N (Nationale) B (Blessure) A (Associatie): hoe de NBA een slagveld werd

Dit weekend begonnen de NBA play-offs. Met de Houston Rockets van James Harden als verrassende nummer één na het reguliere seizoen, en dus niet superteam Golden State Warriors. Naast mentale vermoeidheid na drie finales op rij - waaronder twee titels - immers ook getroffen door fysieke pijnen. Zelfs bij hun Fab Four: Stephen Curry (vier enkelverzwikkingen, en nu out door een knieblessure), (gebroken rib), Klay Thompson (gebroken duim) en Draymond Green (gekneusd bekken). Al valt dat nog mee in vergelijking met de blessures van andere NBA-vedetten: Kawhi Leonard (San Antonio) stond al zo goed als het hele seizoen aan de kant door een pijnlijke quadriceps, DeMarcus Cousins (New Orleans) zag zijn achillespees afknappen, Kristaps Porzingis (New York) scheurde zijn kruisband, Gordon Hayward (Boston) versplinterde al op de eerste speeldag zijn kuitbeen en enkel, ploegmaat Kyrie Irving miste de laatste seizoensweken, en straks ook de play-offs, door een knieoperatie... En zo kunnen we nog een hele pagina vullen met geblutste vedetten en mindere NBA-goden. Goed voor ruim 5000 gemiste matchen, ter waarde van 400 miljoen dollar aan verloren salarissen. Zo'n goeie 20 procent meer dan vorig seizoen. Niet zozeer omdat het aantal 'incidenten' is toegenomen, vooral de impact bleek ernstiger, met dus een langere inactiviteit tot gevolg. Zeker de enkels en knieën kraakten als zelden voorheen. Puur toeval? Een ongelukkige samenloop van omstandigheden? Of zit er meer achter? Het is geen nieuw feit: weinig competities zijn zo belastend als de NBA, met dit seizoen 82 matchen in 5 maanden en 25 dagen, 1 om de 2,1 dagen. En dan moeten de play-offs nog beginnen, met minstens 16 duels richting titel. Het vreemde is: bij de kalenderopmaak vorige zomer werd meer dan ooit gekeken om de stress van het reizen en de rust te bevorderen. Zeker nadat vorig seizoen bepaalde ploegen een of meerdere van hun vedetten op de bank hielden in national tv games (uitgezonden over de hele VS), zeker op het einde van het seizoen, in aanloop naar de play-offs. Tot ergernis van fans die vele dollars betaalden en uren reisden om een LeBron James te zien spelen, zeker op verplaatsing in steden waar zijn Cavaliers slechts één keer per seizoen spelen. Als onderdeel van de nieuwe cao werd het reguliere seizoen daarom tien dagen eerder gestart en het preseason ingekort (van acht tot drie/vier oefenwedstrijden). Zo konden de kalendermakers de matchen beter spreiden: voor het eerst in de geschiedenis moest geen enkele ploeg vier keer op vijf dagen spelen (in 2014/15 viel dat nog 70 keer voor) en het aantal back-to-back games (twee dagen op rij) daalde van 16,3 naar 14,4 per team, het minste sinds invoering van de kalender met 82 duels in 1967/68. Ook de vliegtuigreizen werden ingeperkt: het aantal verplaatsingen van 3200 kilometer voor één partij daalde met 67 procent. Maatregelen waar NBA-baas Adam Silver weliswaar een voorwaarde tegenoverstelde: vedetten 'strategisch' laten rusten in national tv games en op verplaatsing: voortaan was het not done. Op straffe van boetes tot 100.000 dollar. Rusten is nochtans geen overbodige luxe in een seizoen van 82 matchen. Hoewel die nu iets meer gespreid zijn, blijft het een moordend ritme. Sportzender ESPN heeft zelfs een speciale formule ontwikkeld om zogenaamde high alert games te signaleren, uitgedrukt in de MahScore. Zonder rekening te houden met het klassement of blessures wordt op basis van acht factoren bepaald hoe groot de kans is dat een ploeg zal verliezen: wegens veel minder rust na de vorige wedstrijd, wegens meer matchen in de voorgaande dagen, wegens een langere reis over verschillende tijdszones... Ogenschijnlijke makkelijke klusjes voor topteam x tegen kelderploeg y draaien zo plots uit op grote 'verrassingen'. Veel teams calculeren die nederlagen zelfs in als zogenaamde schedule losses en laten hun grootste sterren amper of niet spelen, want de kans dat ze winnen is toch klein. Een droom dus voor gokkers: van de 53 high alert games tot april voorspelde ESPN 41 keer de juiste winnaar (liefst 77 procent). Even opvallend zijn de cijfers waarmee de verwachte verliezer de boot in ging: gemiddeld 13,4 punten aan de broek, waarvan 11 keer op 41 een nederlaag met zelfs 21 punten of meer. Een voorbeeld van zo'n voorspelde 'verrassing': de thuiswinst van Denver Nuggets op 3 februari tegen kampioen Golden State Warriors. Die stonden halfweg het derde van vier quarters nochtans 67-77 voor, maar verloren alsnog: 115-108. Nadat de Warriors nota bene 37 matchen op rij hadden gewonnen als ze met een voorsprong het laatste quarter waren ingegaan. De verklaring? Het meest gevreesde reisscenario in de NBA: naar Denver reizen, op 1600 meter hoogte - sowieso al een nadeel - na een wedstrijd de avond ervoor aan de Westkust, zoals de Warriors in Sacramento. Diezelfde avond namen ze nog het vliegtuig, verloren ze door de andere tijdzone nog een uur en kwamen ze in Denver aan om ... 4 uur 's nachts. Bovendien na een reis gestoord door hevige turbulentie, en dus weinig slaap. De opworp diezelfde dag? Om 18 uur... Coach Steve Kerr na de match: 'We waren gesloopt.' Nóg meer dan de puur fysieke belasting van 82 wedstrijden spelen immers de lange reizen een rol in de steeds grotere vermoeidheid. De afstanden die NBA-teams in een heel seizoen afleggen zijn dan ook hallucinant: van 56.000 tot 85.000 kilometer (of ruim tweemaal rond de aarde). De clubs gelegen in de streek rond de Grote Meren - Indiana, Chicago, Detroit, Cleveland, Toronto - zitten het minst in het vliegtuig. De ploegen uit de Western Conference - het afgelegen Minnesota of die aan de Westkust, zoals de LA Lakers of Golden State - het meest. Veel teams hebben weliswaar een luxeprivéjet, maar die tienduizenden kilometers vliegen over verschillende tijdszones (drie uur verschil tussen LA en New York) hebben hoe dan ook een grote impact op de slaap. Of beter: het gebrek eraan. 'Soms word je wakker in een hotel en weet je bij god niet in welke stad je bent. En vaak neem je een vlucht en vraag je je af: waar waren we daarnet?', vertelde Ron Adams, assistent-coach van Golden State onlangs. Zulke opmerkingen van spelers én stafleden zijn legio. Steve Clifford en Tyronn Lue, de coaches van Charlotte en Cleveland, moesten de voorbije maanden zelfs enkele matchen afhaken wegens ernstige gezondheidsproblemen, mede veroorzaakt door een chronisch slaapgebrek. Veel teams werken weliswaar met slaapspecialisten en de nieuwste monitorsystemen en apps, aangevuld met gepersonaliseerde matrassen en kussens, het blijft gaatjes stoppen in een dijk die op doorbreken staat. Charles Czeisler, slaapgoeroe van de Harvard Medical School, noemt de NBA-kalender pure waanzin. 'Te vergelijken met elke tien dagen een hele nacht wakker blijven. Alsof je spelers voor een match dronken zou voeren. Hun basketbalinstinct: helemaal naar de vaantjes!' En niet alleen dat: uit onderzoek bleek dat ook het aantal technische fouten en uitsluitingen, wegens te fel protesteren tegen de refs, merkelijk stijgt tijdens de high alert games. Door een gebrek aan slaap worden de delen van de hersenen die de emoties controleren immers ook negatief beïnvloed. De vraag blijft echter: waarom is er in deze campagne zo'n toename van het aantal blessures? Want het NBA-seizoen duurt al veertig jaar 82 matchen, met alle negatieve gevolgen van dien. Vreemd genoeg wijzen veel coaches nu op het ingekorte preseason. Een maatregel die ze aanvankelijk toejuichten, tot de blessuretsunami de vedetten begon weg te spoelen en de coaches plots hun kar keerden. Volgens hen konden hun spelers zich minder goed klaarstomen, en waren ze bij de start van het reguliere seizoen conditioneel minder klaar. Haast en spoed die tot meer blessures leidden, zeker in het begin van de competitie. Kampioen Golden State ging bovendien ook nog eens naar China, waardoor de voorbereiding nog meer verstoord raakte. Dat contrasteert dan weer met het feit dat meer spelers in de zomer een rigoureus individueel trainingsprogramma volgen, naast de zogenaamde pick-up games, oefenpartijtjes onder bevriende NBA-sterren. Maar dat is niet te vergelijken met de intensiteit van een NBA-match of een trainingskamp met de ploeg, klinkt het. Volgens anderen zijn die individuele trainingsprogramma's (al van jongs af, in college en highschool) echter een van de redenen voor het groter aantal blessures: spelers laten na een belastend seizoen hun lichaam amper nog rusten, spiegelen zich te veel aan LeBron James, die in de zomer op sociale media vaak uitpakt met zijn Spartaanse work-outs. Niet iedereen heeft echter zo'n stalen lichaam als The King. Daarnaast wordt ook gewezen op het steeds hogere tempo in NBA-duels. Dit seizoen hadden 19 (van de 30) teams meer dan 100 keer balbezit per match, tien jaar geleden waren dat er welgeteld drie... Vooral de grote, zware spelers betalen daar een tol voor, zeker als die ook nog eens de speelminuten opstapelen. Toen Kristaps Porzingis (2m21) zijn kruisband scheurde, had hij de weken ervoor geklaagd in de media hoe moe hij wel was. En dat DeMarcus Cousins (2m11) zijn achillespees afscheurde, was ook geen toeval: de tien wedstrijden ervoor had hij gemiddeld 39,8 minuten op het parket gestaan, een persoonlijk record. En zijn achillespees begaf het ook in zijn vierde match op zeven dagen, bovendien op het einde van de partij. Behalve naar de redenen voor de blessuregolf zochten analisten en spelers de voorbije maanden ook naar oplossingen. Volgens Kobe Bryant, die in 2016 op zijn 37e met een compleet afgetakeld lichaam moest stoppen, moet het aantal minuten per duel verminderen: van 48 naar 40, zoals in Europa. Collega-superster LeBron James weerlegt dat: 'We zouden 50 minuten kunnen spelen. Dat is niet het probleem, wél het aantal matchen, met alle bijhorende verplichtingen en verplaatsingen.' NBA-baas Adam Silver heeft al gezegd dat de 82 reguliereseizoenswedstrijden 'niet heilig' zijn, en dat dat 'op lange termijn' bekeken kan worden. Op lánge termijn, want tot 2023 is de NBA gebonden aan het lopende tv-contract, ter waarde van 21 miljard euro (of 2,3 miljard per seizoen). En dat stipuleert een seizoen van 82 matchen - 1230 in totaal, met reclame-inkomsten. Bovendien zouden ook de clubeigenaars akkoord moeten gaan, en voor hen betekenen minder partijen minder dollars, uit tv-rechten, ticketverkoop, merchandising... In het seizoen 2016/17 bracht élke NBA-match gemiddeld 1,7 miljoen euro op. Het seizoen met 10 duels verminderen zou dus 17 miljoen euro kosten. En voor de teams uit big markets als de LA Lakers en de New York Knicks nog een pak meer. Anderen wijzen echter op het reguliere seizoen van het American football met slechts 16 wedstrijden, terwijl de NFL wel ruim het dubbele aan tv-rechten opstrijkt dan de NBA. Hoe schaarser hoe duurder, klinkt de economische theorie. Het inkorten van het NBA-seizoen van 82 tot 72 duels - sommigen opperen zelfs tot 44 - zou bovendien ook de kwaliteit van veel matchen verhogen. 'Veel zijn nu amper het bekijken waard', beaamt ook Kobe Bryant. Voor minder, maar betere wedstrijden zouden de tv-zenders en de Facebooks van deze wereld in de toekomst wél (nog) meer willen betalen, klinkt het. En dan zullen misschien ook de teameigenaars twee keer nadenken. Zeker als hun duurbetaalde vedetten, met jaarsalarissen tot 28 miljoen euro, blijven vallen als vliegen.