nauwelijks de behoefte zich te verdedigen en zei : “In mijn contract staat niet dat ik elke dag super moet zijn.”

Welke twijfels rezen er niet over Brazilië ? De Braziliaanse bondscoach van Japan, de legendarische Zico, sprak pal voor de match van zijn ploeg tegen de vijfvoudige wereldkampioen : “Ik begrijp niet dat Brazilië zo gecontroleerd voetbalt, dat is toch helemaal tegen onze natuur in.”

Na de match zei Zico niets meer. En na de wedstrijd voelde niemand zich nog geroepen kanttekeningen te plaatsen bij het spel van Ronaldo. Brazilië wervelde zoals het tijdens dit WK nog nooit was vertoond. Techniek, snelheid, kracht, beweging, opportunisme, het zat er allemaal in. Belgische journalisten wrijven zich de ogen uit. Het zal niet meevallen om zich straks weer in de Belgische realiteit te schikken. En bijvoorbeeld naar Beveren-Westerlo te gaan kijken.

Vrijdag 23 juni

Ach, der Franz, we hebben hem nog niet gehad in dit WK-journaal. Niet dat je naast Beckenbauer kan kijken. In publicitaire spots duikt hij dagelijks verscheidene keren op. Hij verdient daarmee wat bij : 20 miljoen euro. Boze tongen grijnzen dat hij daarmee zijn volgende echtscheiding kan betalen. Rudi Völler, die ook tal van reclameactiviteiten doet, moet overigens tevreden zijn met 9,8 miljoen. Er moet in alles een hiërarchie zijn.

Beckenbauer blijft zichzelf uitstekend verkopen. En hij valt kennelijk in de smaak. Want wat blijkt ? Hij wordt door de dames gekozen tot de mooiste man van het toernooi. Beckenbauer straalt als hij het hoort. Alleen : het blijkt om een rondvraag te gaan bij vrouwen van boven de 40. De jongere dames kiezen voor Lukas Podolski.

Het WK is aan zijn zestiende dag toe en dus bijna halfweg. En wat blijkt ? Plots is Franz Beckenbauer verdwenen. Later wordt duidelijk dat hij in het Oostenrijkse Kitzbühel zit. Om in het huwelijk te treden met zijn 21 jaar jongere vriendin Heidi Burmester, zij het dat die er wel wat ouder uitziet dan 39. Beckenbauer wou van het WK profiteren om die (derde) stap in alle stilte te zetten en alleen te vieren met die mensen die hem nauw aan het hart liggen. Daar hoorde kennelijk ook een fotograaf van Bild bij, de boulevardkrant zal de dag nadien de foto’s exclusief publiceren. Zakendoen moet je der Franz niet leren. Ook al toonde hij zich van zijn sentimentele kant bij het uitkiezen van de huwelijksdatum : de plechtigheid had plaats op de dag dat zijn in januari overleden moeder 93 jaar geworden zou zijn. Vreemd, bedenk je plots, dat een man als Beckenbauer tijdens het WK een dag gemist kan worden. En zou hij naar Kitzbühel gevlogen zijn met de helikopter waarmee hij naar alle wedstrijd fladdert ? Op kosten van de organisatie ?

Zaterdag 24 juni

Op weg naar München voor de wedstrijd tussen Duitsland en Zweden. Een radiostation besluit die dag alleen Duitse en Zweedse muziek te draaien. Het enthousiasme stijgt naar een kookpunt. Er wordt gesproken over Achtelfinale-Tag en als het weerbericht wordt voorgelezen klinkt het : Achtelfinale-Wetter. In de tropische temperaturen stoppen we onderweg voor een biertje. Er wordt een flesje op tafel gezet met een flesopener. Als het kurk van het flesje gaat, klinkt het : ‘ Tooor.’ Er mag al eens gelachen worden. Wat verderop ontwaren we een huis dat geschilderd is in de kleuren van de Duitse vlag. Dit land wordt echt helemaal gek.

En het dreigt nog erger te worden. Duitsland haalt de achtste finale en brengt in het eerste halfuur bij momenten wervelend voetbal. Na afloop wordt er in de Allianz Arena gezongen en gedronken. Er wordt muziek gedraaid van de twee weken geleden overleden popzanger Drafi Deutscher en plots wanen we ons in de zesdaagse van Dortmund als er een vrolijke meezinger uit de luidsprekers klinkt : Und dann die Hände zum Himmel, komm lass uns fröhlich sein.”

Het is wachten op volgende vrijdag. Op Viertelfinale-Tag.

Zondag 25 juni

Twee weken geleden liet dit blad Jürgen Klopp aan het woord om de Duitse nationale ploeg te analyseren. Jürgen wie ? De trainer van Mainz 05 genoot in onze contreien nauwelijks bekendheid. Behalve bij René Vandereycken, die hem een maand of drie mocht trainen, maar zijn doodvonnis tekende toen hij Klopp, een monument in Mainz, uit de ploeg zette. Nu is Klopp, die in deze kolommen voorspelde dat het WK te vroeg zou komen voor de jonge Duitse nationale ploeg, analist voor het ZDF, het tweede Duitse televisienet. En wat blijkt ? De kwaliteitskrant Frankfurter Allgemeine Zeitung bestempelt hem als de beste Duitse analist van het WK. Hij gaat zelfs de onaantastbare Günter Netzer vooraf.

De heren zijn totaal niet te vergelijken : Klopp heeft humor en verscheen al eens met een shirt van de Duitse nationale ploeg op de set, Netzer kijkt nog altijd even serieus, draagt een pak en das en geeft zijn analyses vanuit een studio in Keulen. Hij zal slechts één match live zien : de finale. En hij wenst zich, als heer van rang en stand, zeker van het enthousiasme en het feestgewoel te distantiëren. Toen moderator Gerhard Delling hem na de in Keulen gespeelde wedstrijd tussen Engeland en Zweden vroeg of hij even de stad zou induiken om te vieren, zei Netzer met gladgestreken gezicht : ‘Ik ga slapen.’

JACQUES SYS

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content