Over exact één jaar zouden de uitgestelde Olympische Spelen in Tokio moeten beginnen. Of ze effectief kunnen doorgaan, en in welke vorm, daar kan niemand nu een sluitend antwoord op geven.
In een coronavrije wereld zouden nu duizenden atleten en miljoenen sportliefhebbers wereldwijd zich hebben klaargemaakt voor de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Tokio, oorspronkelijk gepland voor vrijdag 24 juli 2020.
Onder grote druk van atleten, nationale olympische comités en internationale sportfederaties nam het IOC op 24 maart echter de drastische beslissing om het grote sportfeest met een jaar uit te stellen, tot 23 juli 2021.
Dat ‘meest complexe event ter wereld’ uitstellen, zoals IOC-voorzitter Thomas Bach het omschrijft, is een gigantische operatie. Het leidt tot veel vragen waar noch het IOC, noch de Japanse organisatoren vandaag een concreet antwoord op kunnen geven.
Hoe zullen de Spelen in coronatijden er uitzien?
In één woord: ‘simplified‘, het nieuwe mantra van zowel het IOC als van het TOCOG, het Japanse organisatiecomité. Eenvoudiger dus, ontdaan van alle franjes, pracht en praal, alleen de ‘must haves‘ zouden nog overblijven. Met één doel: zo veel mogelijk besparen.
Hoe? Dat is nog onduidelijk. Meer dan 200 maatregelen liggen op tafel: kleinere nationale olympische delegaties, minder test- en vipevents, minder bobo’s, een afgeslankte openings- en sluitingsceremonie, een beperkte tocht van de olympische vlam… Op elk domein zal de kaasschaaf bovengehaald worden. Al benadrukte het IOC dat “aan de essentie van de competitie” niet geraakt zal worden.
Hoeveel kost het uitstel?
Niemand die daar voorlopig een getal op kan/wil kleven. Voor de uitbraak van corona was het officiële budget zo’n elf miljard euro. Maar alle kosten samengeteld, inclusief stadion- en transportinfrastructuur, was de factuur zelfs naar ruim 23 miljard euro gestegen. Voor een stuk bekostigd door het organisatiecomité en sponsoring, maar voor het overgrote deel door de Japanse belastingbetaler. Die factuur zal door het uitstel nog meer aangedikt worden.
Het IOC maakte al bekend dat het 690 miljoen dollar vrijgemaakt heeft om sportfederaties en nationale olympische comités te helpen om alle extra kosten te dekken, maar het TOCOG wil eerst de hele uitsteloperatie uitwerken om daar in het najaar een duidelijker beeld over te scheppen.
Volgens Japanse media wordt de kostprijs nu al geschat op 2,4 miljard euro, met een economische kost voor de Japanse economie van zo’n 5 miljard. Tot ergernis van veel Japanners, want die worden, gezien de niet wijkende coronadreiging, steeds sceptischer. Dat bleek ook uit onlangs afgenomen peilingen. Minder dan een vierde van de bevolking was nog voorstander van de Spelen in 2021. Een derde stemde zelfs voor een annulering van de Spelen.
Een definitieve annulering zou echter nog rampzaliger zijn, zeker voor Japan, dat het grootste deel van de factuur zou moeten dragen. Het IOC is verzekerd tegen een mogelijke annulering, door een zogenaamde force majeureclausule. En door het host city-contract met Tokio is het bovendien beschermd tegen schadeclaims.
Wat zijn de grootste problemen van het uitstel?
Na zeven jaar van voorbereiding moet het uitstel nu in amper enkele maanden geregeld worden, te midden een pandemie.
Een van de grootste problemen: de logistiek. Alle accommodaties een jaar langer vastleggen, van hotels en stadions over het mediacentrum en congreshallen tot vooral het olympische dorp. Daarvan moest de transformatie tot een complex met 5000 (voor een stuk al verkochte) luxeappartementen met een jaar worden uitgesteld. Contracten met de bouwfirma’s en de nieuwe eigenaars moesten allemaal heronderhandeld worden. Tijdens het IOC-congres van vorige week maakten de Japanse organisatoren en het IOC trots bekend bekend dat alle 42 venues verzekerd zijn, maar tegen welke kostprijs?
Een ander probleem: het verlengen van de sponsorcontracten met de Japanse firma’s, goed voor bijna drie miljard euro. Uit een enquête bleek dat 65 procent van die bedrijven echter twijfelen of ze die extra sponsorkosten willen dragen, in economisch moeilijke coronatijden.
Misschien wel het grootste probleem en de grootste prioriteit voor het IOC, de Japanse regering en het organisatiecomité: ervoor zorgen dat iedereen die de Spelen bijwoont dat kan doen in coronaveilige omstandigheden. Ook die maatregelen worden volop uitgewerkt en zouden komend najaar bekend gemaakt worden, om begin volgend jaar getest te worden.
Het TOCOG en het IOC benadrukten wel al dat Olympische Spelen zonder publiek pas de allerlaatste optie kan zijn, het absolute worstcasescenario. Niet alleen voor de beleving tijdens de Spelen maar ook met oog op het budget. De ticketverkoop zou immers zo’n 700 miljoen euro moeten opleveren.
Zelfs een limiet op het aantal toeschouwers is ‘niet gewenst’, al wordt dat allicht onvermijdelijk. Mogelijk worden zelfs alleen sportfans uit Japan toegelaten, als de reisrestricties voor meer dan 100 landen gehandhaafd blijven.
Ander coronapijnpunt: het samenbrengen van onder meer 80.000 vrijwilligers, en vooral de huisvesting van 11.000 atleten uit 206 landen in het olympisch dorp – een potentiële coronabroeihaard.
Mogelijk zullen alle atleten voor hun afreis naar Japan in quarantaine moeten, om in Tokio (na uitgebreide coronatesten) zo kort mogelijk te verblijven en meteen na hun competitie weer te vertrekken.
Het doel: afgescheiden competities creëren, met minder atleten in het olympische dorp op hetzelfde tijdstip.
Zullen de Spelen in 2021 überhaupt kunnen plaatsvinden?
Zelfs de grootste optimisten moeten toegeven dat ze dat niet kunnen garanderen. Sommige virologen achten het uitgesloten zonder vaccin. Volgens andere gezondheidsexperts moet het lukken, weliswaar met zeer strikte coronamaatregelen.
Ook binnen het Japanse organisatiecomité zit men niet op dezelfde lijn. Deze week nog verklaarde voorzitter Yoshiro Mori dat de Spelen niet kunnen plaatsvinden zónder vaccin, en als de huidige coronasituatie zou blijven voortduren. Al voegde hij er ook nog aan toe dat hij dat niet verwachtte.
Volgens CEO Toshiro Muto is een vaccin dan weer géén vereiste, en zou Tokio 2021 met alle mogelijke maatregelen kunnen dienen als rolmodel voor toekomstige grote sportevents.
Slechts één zaak is zeker: als de Spelen in juli 2021 niet kunnen doorgaan, dan is een nieuw uitstel geen optie. Dat bevestigden zowel de Japanse organisatoren, de Japanse premier Shinzo Abe als het IOC.
Een deadline voor een beslissing tot definitieve annulering is er volgens het TOCOG niet, maar later dan februari/begin maart 2021 zal die niet kunnen vallen, aangezien er ook nog kwalificatietoernooien moeten plaatsvinden. Tot dan wordt het voor de hele sportwereld wait and see.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier