Als we de KBVB mogen geloven, is het Belgische voetbal immuun voor gokschandalen. Daar denkt Karl Dhont, corruptiebestrijder bij de UEFA, toch even anders over: ‘Wie denkt dat zijn kampioenschap veilig is, is naïef. Het gebeurt overál.’

Dik vier jaar nadat het gokschandaal rond Zheyun Ye losbarstte, komt het Belgische voetbal opnieuw in opspraak. Veel is er niet veranderd in die tussentijd. In 2005 was de Belgische voetbalbond maanden op voorhand attent gemaakt op de infiltraties van een malafide Chinees en mogelijke wedstrijdvervalsing. Ze lieten hem begaan. Ook nu was de KBVB al een jaar geleden gewaarschuwd voor onregelmatigheden met wedstrijden van UR Namen. Opnieuw verkoos bondsprocureur René Verstringhe om niets te doen.

Niemand die erover valt – toen niet en nu niet. Declan Hill, een Canadese journalist en onderzoeker, dook vier jaar onder in het Aziatische gokmilieu, wat vorig jaar resulteerde in het onthullende boek ‘The Fix’. Toen hij onlangs de Nederlandse vertaling voorstelde en zei over informatie te beschikken dat er nog steeds wedstrijden worden vervalst in België, riepen secretaris-generaal Jean-Marie Philips (KBVB) en directeur Ludwig Sneyers (Pro League) in koor: onzin!

Het Belgische voetbal en zijn leiders lijken niets te hebben geleerd uit de zaak-Ye. Het zijn non-believers gebleven. Aan het persagentschap Associated Press verklaarde Roger Van Lierde, de secretaris van UR Namen, dat hij niks verdachts heeft gezien aan de wedstrijden van zijn ploeg vorig seizoen. Ook Hans Vander Elst, technisch directeur van OH Leuven en tegenstander van Namen in twee als vervalst genoemde duels, hield het tegenover de VRT op de zwakte van het geel-zwarte elftal als logische verklaring voor hun nederlagen. Namen sloot het kampioenschap met grote afstand af op de laatste plaats.

Jammer voor Van Lierde en Vander Elst, maar zij slaan de bal volkomen mis. Net omdat Namen niet competitief was, vormde het een ideale prooi voor match fixers. Een zwak team dat een sterk team klopt, baart opzien. Zoiets kan een wedstrijdvervalser missen als kiespijn. Maar als het sterke team wint, zelfs met groot verschil, is dat precies wat we verwachten en zal er minder argwaan zijn. Dus wie – bijvoorbeeld – 1 miljoen euro had willen inzetten op winst van Kortrijk tegen Anderlecht, had zijn gokje zeker geweigerd gezien door de bookmakers. Een grote inzet op verlies van Kortrijk zou wel zijn aanvaard omdat zo’n resultaat in de lijn der verwachtingen lag. Wie wist met hoeveel Kortrijk zou verliezen, is dan de grootste winnaar.

Verliezen deed ook Namen meestal toch. Dan valt het niet op wanneer de omvang van het verlies vooraf is geregeld. Voor de spelers is het vaak ook een manier om nog iets te verdienen. Match fixers spelen daarop in en hun gokkende opdrachtgevers gaan lopen met stevige winsten. Roger Van Lierde en Hans Vander Elst illustreren de onwetendheid van het voetbalmilieu over de mechanismen van deze praktijk. Zelfs René Verstrin-ghe, als bondsprocureur de eerste bewaker van de integriteit van het Belgische voetbal, verdiepte zich na Zheyun Ye nooit in de problematiek van sportweddenschappen en corruptie. De bondstop beloonde de 73-jarige Gentse advocaat afgelopen zomer met een nieuw tweejarig mandaat, ondanks signalen dat hij er zelf de brui aan wilde geven.

“Ik dacht dat de perfecte misdaad iets was als een moord bij Agatha Christie“, schreef Declan Hill vorige week op zijn blog. “Sinds mijn boek ben ik gaan beseffen dat wedstrijdvervalsing de perfecte misdaad is, zolang een heleboel mensen niet eens willen toegeven dat het gebeurt.”

Heel Europa aangetast

Wie dat immobilisme koste wat het kost wil doorbreken, is UEFA-voorzitter Michel Platini. De Fransman ontpopt zich op diverse vlakken als een hervormer en is nu ook de eerste vooraanstaande voetballeider die wedstrijdvervalsing onomwonden een ernstige bedreiging voor de integriteit van de voetbalsport heeft genoemd. Stuurde zijn FIFA-collega Sepp Blatter Hill nog wandelen, Platini niet. Hem komt de verdienste toe een sterke anticorruptiecel te hebben uitgebouwd, met bovendien een Early Warning System dat oneindig veel deugdelijker zou zijn dan dat van de FIFA. “Dat laatste is een ramp”, meent Hill te weten.

Platini’s doortastendheid is verheugend omdat verandering zelden vanuit de sportstructuren zelf ontstaat. Terwijl de KBVB machteloos reageert op het nieuwe gokschandaal en een zo goed als failliet Moeskroen de Jupiler League virtueel gijzelt, haalde Platini met Karl Dhont en Jean-Luc Dehaene twee Belgen in huis om over de sportieve en de financiële integriteit van het Europese voetbal te waken.

Jean-Marie Philips had dan ook beter moeten weten toen hij uitviel naar Declan Hill. De Belgische secretaris-generaal was er immers bij eind augustus in Nyon toen Karl Dhont, het hoofd van de anticorruptiecel van de UEFA, op een tweedaags seminarie voor de Europese voetbalbonden een lezing hield met als veelzeggende titel ‘ Match fixing and sportsbetting: the final warning‘ – ‘Wedstrijdvervalsing en sportweddenschappen: de laatste waarschuwing’.

“Veel mensen in Europa kennen de resultaten van de wedstrijden van komend weekend al nog voor er zelfs maar is afgetrapt”, opende Dhont zijn verhaal met een statement als een kathedraal. “Men heeft mij gevraagd u te overtuigen van de dringende noodzaak het wijdverspreide fenomeen van wedstrijdvervalsing aan te pakken. Mij is meermaals gezegd dat veel bonden zich niet realiseren welk gigantisch probleem er op ons voetbal afkomt. Want vergis u niet: we zijn bezig de controle over het voetbal te verliezen aan misdaadorganisaties die een gemakkelijke manier hebben gevonden om het te vervalsen. Elke nationale bond in Europa is de voorbije jaren aangetast en in de meeste gevallen hebben we de criminelen er gewoon mee laten wegkomen. Het is daarom de hoogste tijd dat we de rangen sluiten en terugslaan.”

En Dhont vervolgde: “Ik ben mij ervan bewust dat sommigen die hier vandaag aanwezig zijn, moeilijk kunnen geloven dat bijna elke Europese bond spelers heeft rondlopen die op dit eigenste moment wedstrijden verkopen. Van noord tot zuid en van het uiterste westen tot het uiterste oosten van Europa kennen we problemen. Elke bond die nu nog denkt dat zijn kampioenschap veilig is, is naïef en onderschat een van de grootste bedreigingen ooit voor het Europese voetbal.”

Geen Aziatisch probleem

In april 2009 bracht een UEFA-delegatie een werkbezoek aan enkele van de grootste bookmakers in Azië. De reden is simpel: 95 procent van het geld waardoor het voetbal vandaag wordt gecorrumpeerd, passeert via Aziatische goksites (zie kaderstuk) en is hier nauwelijks te detecteren. Nochtans sloten verscheidene voetbalbonden, waaronder de Belgische, een overeenkomst met hun nationale loterij of een bedrijf als Betfair om informatie uit te wisselen over mogelijk vervalste wedstrijden.

Tijd- en geldverspilling, menen insiders. Het is zo goed als onmogelijk om bij Betfair, een van ’s werelds grootste gokplatforms, voor echt groot geld te spelen, tenzij op Champions League- of Premier Leagueduels. Bovendien is het meestal slechts de laatste halte voor de kleine gokker om nog wat kruimels van een vervalst duel mee te pikken. Wanneer de koersen in Azië snel en steil beginnen te zakken (wat meestal betekent dat een wedstrijd vermoedelijk is verkocht), volgen de meeste Europese bookmakers meteen die trend en passen hun prijzen aan de veranderende Aziatische situatie aan. Gokkers overal ter wereld die dat in de gaten krijgen, haasten zich dan naar de web-site van Betfair. Noem het een domino-effect, waarbij de grote jongens de grote stukken van de taart inpalmen in Azië en de kleine jongens de laatste kruimels meegraaien bij Betfair.

Twee misverstanden wilde Dhont nog met klem uit de wereld helpen tijdens het seminarie in Nyon. Ten eerste, dat de bookmakers de kwade genius zijn in het hele verhaal, want dat zijn ze niet. Integendeel, zij zijn evengoed slachtoffers, want moeten vaak grote sommen geld uitbetalen aan malafide lieden die wedstrijden hebben vervalst. En ten tweede, dat match fixing een uitsluitend Aziatisch probleem is. “Stop er alsjeblieft mee dat te denken, want dat is het zeer zeker niet”, aldus Dhont. “De criminelen die de spelers benaderen zijn meestal Europeanen, de spelers die zich laten omkopen zijn Europeanen, en het gebeurt allemaal in onze stadions in Europa.”

De Belg besloot zijn verhaal met een waarschuwing. “Op dit moment zijn we de strijd aan het verliezen. De meeste officials echter halen hun schouders eens op en zeggen ons: ‘Het is allemaal de schuld van die Aziatische gokkers’ of ‘Bij ons gebeurt dit niet’. Dit maakt mij boos, want het gebeurt overál en de spelers in kwestie komen er meestal nog mee weg ook. En geloof me, het zal nog erger worden. De economische crisis zal verscheidene competities nog kwetsbaarder maken. Clubs zullen problemen krijgen om hun spelers te betalen. En een speler die niet wordt betaald, is altijd de makkelijkste prooi voor een crimineel.”

door jan hauspie

“Bijna elke Europese bond heeft spelers rondlopen die op dit eigenste moment wedstrijden verkopen.

“Het is de hoogste tijd dat we de rangen sluiten.”

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content