Onthoofdt zikavirus Olympische Spelen in Rio?

Het zikavirus houdt veel topatleten weg van de Olympische Spelen. Sommigen gebruiken het mogelijk zelfs als een handige uitvlucht om niet naar Rio de Janeiro af te zakken. Zij die wel gaan, nemen hun voorzorgen, zoals sperma laten invriezen. Een overzicht.

Begin april 2015 brak het zikavirus uit in Brazilië en verspreidde zich als een hogesnelheidstrein doorheen het land. Het virus dat door muggen wordt overgedragen is onschadelijk voor volwassenen, maar bij ongeboren kinderen kan het via een besmette moeder ernstige hersenbeschadiging oplopen.

Nadat begin dit jaar de plaatselijke noodtoestand werd afgekondigd en vrouwen werd aangeraden om zwangerschappen uit te stellen, riep de Wereldgezondheidsorganisatie WHO in februari de internationale noodtoestand af. Ondanks dat oordeelde de WHO later dat er door de Olympische Spelen in Brazilië een ‘zeer laag risico’ is op een verdere verspreiding van de ziekte.

Een diagnose die het Internationaal Olympisch Comité opvolgt en om die reden weigert het om de komende Olympische Spelen in het risicogebied (tijdelijk) op te schorten. Het weerhield echter veel atleten, zelfs medaillekandidaten, er niet van om hun kat te sturen uit vrees voor een mogelijke besmetting en de nare gevolgen ervan nadien.

Sperma invriezen

Zo kozen de Canadese toptientennisser Milos Raonic en de Roemeense nummer vijf in het vrouwentennis Simona Halep om veiligheidsredenen ervoor thuis te blijven. ‘Familie is heel belangrijk voor mij en kan het risico niet nemen om zelf geen kinderen te kunnen krijgen als mijn tenniscarrière voorbij is’, verklaarde Halep.

Uittredend Olympisch kampioen in het mannentennis Andy Murray zei in mei de situatie goed op te volgen, terwijl ’s werelds nummer één Novak Djokovic resoluut zegt dat een forfait voor het virus ‘ondenkbaar’ is.

Niet alleen in de tenniswereld is het zikavirus een gespreksonderwerp. Ook in de wielerpeloton zijn er twijfels. De Amerikaan Tejay Van Garderen heeft al laten verstaan niet naar Rio te willen om zijn zwangere vrouw niet te besmetten. ‘Ook al zijn de risico’s minimaal en kunnen er maatregelen getroffen worden’, vertelt de BMC-renner, ‘ik wil niet het risico lopen om iets mee te brengen dat een slecht effect kan hebben.’

Dat risico bezorgde ook verspringer Greg Rutherford kopzorgen. Hij vond er niet beter op om zijn sperma te laten invriezen om het nageslacht te kunnen verzekeren en tegelijkertijd zijn olympische titel van vier jaar geleden te kunnen verdedigen.

‘Smoes’

De meeste afzeggingen vielen in het golftornooi te noteren, dat voor het eerst in 112 jaar weer op de olympische kalender prijkt. In tegenstelling tot de andere sporten, weigeren daar de wereldtoppers wel om op het vliegtuig te stappen. ’s Werelds nummer één Jason Day, Rory McIlroy en nog vijf andere topgolfers zullen niet om het olympische goud strijden. De reden: schrik voor het zikavirus.

Een drogreden vinden sommigen. ‘Ze geven de schuld aan zika, maar het gaat erom dat ze geen prijzengeld krijgen’, meent Carlos Nuzman, president van het organisatiecomité. ‘Zika is in Florida veel meer aanwezig dan in Brazilië, maar in Florida spelen ze wel.’

Ook oud-golfer Robert-Jan Derksen gelooft de golfers niet. ‘Het virus is een handige smoes. In golf draait alles om de majors, de vier belangrijkste toernooien van het jaar. Een olympische gouden medaille zegt golfers niks.’ En zo is het mogelijk dat de golfsport op de volgende olympiade in Tokio (2020) zijn olympische status alweer verliest.

BOIC

In het Belgische kamp blijven forfaits voorlopig uit, maar dat wil niet zeggen dat er geen voorzorgsmaatregelen in acht worden genomen. Het Belgisch Olympisch Comité (BOIC) voorziet voor iedere Belgische atleet anti-muggenspray en extra condooms. ‘Wij raden iedereen van onze delegatie aan om geen onbeschermde seks te hebben tijdens de Spelen en ook niet tot een half jaar erna’, klonk het.

Ethisch onverantwoord

Ondertussen hebben wetenschappers al wel hun bezorgdheid laten blijken. In een open brief aan het WHO vragen 150 wetenschappers of de Olympische Spelen niet uitgesteld of verplaatst kunnen worden. Vooral het blootstellen van de half miljoen bezoekers aan een actief virus is voor hen een doorn in het oog.

‘Ethisch onverantwoord zelfs’, vinden ze. ‘500.000 buitenlandse toeristen kunnen potentieel besmet worden en de ziekte verspreiden. Als dat zou gebeuren in arme, tot dusver niet aangetaste gebieden (het merendeel van Zuid-Azië en Afrika), kan het leed groot zijn.’

Jeffrey Fierens