Morgen staat Ajax in het kader van de Europa League tegenover Manchester United. Voor Jan Vertonghen de gedroomde affiche om een lastig seizoen wat glans te geven. ‘Met terechte kritiek heb ik geen moeite.’

Tot nader order is Ajax Amsterdam de regerende kampioen van Nederland, maar veel plezier hebben de Amsterdammers daar dit seizoen nog niet aan beleefd. Er is het constante gebakkelei in de bestuurskamers, de wisselvallige resultaten in de competitie, de vroege exit in de KNVB-beker en de pijnlijke uitschakeling in de Champions League, waar Lyon op de laatste speeldag door een dubieuze 1-7-zege op het veld van Dinamo Zagreb in extremis een ticket voor de achtste finales van het kampioenenbal pakte en Ajax naar de Europa League verwees.

De teneur in de Nederlandse media is duidelijk: Ajax haalt bijlange zijn niveau van vorig seizoen niet. “In vergelijking met de 0-2-zege tegen AC Milan een jaar geleden is er – op Sulejmani na – geen enkele speler die zich verder ontwikkelde. Verder regeren de stilstand en achteruitgang”, klinkt het in Voetbal International. Ook onze landgenoot Jan Vertonghen (24), sinds het vertrek van doelman Maarten Stekelenburg kapitein van de ploeg, krijgt in VI zijn deel van de kritiek: “De 24-jarige verdediger heeft inmiddels de aanvoerdersband om, maar is nog steeds niet de grote leider die hij zou moeten zijn.”

“Die kritiek was vooral enkele maanden geleden hoorbaar, toen we in de toppers niet goed voor de dag kwamen”, gaat Vertonghen de discussie niet uit de weg. “PSV uit, Feye-noord thuis, Real uit. Dat was een periode van vijf à zes wedstrijden dat ik mijn niveau niet haalde. Als die kritiek terecht is en onderbouwd, heb ik er geen moeite mee om die te aanvaarden. Maar de laatste weken presteer ik weer op niveau, vind ik. Ze mogen van mij ook niet verwachten dat ik zowel beste verdediger, beste middenvelder als beste aanvaller ben, want dat kan niemand. De media verwachten gewoon heel veel van mij.”

Weg met de rouwmomenten

Volgens de Ajaxaanvoerder heeft het stroeve spel van de voorbije maanden zijn redenen. De tactische aanpak van coach Frank de Boer is er daar een van. “Onder Martin Jol speelden we eerder teruggetrokken, we hadden zes of zeven verdedigende mensen en dan LuisSuárez voorin. Die knalde er op zijn eentje wel elke wedstrijd een of twee binnen. Nu zijn we offensief minder afhankelijk van één speler, dat is een voordeel, maar het nadeel is dat – als de taken niet goed uitgevoerd worden – we heel kwetsbaar zijn achterin. Dat heeft te maken met de manier van opbouwen en druk zetten. Als er eentje niet op tijd doorstapt, ligt heel het middenveld open. Als aanvoerder wil ik mijn verantwoordelijkheid nemen, maar het is niet makkelijk om met je spitsen te communiceren als je zelf achterin staat. Gelukkig loopt daar Siem de Jong, iemand met voetbalverstand en die zijn mond durft open te trekken.”

Een tweede reden kan zijn dat het behalen van die zo felbegeerde landstitel – de eerste sinds 2004 – voor een onvermijdelijke decompressie zorgde. Vertonghen ontkent noch bevestigt de stelling. “Tja, hoe moet ik dit zeggen … Ten eerste kenden we heel wat blessures, al mag dat geen excuus zijn. Ten tweede hanteren we hier een bepaalde vorm van spelen die enorm veel discipline en automatismen vereist. Als dat niet loopt, ziet het er vaak slecht uit. Ik vind dat men overdrijft met de kritiek, het is een moeilijke manier van spelen. In feite wil De Boer het Barcelonasysteem in onze ploeg slijpen, maar wij zijn kwalitatief natuurlijk geen Barcelona.”

Opvallend in dat tactische stramien van Frank de Boer is de aandacht die uitgaat naar de inschuivende verdediger bij balbezit. Iets wat we in onze Belgische competitie bijvoorbeeld maar zelden zien. “Dat is gewoon de filosofie van de club. Onder Jol kreeg dat minder aandacht, maar De Boer stimuleert dat. Veel mensen verwachten dat ik dat vijftig keer per wedstrijd doe, maar dat gaat niet. Het is ook niet de hoofdtaak van een centrale verdediger. Als ik vier of vijf keer per match mee inschuif, is het al goed, denk ik.”

Frank de Boer was zelf natuurlijk een centrale verdediger die graag teerde op zijn voetballende kwaliteiten en uitstekende lange bal. Is het voor de ontwikkeling van Vertonghen goed of slecht om een dergelijke mentor te hebben? De Belg twijfelt: “Af en toe denk ik van … ( blaast) Ik durf weleens tegen hem in te gaan. Over het voetballende en verdedigende aspect is hij wel tevreden, denk ik. Als we praten, gaat dat voornamelijk over het mentale aspect, het aanvoerderschap. De Boer is zelf nagenoeg zijn hele carrière aanvoerder geweest. Hij vindt dat mijn coaching nog beter kan en dat mijn ‘rouwmomenten’ eruit moeten. Na een mislukte actie blijf ik te lang in die fase zitten en moet ik sneller leren de knop om te draaien. Daar heeft hij trouwens gelijk in.”

Vertrek bij Ajax

Ondertussen draait de geruchtenmolen rond de persoon van Jan Vertonghen al enkele transferperiodes op volle toeren. Vorige winter, afgelopen zomer en nu weer, telkens werd de verdediger in verband gebracht met de grootste clubs: Manchester City, Bayern München (waar hij Daniel Van Buyten zou opvolgen), AC Milan, Arsenal, FC Barcelona, Manchester United, Tottenham, Inter, … noem maar op. Zelf gaf Vertonghen ondertussen aan klaar te zijn voor een transfer aan het einde van dit seizoen. Wat niet onlogisch zou zijn want zijn contract loopt in 2013 af en enkel deze zomer zou Ajax nog een aardige som geld – tussen de tien en twaalf miljoen euro wordt geschat – voor zijn aanvoerder krijgen. Bovendien mislukte een eerste onderhandelingspoging om zijn contract in Amsterdam te verlengen. “Ik vraag mij af of Ajax mij wel wíl houden”, gaf Vertonghen aan in de Nederlands pers.

“Het was misschien niet handig van mij om zoiets te zeggen voor een belangrijke match tegen AZ, maar het was gewoon een gevoel dat ik op dat moment had”, trekt hij zijn eerdere verklaringen niet in. “Die vraag werd me gesteld en ik probeer altijd zo veel mogelijk eerlijk te blijven in interviews. Misschien had ik dat niet moeten doen, maar ja …”

De club reageerde ondertussen door in de media te vertellen dat ze in maart weer rond de tafel gaan zitten met Vertonghen. “Er zijn afspraken gemaakt en we zullen wel zien. Maar je hoeft niet per se samen rond de tafel te zitten om een bepaald gevoel te krijgen”, houdt de Belg zich op de vlakte.

Toch brandt er ons een vraag op de lippen: hoe concreet is de interesse van die vermeende topclubs? Vertonghen: “Er zijn altijd meer geruchten dan wat er in werkelijkheid aan de hand is. Er zijn clubs geweest, maar ik ben nog nooit in de verleiding geraakt om tegen mijn zaakwaarnemer te zeggen: oké, zet maar door. Dat had te maken met hetzij de club zelf, hetzij met een slechte timing. Ik vertrek niet graag snel-snel voor het verstrijken van een deadline. Er is wel ooit een bod geweest van een zeer interessante club, maar de timing zat niet goed.”

Vertonghen heeft er nooit een geheim van gemaakt dat hij Amsterdam niet wilde verlaten alvorens een titel te behalen. Nu hij daarin geslaagd is en ook nog de CL kon meepikken, lijkt zijn vertrek in Amsterdam een uitgemaakte zaak. Al kan er nog één struikelblok zijn: zijn Nederlandse vriendin Sophie de Vries, werkzaam in de Amsterdamse theaterwereld. Heeft hij haar al weten te overtuigen? “We zijn op de goede weg”, lacht Vertonghen. “Er moet nog wat massage gebeuren, maar dat kan ik wel. ( grijnst) Ik ontken niet dat mijn vriendin een factor speelt in mijn uiteindelijke keuze. Ze brengt rust in mijn leven. Zeker in het buitenland heeft een profvoetballer dat soort stabiliteit nodig, denk ik.”

In een eerder interview met Het Laatste Nieuws somde Vertonghen nog enkele redenen op waarom hij klaar is voor een nieuwe stap in zijn carrière. Eén: omdat hij van zijn kameraden Moussa Dembélé en Thomas Vermaelen hoort hoe geweldig de beleving en de sfeer is in de Premier League. Twee: omdat spelen voor een Europese topclub je automatisch ook meer status geeft bij de Rode Duivels. Waar de concurrentie centraal in de verdediging moordend is met Vincent Kompany (Man City), Thomas Vermaelen (Arsenal), Daniel Van Buyten (Bayern München), Nicolas Lombaerts (Zenit Sint-Petersburg) en Ajaxploeggenoot Toby Alderweireld.

Vertonghen: “Mijn beste wedstrijden bij België heb ik gespeeld als middenvelder. Bij de Rode Duivels mocht ik nog maar twee keer als centrale verdediger opdraven: vier jaar geleden tegen Italië en in Azerbeidzjan, waar we 1-1 spelen. In principe focus ik op de positie centraal achterin, maar als Leekens morgen zegt: ‘Jan, je speelt centraal op het middenveld’, zal ik superblij zijn.”

Die kans lijkt echter klein. De technische staf van de Rode Duivels oordeelt dat Vertonghen niet langer het volume heeft om op het middenveld spelen. De metamorfose naar centrale verdediger is onomkeerbaar. “Ik weet dat dat bij de nationale ploeg gezegd werd, maar Leekens noch Wilmots heeft me daar persoonlijk over gesproken. Anderzijds is het wel zo dat ik me nu volledig gefocust heb op die positie van centrale verdediger en dat mijn lichaam naar die functie toegegroeid is. Als middenvelder moet je meer op wendbaarheid, techniek en conditie trainen. Ik ben de laatste jaren echt een centrale verdediger geworden. Ze kunnen niet verwachten dat ik zomaar uitblink op een andere positie. Ik denk dat ik twee jaar in mijn carrière verloren heb door die onduidelijkheid.”

DOOR MATTHIAS STOCKMANS – BEELDEN: IMAGEGLOBE

“Er is ooit een concreet bod geweest van een interessante club, maar de timing zat niet goed.”

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content