De succesvolste NBA-coach van de voorbije vijf jaar is geïnspireerd door de succesvolste NBA-coach aller tijden, die ‘liefde’ het meest essentiële ingrediënt van succes noemt. Hoezo?
Vrijdag eindigt in de NBA het voorseizoen en volgende week dinsdag begint de reguliere competitie er. In de meest prestigieuze basketbalcompetitie ter wereld haalde de voorbije vijf jaar één team telkens de finale van de play-offs: Golden State Warriors, dat de Finals ook drie keer won. Hun coach, Steve Kerr, noemt mindfulness, compassie, plezier en competitie de vier basisprincipes waarop dat succes is gebaseerd. Hij is geïnspireerd door Phil Jackson, een van de coaches onder wie hij zelf speelde en met elf NBA-titels de succesvolste coach ooit.
Phil Jackson maakte destijds van de gouden ring het symbool van het team: the circle of love. “De cirkel die een band vormde tussen alle spelers”, lezen we in zijn boek ‘Eleven Rings’. “Een grote liefde voor elkaar. Dat is niet de manier waarop de meeste basketbalfans over hun sport denken. Maar na meer dan veertig jaar betrokken te zijn bij het spel op het hoogste niveau, als speler én als coach, kan ik geen betere uitdrukking bedenken om de mysterieuze chemie te beschrijven die spelers samenbrengt en hen verenigt in het streven naar het onmogelijke.”
Hij vergelijkt die liefde met de diepe en intense emotionele verbondenheid die grote krijgers ervaren in het heetst van de strijd. Daarvoor verwijst hij naar onderzoek waaruit blijkt dat de moed van Amerikaanse soldaten die in het gevaarlijkste gebied van Afghanistan gestationeerd waren, voortkwam uit liefde. Uit de liefde voor het leven en voor elkaar die nodig is om in dergelijke extreme, levensbedreigende omstandigheden te kunnen overleven.
“Ik trek de vergelijking niet te ver door”, zegt hij. “Want basketbalspelers riskeren niet elke dag hun leven zoals soldaten in Afghanistan, maar in veel opzichten zijn dezelfde principes van toepassing. Er zijn een aantal cruciale factoren nodig om een NBA-kampioenschap te winnen, waaronder de juiste mix van talent, creativiteit, intelligentie, hardheid en natuurlijk geluk. Maar als een team niet het meest essentiële ingrediënt bezit – liefde – doet geen van die andere factoren ertoe.”
Dat ligt diep in onze biologie verankerd, omdat het door liefde is dat onze soort kon overleven en groeien.” Dr. Barbara Fredrickson
Daar is ook de wetenschap achtergekomen. In haar boek ‘Liefde 2.0’ noemt de Amerikaanse psychologieprofessor en onderzoeker Barbara Fredrickson het de kracht van positieve verbondenheid.
Ze definieert het als positiviteitsresonantie: het delen van een positieve emotie waarbij de hersenen van de betrokken personen resoneren. Als gevolg van een positief contact, met wederzijdse ontvankelijkheid en bekommernis, ontstaat er een neurale koppeling en een emotionele klik die voor een maximale overdracht en uitwisseling van info en begrip zorgt. Breinen gaan dan op elkaar anticiperen, waardoor individuen als één dynamisch geheel gaan handelen.
Dat ligt, aldus Fredrickson, grondlegger van de positieve psychologie, “diep in onze biologie verankerd, omdat het door liefde is dat onze soort kon overleven en groeien”. Liefde is een product van menselijke evolutie, we zijn ervoor gemaakt, concludeert ze.
De Amerikaanse ontwikkelingsbioloog en onderzoeker Bruce Lipton bracht dat biologisch proces gedetailleerd in beeld: hoe ons brein bij de perceptie van liefde hormonen vrijstelt die de samenstelling van ons bloed wijzigen, waardoor onze cellen anders gevoed worden en er andere genen actief worden en zo ons gedrag verandert. Hoe dat invloed uitoefent op de hartslag en het ademritme, op de bloeddruk, de suikerspiegel en de ontstekingswaarden, alsook op de pijndrempel. Hoe je daardoor beter je aandacht en je emoties kunt reguleren, beter met gewijzigde omstandigheden, stressvolle situaties en angsten kunt omgaan. Hoe je vaardigheden en gevoeligheden om contact te maken verscherpen. Hoe je ontvankelijker, socialer, alerter, creatiever en veerkrachtiger wordt.
Des te meer lichaamscontact er is tussen de leden van een team, des te groter het succespercentage wordt.” Dr. Leo Pruimboom
Phil Jackson zette daarvoor onder meer mindfulness in en dat is nu ook een van de basiswaarden van Steve Kerr. De Nederlandse professorLeo Pruimboom, grondlegger van de klinische psycho-neuro-immunologie, stelde in een opiniestuk in Sport/Voetbalmagazine dat “des te meer lichaamscontact er is tussen de leden van een team, des te groter het succespercentage wordt. Daarvoor is het hormoon oxytocine verantwoordelijk. Dat geeft een gevoel van vertrouwen en verbondenheid. Oxytocine ontstaat bij communicatie op een aardige manier, bij een positief onderling contact, zoals bij oogcontact en bij lichaamscontact. Het wordt onder meer aangemaakt in de hypothalamus en werkt via de zintuigen. Produceer je oxytocine, dan ga je ook meer serotonine, endorfine en cortisol produceren. Dat zorgt ervoor dat we ons beter voelen.”
De klinische psycho-neuro-immunologie zet daarvoor levensstijlinterventies als intermitterend drinken in, gebaseerd op universele principes die ook in de dierenwereld gelden, legt Pruimboom uit. “Er zijn in de wereld duizenden voedselbronnen, maar er is slechts één vochtbron, water, en wat blijkt? Tussen dieren in het wild geldt een soort ongeschreven wet dat als er een watertekort is, angst en agressie verdwijnen en ze aan de waterplas allemaal tegelijk mogen drinken. Dan ontstaat er oxytocine.’
‘Bij de mens is hetzelfde principe werkzaam en dat kunnen we gebruiken voor oxytocinerge interventies. Door intermitterend te leren drinken, dus door niet elke keer we dorst krijgen die te lessen. Door in de sport spelers van een team heel goed hun vocht te leren reguleren om daar zoveel mogelijk oxytocine uit te halen, zodat ze elkaar meer vertrouwen en een echt team worden.’
‘Je leert hen bijvoorbeeld om in de sauna te gaan, flink door te zweten en daarna niet meteen te drinken. Zo kom je even tegen een milde dehydratatie aan. Daardoor ontstaat er een lichte hypernatriëmie (een te hoge concentratie natrium in het bloed, nvdr) en celkrimp in het deel van de hersenen dat dorst registreert. De consequentie daarvan is dat er dan twee vertrouwens- en liefdeshormonen worden vrijgesteld: oxytocine en vasopressine. Samen met een highfive betekent dat samenwerken en een grotere kans op succes. Proost.”
Christian Vandenabeele
