Een terugblik op de afgelopen dertien maanden en het parcours dat de Rode Duivels richting Brazilië gebracht heeft.
Vrijdagavond 11 oktober. Het regent, een gunstig voorteken. Alsof ons nationale symbool de Duivels per se wil vergezellen op hun weg naar Brazilië. Tegenstander Kroatië hangt in de touwen. Eén punt uit de laatste twee matchen, een coach die onder vuur ligt en een stadion dat maar voor de helft gevuld is geraakt. Het lang aangekondigde vijandige onthaal blijft uiteindelijk uit. In de Belgische basiself geen verrassingen. Marc Wilmots behoudt het vertrouwen in zijn certitudes. Ondanks wat kritiek tijdens de week – “hij moet zijn lichaam beter leren zetten om de bal af te schermen” – krijgt ook Romelu Lukaku zijn kans. Negentig minuten lang hebben de Belgen de bovenhand. Wilmots laat zich al die tijd tot op het bot natregenen. Zoals in Schotland en zoals in Servië. “Als het regent, winnen we”, vat Nacer Chadli het na de match samen. De laatste van hun tien wedstrijden hebben de Belgen zelfs niet meer nodig om zich te plaatsen. Van het feestje in de kleedkamer achteraf weten we alleen dat Laurent Ciman over werkelijk iedereen water heeft uitgegoten. Premier Elio Di Rupo inbegrepen. En dat zelfs de anders zo bezadigde Daniel Van Buyten zich aan enkele danspasjes gewaagd heeft. Een apotheose die kan tellen na een campagne die zich dertien maanden geleden op gang trok. Sport/Voetbalmagazine stapt het parcours van onze Duivels nog eens af.
Niets gestolen
In de vroege herfst van 2012 is er vooral nervositeit in de Belgische pers. Deze gouden generatie wordt al enkele jaren opgehemeld, maar de resultaten blijven uit. Na de loting voor de kwalificatie voor het WK 2014 zijn de reacties gemengd. Het ontbreken van een klepper van het kaliber van Spanje, Duitsland of Italië stemt hoopvol. Langs de andere kant lijken verplaatsingen naar Cardiff, Glasgow, Belgrado en Zagreb allesbehalve makkelijk. In september overheerst nog de herinnering aan alle slecht begonnen campagnes sinds 2002. Alleen die voor het WK 2010 begon goed: 3-2-winst tegen Estland. Voor de rest enkel valse starten in het lijstje. Desondanks zit de vlucht richting Cardiff afgeladen vol. De supporters hebben zich massaal achter de Belgische selectie gezet.
De ommezwaai kwam er op een avond in maart van 2011, toen volle chartervliegtuigen koers zetten naar de Oostenrijkse hoofdstad Wenen, om het Belgische elftal ter plekke te ondersteunen. De Rode Duivels bedankten met de drie punten. Sindsdien is het enthousiasme voor deze generatie niet meer gaan liggen. Het was alleen nog zaak om ’s lands hoop ook op het terrein waar te maken. In cafés en op voetbalprogramma’s heeft iedereen wel iets te zeggen over deze campagne. Is een verplaatsing naar het altijd sfeervolle Millennium Stadium wel zo dankbaar als ze lijkt? Wales wil de laatste eer betonen aan zijn bondscoach Gary Speed, die enkele maanden eerder uit het leven is gestapt. Het kan een trots land als Wales een opstoot bezorgen. “Anderzijds heeft hun gedwongen trainerswissel hun groeiproces een knauw gegeven”, merkt Vincent Kompany op.
Dat dit een uitzonderlijke generatie is, dat weet de hele wereld op dat moment al. Meer nog dan vroeger, omdat Eden Hazard de stap heeft gezet naar Chelsea, Christian Benteke bij Aston Villa zit, en Jan Vertonghen en Moussa Dembélé ploegmaats zijn bij Tottenham. Maar wat deze generatie nog het meest kenmerkt, is haar onverschrokkenheid. Deze groep is van niemand bang. De spelers steken hun ambities niet onder stoelen of banken. “We moeten minsten vier punten halen uit onze eerste twee affiches”, zegt Hazard. “Er is al veel gepraat over een uitzonder- lijke generatie. Dat praten is nu voorbij, het is aan ons om het te bewijzen op het veld.”
De ouderdomsdeken van deze groep, Timmy Simons, met Daniel Van Buyten de enige die er op het WK 2002 al bij was en die ook de lange reeks ontgoochelingen daarna meemaakte, is hoopvol. “Deze generatie heeft niets gestolen,” zegt hij in Le Soir, “hun trofeeën, hun transfers, hun geld, ze hebben het allemaal zelf afgedwongen.” Over de bondscoach bestaat op dat moment nog geen eensgezindheid. Sommigen vonden hem de geknipte man voor de job, voor anderen was Wilmots vooral een keuze bij gebrek aan beter. Wilmots heeft zichzelf wel bewezen in het vriendschappelijke duel tegen Nederland, maar hij weet dat het echte werk nu pas begint. Als de pers het wil hebben over Kroatië, dat vier dagen later naar Brussel afzakt, is hij de eerste om het perspectief te bewaren. “We gaan er eerst en vooral voor zorgen dat we klaar zijn voor Wales en in die wedstrijd op de gepaste momenten kunnen toeslaan.”
Eindelijk een goed begin
Uiteindelijk valt het met die Welshe sfeer nog wel mee. De Belgen blijven de hele tijd geconcentreerd en hebben doorlopend balbezit. Het verzet brokkelt helemaal af als verdediger James Collins na een halfuur wild komt ingevlogen op Guillaume Gillet en wordt uitgesloten. Vlak voor de rust kopt kapitein Vincent Kompany raak op hoekschop. Helemaal teruggedrongen tot aan hun eigen zestien, lijken de Welshmen er dan al niet meer in te geloven. Tegen de versterkte ves- ting speelt Kevin Mirallas – die in de spits de voorkeur kreeg op Benteke – weinig klaar. Wilmots vervangt hem door Lukaku. “We hadden geopteerd voor een snelle aanvaller om diepgang in ons spel te brengen. De bedoeling was dat ook Dembélé geregeld zou infiltreren, maar na de rode kaart plooide Wales helemaal terug. Daarom hebben we Lukaku ingebracht om het spel meer naar de flanken te verleggen.” De Belgen heersen en scoren een tweede keer via een lage vrije trap van Vertonghen. “Na mijn doelpunt was iedereen gerustgesteld”, zegt Vertonghen. “Ik vroeg aan Dries Mertens om de bal een klein tikje opzij te geven, zodat ik nog harder kon uithalen. Ik heb het lastig gehad tegen Gareth Bale en het was zeker niet mijn beste prestatie, maar als collectief kunnen we nu met vertrouwen de groepsfavoriet ontvangen.”
Het Kroatië dat vier dagen later naar Brussel afzakt, heeft nog het aureool van een geslaagd Euro 2012 over zich hangen. De Belgen tonen zich die avond minder overheersend. Al in de zevende minuut scoren de Kroaten. De Duivels knokken zich naar de gelijkmaker, maar komen dicht tegen het einde nog met de schrik weg. Kroatië vertrekt uit Brussel met een psychologisch voordeel. “De Kroaten hadden veel vertrouwen opgedaan op Euro 2012”, zegt Wilmots. “Bondscoach Slaven Bilic was dan wel vervangen door Igor Stimac, maar ze konden verder bouwen op het fraaie spel dat ze op het EK hadden laten zien tegen Spanje. Die dag hadden wij vijf goede kansen en de Kroaten maar twee. We mochten terecht ontgoocheld zijn omdat we geen drie punten hadden, maar als je op het einde nog aan de nederlaag ontsnapt, is het toch vooral de opluchting die overheerst. Het kan allemaal heel snel gaan.”
Steven Defour rent een hele wedstrijd lang achter Luka Modric aan om hem uit zijn spel te houden. Nochtans maakte Wilmots er onlangs nog een punt van om te ontkennen dat Defour die dag puur in mandekking speelde. “Dat wordt al een jaar gezegd, maar ik ben het daar niet mee eens”, legt de bondscoach uit. “Ik liet Defour vrij in zijn rol op de zes, omdat ik het duo Thomas Ver-maelen en Daniel Van Buyten sterk genoeg achtte om de Kroatische aanvallers af te houden, en omdat ik zo een mannetje meer wilde overhouden op het middenveld. Het was een risico maar het heeft goed uitgepakt.” Vier op zes: zeker geen slecht begin, maar evenmin een reden tot euforie.
De oktoberrevolutie
De hoge vlucht komt er een maand later. De Duivels trekken eerst naar Belgrado, om vier dagen later Schotland te ontvangen. De eerste test is link, in de Servische hoofdstad, waar altijd een explosieve sfeer hangt. Net als de Belgen tellen de Serviërs vier punten. Hun offensief van de eerste twintig minuten zijn de lastigste die de Belgen in de hele campagne gekend hebben. Maar Thibaut Courtois, die van meet af aan de voorkeur kreeg op Simon Mignolet, houdt de ploeg recht met enkele wereldsaves. “Ik herinner me elke wedstrijd, maar Servië toch in het bijzonder. Soms moet een doelman er staan voor zijn team”, vertelt Courtois, wiens kalmte en intrinsieke klasse lijken af te stralen op de hele verdediging. “Die rust zit in mij. Ik blijf altijd cool en ik denk dat mijn teamgenoten dat ook voelen. Als we erin geslaagd zijn om in Servië en Schotland te winnen, is het vooral omdat we onze voeten steeds stevig op de grond gehouden hebben.”
Voor de wedstrijd in Servië zijn slechts vierhonderd Belgische supporters meegereisd. De Belgische voetbalbond had de reis afgeraden om veiligheidsredenen. Ten onrechte, want de eindeloze stortregens en de sombere sfeer rond het Servische nationale elftal hebben het grote publiek afgeschrikt. Marakana is zelfs maar halfvol geraakt. Nadat de Servische storm gaan liggen is, leiden Benteke en Kevin De Bruyne België naar de zege. Mirallas maakt zelfs nog een derde doelpunt. “Toen we gingen winnen in Servië, wisten we meteen dat we een grote slag geslagen hadden”, zegt Axel Witsel. “Het zijn maar drie punten, maar ik acht niet veel ploegen ertoe in staat om daar met 0-3 te gaan winnen. Marakana, dat is toch een helse sfeer, zoals je die vaker terugvindt in Oost-Europese landen. We hebben getoond dat we daar klaar voor waren. De eerste twintig minuten zijn we inderdaad goed weggekomen, maar daarna klopte ons plan. Onze eerste kans was meteen raak en daarna hadden we de wedstrijd in handen. Die avond hebben we veel mensen overtuigd van onze kwaliteiten, maar evenzeer van onze maturiteit.”
De beelden van Wilmots blijven bij: in wit hemd en helemaal doornat, naar het beeld van zijn team dat zich altijd ten volle geeft. Vier dagen later is het een uitgelaten België dat Schotland opwacht. De Schotten hebben hun start helemaal gemist en bondscoach Craig Levein zit al op de wip. Eén keer moet Courtois een wondersave uit zijn mouwen schudden, maar verder is België zelden zo dominant aan de bal geweest. Het Schotse elftal graaft zich in op de eigen helft. De Belgen blijven geduldig en in de 70e minuut is het dan toch raak via Benteke. Nauwelijks twee minuten later telt Kompany de Schotten definitief uit. “België is van iedereen, maar vanavond toch vooral van ons”, tweet Kompany achteraf. De hernieuwde populariteit van de Duivels kent van dan af nog een stroomversnelling. “We hebben geduldig en volwassen gespeeld. Deze unieke kans om ons land naar het WK in Brazilië te brengen, moeten we grijpen. Ik leef voor deze ploeg”, verklaart de kapitein.
Het team toont talent, maar vooral ook honger. Brazilië is niet langer een illusie. In 2014 zal het twaalf jaar geleden zijn dat België op een groot toernooi speelde, en voor het eerst is er weer een reële kans om erbij te zijn. Nochtans lossen de Kroaten de Belgen voor geen vin. Eind 2012 hebben de twee ploegen hetzelfde puntenaantal. Bondscoach Marc Wilmots wordt intussen opgehemeld. “Er waren vooraf veel vragentekens, maar hij heeft die op duidelijke wijze van zich afgeschud”, schrijft Wim Vos in De Gazet van Antwerpen. “Zijn boodschap is eenvoudig en zijn keuzes zijn helder.” Tegen Schotland begint Eden Hazard op de bank en geen haan die ernaar kraait. In tegenstelling tot wat er onder Georges Leekens allemaal gebeurde.
De bevestiging
Het is een lange, aanhoudende winter en het is nog steeds ijzig koel als België in maart de draad van de kwalificatie weer oppikt. De twee ontmoetingen met Macedonië moeten de nieuwe status van de Duivels bevestigen. Iedereen is beducht voor een uitschuiver, zeker omdat de vriendschappelijke duels niet geweldig verliepen, met zelfs een nederlaag tegen Roemenië (2-1 in Boekarest). In Macedonië schrikken de Duivels in het begin even op, om daarna opnieuw het heft in handen te nemen. 0-2 in Macedonië en 1-0 thuis, met twee doelpunten van Hazard.
Zelfs zonder oogverblindend te spelen, heeft de nog altijd maar 22-jarige Duivel zijn plek in de hiërarchieafgedwongen. Zijn status bij Chelsea maakt hem ook hier een van de natuurlijke leiders. “We wilden twee overwinningen, we hebben ze. Het waren niet onze beste matchen, maar drie plus drie blijft nog altijd zes.” Missie volbracht. Meer niet, want ook Kroatië blijft intussen een foutloos parcours rijden. Het is wachten tot juni, na een slopend seizoen, om te weten wie de eerste misstap zal maken. Het zijn de Kroaten die zich voor eigen publiek laten verrassen door Schotland, terwijl België voor een vol huis afrekent met Servië. “Voor velen was de wedstrijd in Servië een kantelmoment”, zegt Chadli. “Ik vond de terugwedstrijd persoonlijk nog belangrijker. We hadden als spelersgroep veel matchen in de benen en de Kroaten rekenden op een uitschuiver van ons, maar uiteindelijk zijn ze zelf de mist ingegaan.” Wilmots beaamt. “We hebben de hoofden vooraf moeten leegmaken, de spelers moesten zich mentaal even ontladen om te kunnen presteren.”
Zelfde scenario
Alleen de afronding in de laatste rechte lijn bleef dus nog over. Gemakkelijk gezegd, want Zagreb stond nog op het programma en daarvoor nog de trip naar Schotland, heroplevend sinds de komst van Gordon Strachan als bondscoach met een overwinning tegen Kroatië en een sterke wedstrijd tegen Engeland. Zowel Hamden Park als het Maksimir Stadion kenden uiteindelijk eenzelfde scenario. De Duivels die dominant maar realistisch spelen, met twee keer een andere verlosser: Defour in Schotland, Lukaku in Kroatië. Van echte verplaatsingen valt nauwelijks nog te spreken, want niet minder dan 10.000 Belgen kleuren Hamden Park rood-geel-zwart. Het verhaal van Schotland: twee goals, een duidelijk overwicht, een solide defensie en achteraf een ware vreugde-explosie. Enkele beklijvende beelden ook. Jelle Van Damme die de uitgevallen Nicolas Lombaerts ondersteunt om samen de supporters te gaan groeten. En Wilmots die zich opnieuw duidelijk toont als chef van de bende, door Fellaini in bescherming te nemen, door de uitgetelde Lombaerts te troosten op zijn brancard, en door de geblesseerde Kompany te gaan opzoeken in de tribune. In de gemengde zone blijven de Duivels lang hangen, er zich ten volle van bewust dat het moeilijkste nu achter de rug ligt.
Het beste bewaarden de Duivels tot het laatst, met een orgelstuk in Zagreb. Met op het tarmac van Zaventem al een erehaag van de fans, een concert van Daan en een doop door een brandweerkorps, allemaal opgedaagd om de Duivels passend uit te wuiven. Die feestelijke sfeer (normaal toch eerder voorbehouden voor ná een overwinning), gekoppeld aan de Kroatische arrogantie, kon daarin niet de voorbode liggen van een eerste ontgoocheling? De grootspraak van Luka Modric bleek uiteindelijk zinsbegoocheling, de wil om zich te plaatsen was veel groter aan Belgische zijde. En dan was er nog – opnieuw – die regen, de vaste metgezel tijdens onze renaissance in het wereldvoetbal. Op het veld is het Lukaku die zich tot redder van het vaderland opwerkt, de laatste in een steeds langer wordend lijstje met Courtois, Benteke, De Bruyne, Vertonghen, Kompany, Defour, Mertens, Mirallas en Hazard, allen op een bepaald moment beslissend. Bij het laatste fluitsignaal is er de grote ontlading bij spelers en technische staf. Witsel valt op zijn knieën, twee vingers naar de hemel gericht. Wat daarna volgt is een ongebreidelde vreugde-uitbarsting. Het is 19.54 uur, en België heeft zich net voor zijn twaalfde WK geplaatst. ?
DOOR STÉPHANE VANDE VELDE – BEELDEN: IMAGEGLOBE
“Toen we gingen winnen in Servië, wisten we meteen dat we een grote slag geslagen hadden.” Axel Witsel
“De Kroaten rekenden op een uitschuiver van ons, maar uiteindelijk zijn ze zelf de mist ingegaan.” Nacer Chadli
“Defour mandekker op Modric? Daar ben ik het niet mee eens. Ik liet hem vrij in zijn rol op de zes.” Marc Wilmots
