Tussen de nederlaag van de Rode Duivels en de afgesprongen transfer naar Schalke: het woelige seizoenseinde van de bondscoach.

De bondscoach ontvangt ons in zijn huis in Jeuk voor een interview waarin hij terugblikt op de meest recente kwalificatiewedstrijd en de soap rond zijn toekomst. “Ik heb het er nog één keer over en daarna basta.”

Waarom besloot u om niet naar Schalke te gaan?

Marc Wilmots: “Omdat het voor mij onmogelijk was om samen te werken met Horst Heldt. Hij ziet de zaken anders. Ik heb een andere visie op rekrutering, op spelers die moeten aangetrokken worden en ik zou in die dossiers geen inspraak gehad hebben. Zonder dat ik bij Schalke de macht kreeg zodat ik kon proberen de club iets bij te brengen – zeker voor de supporters die al zo lang op een titel wachten – had het geen zin.”

Wat marcheerde er niet tussen u en Heldt?

“Heldt is sportief directeur, zijn werk bestaat erin transfers te doen en de trainer een kern ter beschikking te stellen waarmee die het moet doen. Als een trainer de spelers of de profielen die hij wil niet krijgt, dan gaat het niet. Voor ik mijn beslissing nam, heb ik gesproken met twee oud-trainers van Schalke die om dezelfde redenen vertrokken zijn. Als ik op een dag terugkeer naar Schalke, dan wil ik rekenschap afleggen voor mijn eigen beslissingen, niet voor die van een ander. Ik ga voor iemand anders de kastanjes niet uit het vuur halen.”

U vroeg dus in feite een job als manager naar Engels model?

“Ja, al betekent dat niet dat ik niet kan samenwerken met een sportief directeur. Kijk naar Dieter Hecking en Klaus Allofs bij Wolfsburg! Maar dan moet de ene kunnen werken met de andere, en hetzelfde doel voor ogen hebben.”

U was de keuze van de voorzitter. Had u vanaf het begin de indruk dat Heldt u helemaal niet wilde?

“Ik betekende een gevaar voor hem. Ik zou naar Schalke teruggekeerd zijn met een enorm aura en een pak mensen achter mij. Ik ken de club van binnen en van buiten. En hij wou zijn macht behouden, met name de controle over de transfers. Ik wilde best met hem samenwerken, maar ik wou dan wel het laatste woord hebben. Ik zou niet gegaan zijn om me daar te installeren, drie jaar mijn uren te kloppen en er weer vandoor te gaan: ik wilde een ambitieus project.”

Waarom kwam u een jaar voor het EK in de verleiding om de nationale ploeg te verlaten?

“Ik heb altijd gezegd dat ik in mijn carrière twee hoogtepunten heb gekend: de nationale ploeg en Schalke hebben mij alles gegeven. Destijds kwam ik voor Rudi Assauer, een man met een project en een visie. Wanneer ik de supporters zie, die zich vereenzelvigen met de club, en hoe ze dat beleven als een religie, dan voel ik dat dat mijn club is. Alleen Schalke had me kunnen losweken van de Rode Duivels. Maar toen mijn vrouw terugkwam van de onderhandelingen, hebben we gezegd: ‘Neen, dit is mijn Schalke niet meer, het is niet meer zoals vroeger.’ Ik was geen vragende partij om te vertrekken, ik heb gewoon naar de mensen geluisterd en nadien heb ik bij mezelf gezegd: ‘Ik doe het of ik doe het niet.’ In mijn hoofd was het vlug duidelijk.”

Bent u ontgoocheld in Schalke?

“Ja. Ontgoocheld in de manier waarop het gegaan is, in wat ze lieten uitschijnen over het financiële aspect. Alle informatie kwam uit Duitsland, vindt u dat niet vreemd? Dat betekent dat er daar iemand was die wilde dat het zou uitlekken. De beslissing aankondigen vier uur voor onze match, dat was echt een manier om geen gezichtsverlies te lijden.”

U had hen gevraagd om niets te communiceren voor 12 juni, maar dacht u echt dat Schalke rekening zou houden met de Belgische nationale ploeg?

“Als Assauer zei: ‘ik zeg niks’, dan gebeurde zoiets niet. Een woord is een woord. Ik dacht echt dat ze een week zouden zwijgen, want de Duitse mentaliteit heeft respect voor de sport, voor de mensen en de nationale ploeg. Dus had ik dit helemaal niet verwacht. Ze hebben het gedaan om schade toe te brengen en zichzelf te beschermen. Dat apprecieer ik helemaal niet.”

Geen ruïne

Hebben het familiale aspect en de studies van uw kinderen meegespeeld in uw beslissing?

“Als het plaatje helemaal had geklopt – waardoor je dus om vier uur ’s ochtends met veel zin opstaat – en als ik had gevoeld dat de club wilde investeren en ambitie had, dan zou dat niet meegespeeld hebben. Ik heb geen zin om een overgangsfiguur te zijn, maar wel iemand die vooruit wil, die hard werkt, structuren op poten zet en iets opbouwt.”

Vanwege uw opstapclausule verwachtte iedereen elk moment een vertrek…

“Wie heeft die clausule ondertekend? Alle partijen gingen ermee akkoord. Als ik zou vertrokken zijn, dan incasseerde de voetbalbond 2 miljoen euro! Ik heb mijn eerste contract getekend op een moment dat er net twee trainers waren opgestapt en ik heb toen beloofd dat ik onder geen beding zou vertrekken vóór het WK. Die belofte heb ik gehouden. Toen ik mijn contract verlengde (tot 2018, nvdr) heb ik gezegd dat ik niet kon beloven dat ik het zou uitdoen, want toen was er die clausule. Ze zeiden: ‘Hoe is het mogelijk? Hij heeft net bijgetekend en hij wil al vertrekken.’ Maar ik heb nooit gezegd dat ik effectief zou vertrekken! Ik heb gewoon gezegd dat ik met die clausule vrijheid wou, want Wilmots is iemand die graag vrij wil zijn. Als je dat niet accepteert, dan had je zo’n clausule niet moeten opnemen. Kom dus achteraf niet huilen. De enige angel is dat ik degene ben die beslist wanneer hij de clausule wil activeren. Daar ben ik duidelijk in geweest: ik blijf tot 2016.”

Wat was het verschil tussen het aanbod van september en dit?

“In september kwamen ze vijf dagen voor een wedstrijd. Het was onmogelijk voor mij om mijn land in de steek te laten vijf dagen voor onze eerste kwalificatiematch. Ik heb altijd aan mijnheer Collin gezegd dat ik het land nooit zou laten stikken. Als ik nu zou vertrokken zijn, dan waren er drie maanden om een oplossing te vinden. Ik heb het spel eerlijk gespeeld en gezegd dat er contacten waren. Maar in dit vak loont het blijkbaar niet om al te eerlijk te zijn.”

Denkt u dat u op een dag nog bij Schalke zult werken?

“Ik heb altijd veel respect gehad voor het publiek en de mensen van het Ruhrgebied, maar zoals het nu is, kan ik daar niet werken.”

Niet zolang het huidige sportief bestuur er aan de macht is, bedoelt u?

“Inderdaad. Ook al bieden ze 4, 5, 6 miljoen.”

Had u achteraf bekeken niet beter anders gecommuniceerd?

“Ja. Ik had beter na de match tegen Frankrijk gezegd dat ik bleef. Maar als ik mijn woord geef dat ik niks zeg tot 12 juni, dan houd ik me daar ook aan!”

Hebt u niet de indruk dat het de voorbereiding op Wales in de war gestuurd heeft?

“Neen.”

Er werd nochtans amper over de match gesproken…

“Is dat mijn fout?”

Uw imago van trouwe patriot heeft toch een deuk gekregen, niet?

“Neen, want ik ben vanaf het begin duidelijk geweest door te wijzen op die clausule.”

Niettemin zou u toch uw land in de steek gelaten hebben in het midden van een kwalificatiecampagne?

“Wat maakt dat voor verschil? Voor de match in Wales stond de ploeg eerste in de poule. Zou ik dan een ruïne nagelaten hebben? Ik denk het niet. Ik denk eerder dat ik dan een ploeg had overgedragen die er staat en die resultaten haalt. En had ik voor een nieuwe ervaring gekozen, dan was dat toch mijn goed recht geweest? Het leven is kort, ik heb nog veertien jaar voor ik zestig word. Als ik zin heb om een nieuwe uitdaging aan te gaan, wie houdt me dan tegen? Ik ben toch een vrij man, denk ik. Kent u veel Belgische trainers die de kans gekregen hebben om in het buitenland te werken? Dat men me niet komt vertellen dat ik geen vaderlandsliefde heb!”

Denkt u dat u de spelers moet overtuigen?

“Neen. Ze hebben mijn inzet gezien bij de voorbije twee wedstrijden. Voor mij is er niks veranderd.”

Juni is lastig

Hebt u begrip voor de verwachtingen qua spelpeil sinds het WK?

“We spelen toch goed. Alleen de afwerking ontbreekt soms.”

En de standvastigheid… Twintig minuten goed voetbal in Israël, Bosnië en Wales: is dat niet wat weinig?

“Als je tegen een versterkte verdediging speelt, waar moet je dan ruimte vinden? Normaal gezien moet je dan over de flanken voetballen en diagonaal naar de eerste of tweede paal lopen. Mijn beide aanvallers zijn het niet gewend om met een tweede spits naast zich te spelen. Hoe kun je hen daaraan laten wennen? Dat vraagt heel wat werk. U heeft kunnen zien dat we op aanvallende looplijnen hebben getraind. Je moet ook acties maken, zoals Eden Hazard dat kan, en meer van op afstand schieten.”

Daar was in Cardiff niet veel van te zien…

“Omdat we niet in een positie kwamen om te schieten. Axel Witsel moet zich ook nog wat aanpassen aan zijn nieuwe positie bij de nationale ploeg. Los daarvan is het de eerste middelmatige match van Axel in drie jaar, dus trek daar vooral geen conclusies uit.”

Voor Australië kondigde u vooral mooi voetbal aan door een nieuwe manier van bewegen op het veld…

(onderbreekt en haalt er een notitieblok bij) “Waarom? Omdat we altijd zoeken naar een systeem waarin de spelers beter kunnen worden. (begint een schema te tekenen) Idealiter trekken de flankaanvallers naar binnen, kruisen de middenvelders hun looplijnen en benutten de backs de ruimte die gecreëerd wordt door de flankaanvallers. Tegen Frankrijk en Wales hebben we te hoog gespeeld. Christian Benteke komt niet tot zijn recht, hij heeft geen ruimte en zit opgesloten in een systeem. Dat is een probleem. De spelers moeten niet altijd de bal in de voet vragen, soms ook in de diepte. Je moet ook naar het profiel van de spelers kijken. Op het middenveld heb je Marouane Fellaini: die gaat niet diep. Dus is dat iets voor Axel Witsel. De backs moeten sneller voor een overtal zorgen door mee op te rukken. Kijk naar de voorzet van Toby Alderweireld op Fellaini in Parijs: een voorzet die vertrekt voor de zestien meter en die in de rug komt van de verdediging, met een Fellaini die op snelheid is, valt daar niet tegen te verdedigen.”

In Cardiff waren heel wat spelers niet op de afspraak….

“Als je de 0-1 kunt maken, scheelt dat een slok op een borrel. Maar oké, er acteerden een paar spelers onder hun niveau, dat klopt. Juni is altijd een moeilijke maand, al waren ze wel allemaal op niveau tegen Frankrijk.”

Is er bij momenten sprake van enige zelfgenoegzaamheid?

“Neen. Maar in het achterhoofd speelt misschien mee dat er nog kansen komen en dat we er wel geraken. En dat is gevaarlijk. (denkt na) Het is bizar: in Parijs voor 70.000 man was iedereen wel bij de les.”

Precies, dat noemt men zelfgenoegzaamheid…

“Neen, het is mentaal gewoon moeilijk om altijd even gemotiveerd te zijn. Ik heb met Robert Waseige gebeld en hem gezegd: ‘Weet je nog, San Marino?’ (1-4met twee goals van Wilmots, na een 1-1-ruststand, nvdr) Juni, dat is altijd lastig in het kopje. De ene gaat trouwen, de andere vertrekt met vakantie, nog een andere zit in contractbesprekingen…”

Maar het gaat toch om een topwedstrijd!

“Misschien niet voor hen. Wat mij vooral ergert is dat we onszelf twee keer, in Israël en in Wales, zelf in de problemen hebben gebracht. We hebben nu nog vier wedstrijden en we moeten ons kwalificeren. Maar zeg mij eens welke Europese ploeg over de tegenstand heen loopt? Duitsland niet, Spanje ook niet. We moeten niet overdrijven. Na Frankrijk waren we al bijna Europees kampioen en na Wales is het plots een en al drama. Ik stel vast dat we zeventig procent balbezit hadden en dat Wales er in de tweede helft maar één keer uitgekomen is, wat aangeeft dat we sterk waren in de balrecuperatie. Daar staat tegenover dat we offensief niet altijd de juiste keuzes wisten te maken. Het is mijn taak om de juiste vragen te stellen, zoals: ‘Heb ik er goed aan gedaan om nu die match in Frankrijk te spelen?’ Dat zullen we wel nooit weten.”

Missen we ook geen versnellingen in het spel?

“Heeft u al eens geprobeerd om tempo te maken wanneer de tegenstander het spel niet meespeelt? We hadden er moeten voor zorgen dat we zelf eerst scoorden.”

Kritiek beu

Was het nodig om Romelu Lukaku in te brengen op een moment dat de ruimtes afgesloten waren?

“Hij was degene die op training het makkelijkst de weg naar het doel vond. Hij toonde in Bordeaux veel spontaneïteit en frisheid. Men beweerde dat ik tijdens de rust het systeem veranderd had, maar dat klopt niet. Ik heb Romelu Lukaku gebracht en bij balverlies nam Benteke de rol van Fellaini in de driehoek op het middenveld over. Maar misschien hebben we met een Michy Batshuayi of een Divock Origi die mogelijkheid om één-tegen-éénsituaties uit te buiten tegen versterkte verdedigingen, wie weet?”

Bent u het ermee eens dat uw wissels in Jeruzalem en Cardiff niet gerendeerd hebben?

“Neen. Volgens sommigen zou ik Hazard nooit mogen wisselen. Maar in Israël zag ik dat hij er fysiek onderdoor begon te gaan. Ik heb geen tijd om te aarzelen, het gaat snel, dus moet ik ook snel een beslissing nemen. Net na die vervanging valt er een rode kaart… In Cardiff stond Benteke tegenover drie verdedigers, dus moest hij steun krijgen. En aangezien het profiel van Dries Mertens lijkt op dat van Eden Hazard en Kevin De Bruyne heb ik hem gewisseld.”

Wat vindt u ervan dat het hamburgerincident van Eden Hazard weer werd opgerakeld?

“Men wil ruzie stoken tussen Eden en mij, maar dat zal niet lukken.”

Het is bekend dat kritiek van u af glijdt. Zelfs de kritiek die zegt: ‘Wilmots of een hond met een hoed op als trainer, dat is hetzelfde’?

“Tja, ik heb weinig keuze. Het is niet door de critici dat ik me laat leiden.”

Maar zoekt u toch niet vooral bevestiging?

“Uit welke hoek komt die kritiek? Niet van het publiek. Wanneer ik de supporters bezig hoor in het Stade de France, dan denk ik dat ze het geleverde werk waarderen. Ik denk dat de mensen dit soort kritiek beu zijn. Ik stoor omdat ik niet binnen de Belgische lijntjes kleur. Ik geef geen informatie, ik zoek geen bescherming en ik ga mijn eigen weg. Sommigen vinden dat niet zo leuk.”

Heeft de staande ovatie in het Stade de France uw beslissing over een eventueel vertrek beïnvloed?

“Ik zal niet zeggen dat het me niks deed. Het was een bevestiging dat ik gelijk had om voort te doen, want de mensen geloven in mij en in ons project.”

DOOR STÉPHANE VANDE VELDE

“Alleen Schalke had me kunnen losweken van de Rode Duivels.”

“Dat men me niet komt vertellen dat ik geen vaderlandsliefde heb!”