De afgelopen jaren vertrokken zowel de Golden State Warriors (basketbal) als de Raiders (American football) uit de Californische stad Oakland. Nu dreigen de A’s, het honkbalteam en het laatst overgebleven professionele sportteam in de stad, ook te gaan. Kan – en wil – de stad dat voorkomen?
Het Coliseum, het stadion waarin gedurende de lente en zomer de Oakland A’s hun thuiswedstrijden spelen, is een vervallen stadion op een industrieel terrein vlakbij het vliegveld. Tot 2020 speelde ook het footballteam de Raiders daar, maar Las Vegas bouwde speciaal voor hen een nieuw stadion – dus de Raiders vertrokken. Een jaar eerder was het (toen) succesvolle basketbalteam de Golden State Warriors al verhuisd naar het nabijgelegen San Francisco, waar ook voor hen een nieuw stadion was opgetrokken.
Zo bleven de A’s over als het enige professionele sportteam in Oakland. En de A’s willen niet langer in het Coliseum spelen. Het stadion, dat in 1966 werd gebouwd en in 1996 voor het laatst werd gerenoveerd, is een grote betonnen massa met weinig sfeer. De riolering verstopt er regelmatig, zodat kleedkamers en kantoren onder rioolwater komen te staan. En hoewel het stadion goed te bereiken is met het openbaar vervoer, zijn er geen horeca-gelegenheden in de buurt. Dat versterkt weliswaar de traditie van tailgating – waarbij toeschouwers uren voor de wedstrijd hun auto op het parkeerterrein naast het stadion parkeren en vanuit de achterbak een barbecue organiseren, voordat ze naar binnen gaan voor de wedstrijd – maar het past niet meer in de moderne trend waarbij sportstadions onderdeel zijn van een cultureel centrum dat een wijk meer levendig maakt.
De A’s hebben – aangespoord door de competitie-autoriteit Major League Baseball (MLB) – de gemeente Oakland daarom voor een keuze gesteld: ofwel de gemeente werkt mee aan een nieuw stadion dichterbij het centrum, ofwel de A’s vertrekken. De teamleiding is al meerdere keren naar Las Vegas afgereisd, waar de autoriteiten maar al te graag een nieuw stadion zouden optrekken voor de A’s.
Of de gemeente werkt mee aan een nieuw stadion dichterbij het centrum, of de A’s vertrekken.
De A’s als projectontwikkelaar
De A’s hebben een plan samengesteld voor een nieuw stadion dat naast de huidige (drukke) haven van de stad gerealiseerd moet worden. Het stadion zelf zou 1 miljard dollar gaan kosten, maar het plan omvat een hele transformatie van het industriële gebied tot een aantrekkelijk woon/werk-gebied met 3000 woningen. Ook zouden er 3000 woningen opgetrokken worden op het terrein waar het huidige Coliseum staat. Die totale transformatie krijgt een prijskaartje van 12 miljard dollar. De hele operatie zou volgens het plan privaat gefinancierd moeten worden, want Oakland heeft er weinig interesse in de belastingbetaler te laten opdraaien voor die kosten. De gemeente betaalde immers fors voor de renovatie van het huidige Coliseum in 1996. Daarvoor gaf het schuldpapieren uit die de stad nog altijd aan het afbetalen is.
Maar de beoogde locatie voor het nieuwe stadion is op dit moment slecht bereikbaar, zowel met het openbaar vervoer als per auto. Er zouden dus flinke infrastructurele investeringen gedaan moeten worden die wel op de schouders van de gemeente zouden rusten. 855 miljoen dollar, zo schatten de A’s. Het is een belangrijk breekpunt in de onderhandelingen tussen het team enerzijds en de gemeente anderzijds.
Betaalbare woningen
Nog een breekpunt: hoe betaalbaar worden die 3000 beloofde woningen aan het water? Oakland is het afgelopen decennium in rap tempo gegentrificeerd, nadat San Francisco vrijwel onbetaalbaar was geworden. Voor een appartement met een slaapkamer betaal je in Oakland inmiddels gemiddeld 2000 dollar (bijna 1700 euro) per maand. De gemeente hamert er bij de A’s daarom op dat er in het project een minimaal aantal betaalbare woningen beschikbaar worden gesteld in de nieuwe wijk.
Dat kan wel eens lastig worden, omdat het hele project privaat gefinancierd moet worden. Projectontwikkelaars zijn doorgaans niet erg enthousiast om woningen onder de marktprijs te verhuren, omdat het dan langer duurt eer ze hun investeringen terugverdienen. Maar aan de andere kant van het water hebben de San Francisco Giants, ook een honkbalteam, die toegeving wel gedaan toen ze het huidige Oracle Park mochten bouwen van de gemeente San Francisco. De Giants zorgen er nu voor dat 40 procent van de 1500 woningen die in de regio rondom het stadion gebouwd worden, onder marktconforme prijs worden verhuurd. De A’s hebben zich niet vastgepind op een percentage, maar beloven wel 450 miljoen dollar aan inkomsten in het nieuwe stadion aan de gemeente Oakland te geven voor onder andere betaalbare woningen.
Tenslotte wil de gemeente Oakland ook garanties van de A’s over het minimaliseren van geluids- en parkeeroverlast in nabijgelegen woonbuurten, waaronder Chinatown. Dat is een reëel probleem: bij thuiswedstrijden van de Giants in San Francisco zit het verkeer voor en na de wedstrijd muurvast.
Gemeenteraad stemt
Dinsdag stemt de gemeenteraad over een eigen voorstel waarin bovenstaande eisen zwart op wit worden gezet. Maar de A’s hebben al aangegeven dat het voorstel van de gemeente niet afdoende is, en dat -als dat het plan is wat wordt goedgekeurd- de honkballers zullen vertrekken. Het team wil dat de gemeente stemt over een voorstel dat de A’s in april gepresenteerd hebben.
De competitie-autoriteit Major League Baseball is wel klaar met de gemeente Oakland en diens wispelturigheid inzake de goedkeuring van de stadionplannen.
Beide voorstellen zijn niet-bindend: onvoorziene toekomstige omstandigheden kunnen voor aanpassingen zorgen. Het is daarom denkbaar dat de gemeente instemt met een of beide plannen. De A’s hebben door het recente vertrek van de Warriors en de Raiders immers meer onderhandelingsruimte gekregen. De gemeente rekent er misschien op dat de honkballers bluffen, maar het team heeft een machtige bondgenoot: de MLB. Die heeft de A’s aangespoord Vegas te verkennen, maar ook een stad als Portland (Oregon) is een optie. De MLB is wel klaar met de gemeente Oakland en diens wispelturigheid inzake de goedkeuring van de stadionplannen.
Imago van de stad
Mocht de gemeente voet bij stuk houden en de A’s besluiten te verhuizen, dan raakt Oakland binnen op paar jaar tijd zijn drie professionele sportclubs kwijt. Dat raakt de fans: zeker als de A’s naar Vegas verhuizen, want die stad heeft de Raiders al weggepikt. En zonder sportteam zijn fanatieke fans aangewezen op San Francisco als sportstad, waar de Warriors en ook het honkbalteam Giants spelen. Met dat laatste team hebben A’s-fans een semi-rivaliteit, al blijft de sfeer doorgaans gemoedelijk (de ware rivaal van de Giants is immers het team uit LA, de Dodgers).
Maar het kan ook de stad Oakland raken. Hoewel economen twijfelen aan de lokale economische impact van sportstadions, is die discussie in het geval van de A’s minder relevant. Het team vraagt de gemeente immers niet om subsidie van het stadion. De gemeente zal moeten investeren in infrastructuur, maar dat komt de hele stad en niet alleen de A’s ten goede.
Wat overblijft is de vraag wat het imago van de stad Oakland meer pijn doet: het toelaten van een duur, privaat project in een gebied dat omringd is door van oudsher armere arbeiderswijken waar vooral minderheden wonen? Of het laten wegglippen van het laatste professionele sportteam?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
