2021 was het jaar van de mentale omslag. Atleten geven steeds meer aan dat het soms allemaal wat te veel is en vertellen ook over wat er achter de schermen gebeurt. Zowel in de turn- als de volleybalwereld kwamen onthutsende verhalen naar buiten. Maar wie coacht de coaches eigenlijk en hoe hard mogen ze nog zijn? Knack ging op zoek naar antwoorden.
Hoe hard mogen coaches nog zijn? Johan Van Herck kauwt op de vraag. De ex-tennisser coacht de nationale vrouwen- en mannenteams in respectievelijk de Fed Cup en de Davis Cup. Sinds kort is hij ook Head of Recruitment, Supervision and Monitoring of Coaches aan de vermaarde Franse Mouratoglou Academy, waar wereldtoppers als Serena Williams en Stefanos Tsitsipas trainen. Van Herck staat bekend als een energieke, vurige coach en niet de eenvoudigste mens wanneer de zaken niet lopen zoals hij wil. ‘Met gezond verstand en een dosis menselijk respect kom je al een heel eind’, zegt hij. ‘De dappere atleten die naar buiten komen met hun verhaal hoor ik niet pleiten voor een softe aanpak. Dat lijkt mij ook niet haalbaar. Topsport is fundamenteel veeleisend. Atleten moeten de uiterste limiet opzoeken van wat ze aankunnen. Doen ze dat niet, dan kunnen ze er onmogelijk aan te pas komen.’
Volgens Van Herck hangt alles af van de persoonlijkheid van de atleet. In de Davis Cup, waar België twee keer de finale behaalde, coachte hij twee uitersten. Tegen het bedaarde ijskonijn David Goffin verhief Vanherck zelden zijn stem. De flamboyante publieksspeler Steve Darcis werd dan weer in felle bewoordingen toegesproken. ‘Goffin heeft rust en vertrouwen nodig, Darcis leeft van actie en reactie. Je moet hem een beetje provoceren. Dat je Goffin niet behandelt zoals Darcis, ligt voor de hand.
‘Voor mij gaat het om de vraag hoever je kunt gaan in de woorden die je gebruikt tegen een vurig type als Darcis. Ik vind bijvoorbeeld niet dat scheldwoorden onder geen enkele omstandigheid kunnen. Zelf heb ik er ook geen probleem mee dat ze mij fel en misschien zelfs grof tegenspreken. In de emotie van de wedstrijd gebeurt dat. Maar woorden hebben impact, en het gevaar bestaat dat je de mens achter de atleet emotioneel uit balans brengt. Je houdt daarbij rekening met de persoonlijkheid van de sporter, in welke fase van zijn leven hij zit, in welke fase van zijn carrière. Met jonge sporters ben je extra voorzichtig. Dat spreekt vanzelf. Toch moet het mogelijk zijn om op een respectvolle manier hard en zelfs bikkelhard te coachen.’
Probleemsport tennis
Van bikkelhard coachen weten ze in het tennis alles. In weinig sporten ligt de problematiek zo bloot. Zeker in het vrouwentennis lopen er talloze coaches rond die hun atleten openlijk uitkafferen. Vaak is de coach tegelijk de vader van de atleet. Van Herck zag langs het court toestanden waar hij zich vragen bij stelde, maar ingrijpen deed hij niet. ‘Vooral trainers uit oosterse landen gaan bijzonder cru om met hun tennissers. Ik weet niet of ik dat iets cultureels mag noemen, maar het was en is wel de realiteit voor die vrouwen. De grens van wat men tolereert, ligt verder. Zelf zou ik mijn atleten nooit op die manier behandelen. Tegelijk vind ik het moeilijk om te oordelen, aangezien je de situatie niet van binnenuit kent.’
Coachen als een dictator noemt Van Herck ‘de makkelijke weg’. ‘Je duldt geen inspraak, houdt de atleet klein en neemt totale controle over alles wat hij of zij doet of laat. Zelfs los van de onaanvaardbare schade die je de atleet berokkent, kun je met zo’n aanpak anno 2022 onmogelijk topresultaten behalen. De motivatie én de ideeën moeten gedragen worden door de atleet zelf. En er is natuurlijk nog het morele aspect. Sporters geven zich bloot voor een coach. Ze leggen hun leven in onze handen. In ruil mogen ze verwachten dat wij zorg voor hen dragen. Hoe kan een trainer verder met zichzelf in de wetenschap dat hij mensen kraakt?’
Lees het volledige dossier ‘Wie coacht de coaches?’ deze week in Knack of in de Plus-zone.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier