De bondscoach spreekt puur over tactiek, verdedigt zijn keuzes, geeft in detail aan welk soort voetbal hij wil zien om een groots EK te krijgen. Tussendoor heeft hij het zelfs over strijkijzers en hazen.

‘Ik heb een strikte richtlijn: balcirculatie. Balbezit. Wanneer je zelf de bal hebt en de tegenstander er niet aan geraakt, kan die nooit tot gevaar komen. Nu heb je natuurlijk de technische kwaliteiten nodig om daartoe te komen. En je moet altijd het evenwicht bewaren. Aanvallend denken is prima, maar je moet ook verdedigend denken. Toen ik assistent-trainer was, heb ik drie jaar gehad om alle spelers goed te observeren. Ik heb gezien dat mijn voorgangers enkele heel specifieke fouten maakten. Ik wil die fouten vermijden.’ Het lijkt eenvoudig.

Marc Wilmots en tactiek: dat zijn twee aparte werelden volgens een deel van de pers en de Belgische bevolking. Hij beweert zelf nochtans dat hij op dat domein van niemand lessen te krijgen heeft. De beste manier om dat te toetsen is hem overhoren. Examenvragen voor Willy, voetbalingenieur.

Hoe gaat u op training te werk om de balcirculatie te verbeteren?

MARC WILMOTS: ‘We trainen veel op spelen met twee baltoetsen. We houden de ruimtes klein. Het doel is om alsmaar sneller te spelen. De spelers moeten durven en altijd naar voren denken. Ik geef een voorbeeld: Mousa Dembélé. Die richtte zich vroeger nooit naar voren. Dan begon hij dat bij Tottenham toch te doen en hij schoot ook al eens op doel. Als je eens wist hoe vaak ik gesmeekt heb om dat ook bij ons te doen. Ik zei hem: je hebt een kanonschot, gebruik dat!’

STILSTAANDE FASES

Wat is de sleutel om efficiënt te zijn tegen ploegen die je opwachten, die erg laag gaan staan en niet aarzelen om een cynisch voetbal te spelen?

WILMOTS: ‘Als je geen ruimte hebt, moet je proberen om over de flanken te spelen. Mijn backs moeten diep gaan. Toby Alderweireld en Jan Vertonghen weten dat heel goed. Heb je de statistieken van Vertonghen bij de Rode Duivels al gezien? Het aantal assists dat hij gegeven heeft, het aantal goeie voorzetten? Alderweireld en Vertonghen zijn opgeleid bij Ajax, waar ze kruispasses van veertig meter geven. Zij kunnen op elk moment een ploegmaat op de andere vleugel vinden, dat is een buitengewone kwaliteit. Ze leggen die al gewoon goed, boem.’

Maar we zien weinig fases die eindigen met een goede voorzet van aan de cornervlag.

WILMOTS: ‘Er zijn drie ideale posities om te centeren. Meer zal ik daar niet over zeggen. Als ik dat wel doe, dan laat ik in mijn kaarten kijken. Als onze tegenstanders dat dan lezen, dan gaan ze daar gebruik van maken.’

Uw manier om man tegen man te laten spelen, komt die voort uit uw periode in Duitsland?

WILMOTS: ‘Dat is wat we met Schalke onder Huub Stevens deden en dat is de beste manier om met de ploeg als één blok te spelen. Zo gebeurt er niks via de centrale as. Maar om dat te doen heb je hartstocht nodig, fysieke conditie en discipline. Als je geen geweldige tactische discipline hebt, vergeet het dan maar. Of je doet het zo, of je speelt in zone zoals de Fransen. Ik vind dat het systeem waarbij je op het middenveld man op man speelt veel duidelijker is bij balverlies. En je legt minder druk op de verdediging. Je vermijdt infiltraties van uit de tweede lijn van de tegenstander en je geeft de spelers verantwoordelijkheid. Die is voor jou, die is voor hem, ik neem die… Zo heeft geen enkele speler een alibi. Ze kunnen natuurlijk wel fouten maken, dat kan altijd gebeuren.’

Dus ook geen zoneverdediging op stilstaande fases?

WILMOTS: ‘Neen, dat wil ik niet, want dan ga je weer van die alibi’s krijgen. Ik heb de doelpuntenmaker niet laten lopen, dat was hij. Daar wil ik niet over discussiëren, alles is klaar en duidelijk. Als je naar een trainerscursus gaat, dan leren ze je zone zus en zone zo. Iedereen doet het maar zoals hij wil. Maar in 25 wedstrijden – en oké, soms was er wat geluk mee gemoeid – hebben we geen enkele goal geslikt op een stilstaande fase. Ik denk dat dat een record is.’

NAÏEF OF ONNOZEL

Echte collectieve pressing, is dat mogelijk?

WILMOTS: ‘Kijk naar wat we gedaan hebben tijdens de vriendschappelijke match tegen Frankrijk. We hebben vooruit verdedigd. Maar om met een hoge verdediging te spelen heb je achterin snelheid nodig. Dat ga ik niet doen met twee strijkijzers. Collectieve pressing, dat doe je als je niet één tegen één speelt. Je hebt drie jongens die naar de man met de bal gaan. Dat zie je vaak in de Engelse competitie. Die smijten zich. Maar als je een technisch sterke tegenstrever hebt, die zich uit die situatie kan spelen met de bal aan de voet, dan komt het niet goed.’

Tegen Italië heeft de ploeg getoond dat ze echt in staat is om hoog te spelen.

WILMOTS: ‘Ja, ook al begonnen ze op een bepaald moment zomaar wat te doen. Iedereen liep naar voren. Het was een vriendschappelijke wedstrijd en dus moet je ook aan het spektakel denken, daarom heb ik het zo gelaten. Maar voor hetzelfde geld loop je op een counter. Iedereen heeft het met mij kunnen zien: je mag op sommige momenten al eens naïef zijn, maar je moet niet onnozel gaan doen. Tegen Frankrijk verliep het veel meer gestructureerd.’

Hebt u de indruk dat uw ploeg af en toe dicht komt bij die van Spanje qua balcirculatie: veel balbezit en een kort spel dat soms doet denken aan handbal?

WILMOTS: ‘Als je naar Barcelona kijkt, dan is dat tiktak, tiktak. En ze hebben Lionel Messi, Luis Suárez en Neymar om het werk te bekronen omdat de tegenstanders moe zijn. Dat is nog een ander niveau. Maar mijn ploeg doet dat op sommige momen-ten al heel goed. Wat telt, is regelmaat creëren, hetzelfde kunnen herhalen in elke match. En je moet jezelf kunnen wegcijferen. De enige keer dat ik me kwaad heb moeten maken, was tijdens de rust tegen Cyprus, want toen wilden ze het forceren. Als iedereen zich voorneemt dat hij zelf het verschil gaat maken, dan zie je wat daarvan komt…’

HET PROBLEEM VAN DE 9

Alle grote ploegen hebben een gids die iedereen kan meetrekken.

WILMOTS: ‘Dat is de reden waarom ik Axel Witsel gezet heb waar hij nu staat. Hij is al ferm gegroeid in die rol.’

Zou u kunnen overschakelen op een 4-4-2 als u daar de spelers voor hebt? Of houdt u altijd vast aan een 4-3-3?

WILMOTS: ‘Er bestaat geen beste systeem. Wie dat zegt, verkoopt nonsens. Ik bekijk wat ik voor materiaal heb en ik pas me daaraan aan. Ik heb bijvoorbeeld allemaal aanvallers die bij hun club in een 4-3-3 spelen, daar hou ik natuurlijk rekening mee. Ik hou van mijn 4-3-3 met snelheid op de flanken en voetbal over de grond. Dat stelt ons in staat om altijd naar voren te spelen. Ik geef mijn spelers de boodschap: we spelen om te winnen! Dat geeft vertrouwen. Ik heb trainers gekend die meer over de tegenstander praatten, op den duur kreeg je de indruk dat je zelf slecht was. Van zulke redeneringen heb ik veel geleerd.’

Maar er zijn toch momenten dat Romelu Lukaku het niet gemakkelijk heeft in dat systeem?

WILMOTS: ‘Van het moment dat we in elke match drie keer scoren, interesseert het probleem van de nummer 9 mij niet. Waar ik ook op let, is de ruimtes die mijn diepe spits weet te creëren. Ruimtes openen voor een ander is ook geweldig. Een mens staat graag in de kijker, hij wil scoren. Ik, ik, ik… Niet met mij, hé! We hebben jarenlang individu’s gehad en we hebben gezien wat dat gaf. Vandaag hebben we een team.’

SPEL OP DE WAGEN

Maar er staat druk op uw aanvallers, men verwacht dat ze scoren.

WILMOTS: ‘Dat is een valstrik waar ze niet in mogen trappen, dat leg ik hen geregeld uit. Ik heb liever dat ik vijf doelpuntenmakers heb bij mijn offensieve spelers en dat er twee van daarachter ook scoren. De naam van degene die de bal in het net legt, heeft voor mij geen enkel belang. Ik speel met vier aanvallers, het is logisch dat degenen die iets lager spelen een beter overzicht hebben dan de man in de punt. Die heeft een rol die iets ondankbaarder is. En ik heb begrip voor een aanvaller die een pruillip trekt wanneer hij vervangen wordt terwijl hij nog niet gescoord heeft. Dat is menselijk. Het probleem met de nationale ploeg is dat de Belgen alles zien. Als diezelfde speler een goede wedstrijd speelt bij zijn club, dan zijn er al veel minder mensen die daarover spreken. Een slechte match met de Rode Duivels daarentegen en het spel zit op de wagen voor vier maanden.’

Hebt u nooit gedacht dat u Romelu Lukaku te weinig gebruikt in functie van de kwaliteiten die hij in Engeland toont?

WILMOTS: ‘Wanneer ik hem wat geduld laat oefenen op de bank, kan dat ook nut hebben. Herinneren de mensen zich nog onze wedstrijd tegen de Verenigde Staten op het WK? Iedereen is moe, hij valt in en doet de boel ontploffen. Als ik 23 spelers heb, dan maakt het mij niet uit wie scoort.’

Wat kan iemand als Michy Batshuayi bijbrengen op een EK?

WILMOTS: ‘Hij luistert goed, hij begrijpt en leert en hij is veel vooruitgegaan qua gedrag. Het makkelijkst is om de speler opzij te schuiven die niet in de pas loopt. Dat wil ik nu net niet doen. Ik haal er voldoening uit om hem daarover heen te helpen. Batshuayi heeft ons wat bijgebracht in elke wedstrijd dat hij inviel. En op training doet hij me denken aan Yannick Carrasco: die jongens hebben honger. Ik hou van spelers die honger hebben.’

We hebben de indruk dat er in de kern alleen maar spelers met honger zitten.

WILMOTS: ‘Dat hebben we zo gecreëerd. Ze zijn top bij hun club, dat helpt. Je kunt er ook voor kiezen om in je zetel te gaan zitten, op je gemak. Maar in topvoetbal kun je nooit op je gemak zijn.’

ONVOORSPELBAAR

Toen Radja Nainggolan in de ploeg kwam, betekende dat een tactische omwenteling. Hij zorgt voor nog meer power op het middenveld. Maar nu we negentig procent balbezit hebben – of toch zo ongeveer – kunnen we nu niet op een andere manier gaan voetballen?

WILMOTS: ‘Je moet weten waarom ik hem er niet eerder bij heb gehaald. Hij was nog geen sleutelspeler bij Roma, ik merkte dat hij erg gespannen was toen ik hem testte en er waren andere spelers die de kwalificatiecampagne voor Brazilië hadden meegemaakt. Genoeg goeie redenen dus voor mijn beslissing om hem niet in de kern op te nemen. En nog één: ik speelde doorgaans met een enkele 6 en daarvoor had ik Axel Witsel. Nadien ben ik naar twee verdedigende middenvelders overgeschakeld. Ik heb graag dat een van die twee mee opschuift. Nu eens de ene, dan weer de andere. De tegenstander weet nooit welke van de twee zal gaan. Maar ik heb één credo: ik wil de centrale as niet openen. En wanneer er iemand uit de achterste lijn meegaat, moet dat telkens een andere zijn. Zo niet weet de tegenstander welke speler in het oog moet worden gehouden. Nu kunnen ze dat niet voorspellen. En door Kevin De Bruyne centraal op te stellen kan ik op de vleugels jongens zetten die snel zijn en goed in een-tegen-eensituaties. Dat is waar ik op aanstuur met Yannick Carrasco, Eden Hazard en Dries Mertens. Drie hazen die tweehonderd per uur lopen.’

Is Axel Witsel beter geschikt voor dat systeem dan Marouane Fellaini?

WILMOTS: ‘Maar dat is helemaal geen issue. We zijn er allang niet meer mee bezig welke speler het belangrijkst is. Een van beiden zal altijd spelen en ik ben blij dat ik ze beiden ter beschikking heb. Voeg daar nog Mousa Dembélé bij, die heel sterk is teruggekeerd bij Tottenham, en dat maakt dat ik vier spelers heb voor die twee sleutelposities. Ik kan zelfs beslissen om er drie van hen op te stellen, zoals in Frankrijk met Witsel, Nainggolan en Fellaini. Alles hangt af van de tegenstander. Ik stel nooit mijn ploeg samen op basis van de tegenstander. Mijn filosofie is om altijd naar het doel te gaan en te scoren, maar ik ben ook niet gek. Ik zag welke kwaliteit het Franse middenveld had. Ik zei tegen de spelers: dáár gaan we de oorlog winnen.’

VERTICAAL OF LATERAAL

Door het superseizoen van Dembélé bij Tottenham liggen de zaken misschien anders?

WILMOTS: ‘Over zijn klasse hoeven we het niet te hebben. Dat weet ik al een hele tijd. Maar hij is vaak bij de nationale ploeg gekomen met een kleine blessure. De heup of dit of dat. Vervelend. Als de match tegen Spanje niet was afgelast, dan zou ik hem achter de spits hebben uitgetest. Ik weet dat hij daar ook kan spelen.’

Als hij in de ploeg komt, dan zal hij sowieso gekoppeld worden aan een middenvelder die in stelling blijft, Witsel dus?

WILMOTS: ‘Niet noodzakelijk. Als ik Nainggolan en Dembélé opstel, dan weet ik dat dat ook een goed duo is. Fellaini en Dembélé hebben al samen gespeeld, dat liep ook goed. Die vier kennen elkaar door en door, ze weten wat ze moeten doen wanneer ik hen samen met deze of gene opstel. Het ene koppel is niet beter dan het andere. Wat is het belangrijkste voor een 6? De bal recupereren en snel naar voren spelen. Verticaal. En als dat niet mogelijk is, lateraal.’

Als u spreekt over zo snel mogelijk naar voren voetballen, vindt u dan niet dat Witsel een knop moet omdraaien?

WILMOTS: ‘Hij kan zeer goed infiltreren, hij zou in steun van de aanval kunnen spelen. Men zegt dat hij niet snel genoeg speelt, maar hij is de beste 6 uit de geschiedenis van het Belgische voetbal!’

SCORENDE HAZARD

Eden Hazard is op het goede moment weer in vorm geraakt. De kapitein!

WILMOTS: ‘Ik geloof dat ik hem beetje bij beetje heb laten klimmen in de hiërarchie. Hij moest een rijpingsproces doormaken. Uiteindelijk heeft hij weinig gescoord bij Chelsea dit seizoen, maar hij scoort bij mij, dat is niet slecht. Ik wil dat hij verantwoordelijkheid neemt, dat hij dat doet zoals Kevin De Bruyne. Hij barst van energie, hij heeft enorm veel goesting om een geweldig EK te spelen.’

Is het misschien daarom dat hij dit seizoen een beetje met de handrem op heeft gespeeld?

WILMOTS: ‘Helemaal niet. Ik denk dat alle spelers van Chelsea het dit seizoen tien procent minder goed hebben gedaan. Als het met het collectief bergaf gaat, dan volgen de individuen. Als het collectief sterk is, dan zijn de individuen dat ook.’

Wat is uw pronostiek?

WILMOTS: ‘Opeens moeten we Europees kampioen worden. Als dat lukt, des te beter, hé! Maar je moet toch wat nuchter blijven. Michel Preud’homme vat de situatie goed samen wanneer hij zegt zich erover te verbazen dat iedereen verwacht dat we al onze matchen met 3-0 winnen. Er zijn er die beginnen te zweven. Ik blijf met de voetjes op de grond. Mijn vader is een man van de grond, dat helpt waarschijnlijk. Ik weet heel goed wat we ervoor hebben gedaan, ik weet heel goed wat onze kwaliteiten zijn. Ik weet dat we eender welke tegenstander kunnen kloppen als we er zelf helemaal staan. En ik zal niet met excuses afkomen. Of we winnen of verliezen, ik zal er de verantwoordelijkheid voor dragen. In elk geval zal ik degene zijn die verliest.’

DOOR PIERRE DANVOYE – FOTO’S BELGAIMAGE

‘Als je eens wist hoe vaak ik Dembélé gesmeekt heb om op doel te trappen. Ik zei hem: je hebt een kanonschot, gebruik dat!’ – MARC WILMOTS

‘Of we winnen of verliezen, ik zal er de verantwoordelijkheid voor dragen. In elk geval zal ik degene zijn die verliest.’ – MARC WILMOTS