Waarom moet het WK zijn tenten opslaan in de Lage Landen?

De Wereldbeker voetbal in Nederland en België: een utopie? Alain Courtois (56), toernooidirecteur van Euro 2000, gelooft in de slaagkansen. “We gooiden hoge ogen met de organisatie van Euro 2000, nu moeten we de uitdaging van een WK aangaan.” Op 20 december begint de eerste etappe: het project WK 2018 zal officieel voorgesteld worden aan de pers en de politieke, economische en sportieve wereld, in aanwezigheid van premier Guy Verhofstadt en burggraaf Etienne Davignon.

“Het belangrijkste doel van deze avond is de economische wereld voor onze zaak winnen”, legt Courtois uit. “Een dergelijk ambitieus project heeft een prijskaartje: minimaal 17 miljoen euro, de ene helft uit België, de andere uit Nederland, afkomstig van private fondsen. Een vergelijking: de Engelsen schatten de kostprijs van hun plannen op 25 miljoen euro. We hebben dus de steun nodig van de grote economische krachten. Op 31 december 2010 moet ons dossier ingediend worden bij de FIFA. In drie jaar moeten we bewijzen dat we in staat zijn zo’n project af te werken. Alles moet op papier staan: van akkoorden met steden, stadions, trainingscomplexen, veiligheid, transport en marketing tot de infrastructuur voor de media met onder meer een perscentrum dat 9000 journalisten kan ontvangen.” Courtois legt een voor een zijn troefkaarten op tafel.

1. > Nieuwe stadions

Alain Courtois: “België is hopeloos verouderd op dat vlak. De situatie is catastrofaal. In het Koning Boudewijnstadion kunnen we de halve finale van de Europese bekers al niet meer organiseren. Binnen twee jaar kan geen enkele Belgische ploeg nog Europese thuismatchen afwerken in eigen land als de stadions niet aangepast worden. Om nieuwe voetbaltempels te doen oprijzen is een groot project een noodzaak. De Wereldbeker is een goede gelegenheid. ‘Geen stadions zonder project, geen project zonder stadions’ is een van mijn slogans.”

De Belgische belastingbetalers hebben enorm bijgedragen aan de stadions voor Euro 2000, maar die zijn allemaal gedeklasseerd. Het Koning Boudewijnstadion kan niet meer aangepast worden, Charleroi spreekt over een verhuis, net als Club Brugge en Standard. Hoe is dat mogelijk?

“Het volstond om onze stadions aan te passen aan de minimumnormen van de UEFA voor Euro 2000. Dat is het grootste negatieve punt van dat project. De overheid was zich niet bewust van de draagkracht van zo’n evenement en investeerde enkel in de transformatie, terwijl eigenlijk volledig nieuwe arena’s moesten verrijzen. Hadden we dat gedaan, dan waren de actuele problemen niet aan de orde voor de Europese wedstrijden.”

Hoeveel stadions vereist een Wereldbeker?

“Tien. Als Nederland de middelen had, zouden onze noorderburen het avontuur van 2018 alleen aangaan. Het is voor hen echter onmogelijk om tien stadions aan de normen te laten voldoen. Dus hebben ze ons nodig, en vice versa.”

Betekent dat automatisch vijf voetbaltempels per land?

“Niet noodzakelijk. Ik kan bijvoorbeeld leven met vier stadions in België en zes in Nederland. Geen enkel probleem. Er zijn plannen voor nieuwe stadions in zes Belgische steden: Brussel, Brugge, Antwerpen, Genk, Luik en Charleroi. Niet elk stadion zal deelnemen aan het WK. Alle steden zullen hun verantwoordelijkheid moeten nemen als ze gastheer willen zijn. Is iets niet in orde, dan vallen ze af. Zonder voorkeur: ik kan me bijvoorbeeld perfect een WK voorstellen zonder Brussel. Eén ding staat vast: alle stadions, uitgezonderd Eindhoven, zullen buiten de stadskern liggen. Brugge richt zich op Loppem, Brussel op Schaarbeek, Charleroi stelt Gosselies voor en Standard opteert voor Hognoul of Wandre-Jupille. Het enige stadion dat niet helemaal nieuw zou zijn, is Genk. Daar willen ze via werken de capaciteit optrekken naar 40.000 plaatsen.”

Is Gent geen optie?

“Als het stadion niet meer dan 20.000 plaatsen zal tellen, hoe wil je er dan WK-matchen in organiseren? Onmogelijk, een minimum van 40.000 is noodzakelijk. Wat we wel nodig hebben, zijn trainingstadions. De gekwalificeerde ploegen moeten zich in optimale omstandigheden kunnen voorbereiden. Daarom is het WK een uitstekende gelegenheid om nieuwe installaties te bouwen bij de kleinere clubs. In ieder geval zijn er nu al zeven steden waar iets beweegt op het vlak van infrastructuur. Wie dit twee jaar geleden voorspelde, verklaarde men gek. Het werd echter tijd, ik heb er persoonlijk genoeg van dat de hele wereld ons uitlacht met onze stadions.”

2. > Een natie verenigd door voetbal

Courtois: “België heeft nood aan grote internationale evenementen om zijn imago te verbeteren. Daarom vroeg ik 500.000 euro aan Guy Verhofstadt om het project te lanceren. Ik kreeg het geld van de Nationale Loterij. Daarnaast heb ik ook de regionale overheden en de burgemeesters aangesproken. Iedereen gaf me groen licht, ongeacht hun politieke kleur. Ik moest ook een akkoord bereiken met de federale overheid, omdat de kandidatuur ingediend moet worden door de federaties. Elke overheid is nu vertegen- woordigd bij de juridische structuur en de Nationale Loterij heeft een duidelijk beeld van wat ik met hun investering gedaan heb. De stad Antwerpen heeft kantoren ter beschikking gesteld: zij waren er niet bij op Euro 2000 en willen deze keer de WK-trein niet missen.”

Wat waren je argumenten om de steden te overtuigen?

“Ik gebruikte een voorbeeld. Sinds de jaren 80 organiseerde Spanje vijf internationale evenementen: het WK, de Olympische Spelen, twee Wereldtentoonstellingen en de America’s Cup, een zeilwedstrijd. Dit heeft alle grote steden compleet getransformeerd in moderne centra waar de hele wereld over praat. Het is geen toeval dat alle burgemeesters enorm enthousiast waren. Ze zijn zich ervan bewust dat de hele wereld de ogen op hun stad zal richten tijdens een WK.”

Wat als België in die tussentijd uiteenvalt?

“Dat geloof ik niet. Het land blijft één. Ik heb in heel mijn project nooit rekening gehouden met een ander scenario.”

Waarom twijfelde Nederland meer dan België om dit project aan te gaan?

“Dat heeft twee redenen. Allereerst was er toen nog de vraag of Amsterdam zich kandidaat zou stellen voor de Olympische Spelen van 2016. Die plannen zijn nu verschoven naar 2020. Het is onmogelijk om twee grote toernooien te organiseren met een interval van twee jaar. Het andere probleem is puur politiek. Toen het idee van het WK vorm aannam, kende Nederland een politieke crisis, vergelijkbaar met de actualiteit in België. Toen er eindelijk een nieuwe regering kwam, was een van de eerste beslissingen om zich achter het project WK 2018 te scharen.”

3. > Euro 2000

“Ons grote voordeel is dat we kunnen terugvallen op Euro 2000. De ervaring die we toen opdeden, is nu essentieel om een WK tot een goed eind te brengen. Bovendien was Euro 2000 het eerste EK in de geschiedenis dat nog geld overhield. België en Nederland maakten uiteindelijk 20 miljoen euro winst, die netjes verdeeld werd tussen de twee. Ter vergelijking: Engeland stond in het rood na 1996. Het grootste obstakel voor Euro 2000 was er een van administratieve aard. Twee landen zouden de organisatie moeten dragen en waren bovendien beide automatisch gekwalificeerd, dus moesten de statuten van de UEFA veranderd worden.”

4. > Een centrale positie in Europa

“Wij zijn overal dichtbij. Brussel is het centrum en de hoofdstad van Europa. De Europese Unie is een extra troefkaart in de kandidatuur van de Lage Landen. België buit dit niet genoeg uit. De hoofdstad van Europa: wat een symbool! Het ontbreekt ons aan ambitie, zoals gewoonlijk. Waarom verbergen we onze troeven altijd? Geen enkel ander land kan een kaart op tafel leggen die evenveel prestige of symboliek bevat.”

Qua hotelinfrastructuur schieten we toch wat tekort?

“Wanneer een klein land een groot evenement wil organiseren, zijn er twee grote obstakels. Niet elke grote stad heeft hotels met 300 à 400 kamers. Het ontbreekt ons momenteel aan 20.000 tot 25.000 slaapplaatsen om alle bezoekers van een WK te ontvangen. Het andere obstakel is de macht van de grote steden. Die zijn minder talrijk en hebben dus een sterkere positie om hun ideeën op te dringen. Hoeveel Belgische steden komen in aanmerking om wedstrijden te organiseren? Enkel degene die ik al aanhaalde. Het is dus zeer belangrijk om de samenwerkingsakkoorden zo gedetailleerd mogelijk te maken. Enkel op die manier kunnen we negatieve verrassingen vermijden.”

5. > Ideale verbindingen

“België en Nederland zijn twee van de best bereikbare plaatsen in Europa en ook de verbindingen tussen de steden zijn uitstekend. Brussel en Amsterdam hebben vliegverbindingen met de hele wereld. Onze spoorwegen omvatten een heel dicht net waarop ook de tgv rijdt. Bovendien zijn onze snelwegen volledig gratis en verlicht. En dan zwijg ik nog over de havens. We kunnen heel veel supporters verplaatsen over water. We deden dat in Luik voor Euro 2000 en dat was een groot succes. Op een kanaal of een rivier is er geen filegevaar. Daarenboven is een boot een uiterst feestelijk transportmiddel om je naar een voetbalmatch te begeven.”

Hoeveel mensen zal een WK in Belgie en Nederland aantrekken?

“In 2000 verkochtten we 1,2 miljoen tickets voor een EK. Bij een WK is dat een minimum van 2,4 miljoen tickets. Voor België en Nederland samen mag je rekenen op een 3,5 miljoen bezoekers.”

6. > Veiligheid

“Weet je van wie het idee van de administratieve aanhouding kwam in de aanloop naar Euro 2000? Van ons! En niet enkel in en rond de stadions. Een politieagent kan iedereen die de orde verstoort, voor 24 uur in hechtenis nemen zonder dit te melden aan de procureur. Bovendien geldt België als een veilig land. Ondanks onze conflicten overwint hier altijd het compromis. Daarom geloof ik ook niet in een splitsing. Alles gebeurt via dialoog. Iets als aanslagen kennen wij niet in België. Ik wil niemand viseren, maar er worden geen bommen in onze stations gelegd. Denk maar hoeveel Europese topconferenties elk jaar plaatsvinden in Brussel, zonder ook maar enig probleem. Veiligheid is zeker een belangrijke troef voor ons dossier.”

7. > Het vertrouwen van de FIFA

“De sleuteldatum was 14 november. Vóór mijn ontmoeting met Sepp Blatter nam niemand in België mij serieus, maar de reactie van de voorzitter van de FIFA was uitermate positief en toen draaide de publieke opinie in België bij. Opeens had het project kans op slagen.”

Blatter is een politicus: misschien geeft hij dezelfde complimenten aan elke kandidaat …

“Hij zei dat meerdere aspecten van ons project hem ten zeerste bevallen en was zeer ontvankelijk omdat wij een van de eersten waren om een voorstel te doen, Hij weet ook dat België als een van de eerste landen aan de wieg van de FIFA en de UEFA stond. Daarnaast is onze kandidatuur degene die voor hem de kleine landen vertegenwoordigt. Allemaal punten waar we op scoren.”

Verklaarde de FIFA niet dat ze geen gezamenlijke kandidatuur meer zouden aanvaarden na het WK 2002 in Zuid-Korea en Japan?

“De eerste vraag van Blatter was hoeveel landen zouden organiseren, één of twee? Het antwoord was één. Eén enkel organisatiecomité, zoals voor Euro 2000. Voor het WK 2002 waren er twee organisatiecomités die elkaar constant in de haren zaten. Wat kan er mislopen bij een samenwerking tussen Belgen en Nederlanders? We hebben dezelfde cultuur, een gemeenschappelijke taal met daarbovenop het Frans, dezelfde munt én we steken de grens zonder problemen over. Allemaal zaken die niet golden voor Zuid-Korea en Japan.” S

door pierre daanvoye