Met R Antwerp FC, KV Mechelen en KV Kortrijk staan volgende week drie clubs uit de tweede klasse in de kwartfinales van de beker van België. Tweedeklassers ?
Met Steven De Pauw liet KV Mechelen vorige maand de laatste speler vertrekken van de noodploeg die in 2003 opstond op de puinen van de vereffening en vervolgens eervol maar kansloos uit de eerste klasse zakte. De Pauws vertrek was niet zonder symboliek : het markeert de dikke streep die het nieuwe Yellow-Red KV Mechelen onder het recente verleden heeft getrokken. Het bankroet bovenop de sportieve degradatie dwong de club tot een herstart in de derde klasse, waaruit hij zich in twee jaar tijd weer omhoog vocht. Vorig seizoen, het eerste in de tweede klasse, was sportief een tegenvaller, maar aan de publieksopkomst vrat het niet. Achter de Kazerne daagden gemiddeld 6300 toeschouwers op. Met dat cijfer deed KVM beter dan maar liefst de helft van alle achttien eersteklassers.
Paul Bistiaux, de immer nuchtere secretaris van R Antwerp FC, verbaast het niet. “Mechelen”, zegt hij, “profiteert nog altijd van hun mirakel, waarmee ik bedoel : het faillissement en de prachtige actie die daarop volgde. Die club zit in de lift naar boven en daar hoort een groot verwachtingspatroon bij. Ik noem dit het comebackeffect.”
Het is een effect waar Bistiaux vast jaloers op is. De laatste comeback van zijn club dateert al van 2000. Met het geld van de nadien voor oplichting opgepakte Albert Pans promoveerde Antwerp naar de eerste klasse, na er twee seizoenen eerder uit te zijn gedegradeerd. In 2004 volgde een nieuwe degradatie. Zijn 125-jarig bestaan vierde The Great Old in de tweede klasse, waaruit het nu voor het derde opeenvolgende jaar uit alle macht probeert weg te raken. Vorig seizoen zat dat er nooit in. Het publiek reageerde navenant : gemiddeld 4100 bezoekers.
Dat cijfer wordt nu alweer ver overtroffen. Tegen seizoenssensatie FCV Dender vulden 14.000 mensen de Bosuil. “De Antwerpsupporter is een successupporter”, meent Bistiaux. “In moeilijke tijden verdwijnen ze van de aardbodem, in betere tijden komen ze van overal uit hun holen gekropen.”
ADO Den Haag
Antwerp en KV Mechelen hebben een historisch trouwe supporterskern met elkaar gemeen, maar die van Mechelen is groter en staat bekend als vreedzaam. Afgelopen zomer haalde de club de dranghekken weg rond het veld. Problemen deden zich niet voor. Opvallend is de toename van het aantal vrouwen en kinderen in het stadion. Een jong publiek dat de glorierijke periode met landstitel, bekerwinst en winst van de Europabeker voor bekerwinnaars – allemaal op het eind van de jaren 1980 – niet heeft meegemaakt. Geen successupporters dus, maar zelf verworven aanhang. “We zijn een familieclub geworden”, klinkt het fier.
Dan is Antwerp nog meer de club van de traditionele diehardvoetbalfan. Zeker niet van de moderne sportconsument die wordt verleid door comfort : een goed bereikbaar stadion, verwarmde zitjes, mooie bar en dito merchandising. De sociaal-economisch hogere klasse mijdt de Bosuil.
“Dat is voor een stuk juist”, zegt Bistiaux. “Antwerp is nooit een societyclub geweest. In tegenstelling tot die andere club ( hij bedoelt Germinal Beerschot, nvdr), die een mondainer publiek aantrekt, zijn wij meer een volksclub. Anderzijds wil ik erop wijzen dat in Antwerpen een avondje voetbal nooit hét sociale evenement is geweest.”
Volgens sporteconoom Trudo Dejonghe is Antwerp te vergelijken met ADO Den Haag in Nederland : een traditieclub in een heel grote stad, maar waarmee veel mensen niet geassocieerd willen worden. Daar is Bistiaux het uiteraard volmondig mee óneens. “Sta mij toe dat ik een woord gebruik dat u zelden uit mijn mond zal horen : het ontróért mij als ik vandaag vaststel hoezeer den Antwerp de volksziel in deze stad beroert. Wat die niet losmaakt bij wildvreemde mensen ! Ze draaien hun autoraampje open en roepen mij toe : ‘ ’t is ’t hopen dat ’t dees jaar gebeurt.’ Het zou u vast ook verbazen hoeveel sympathie onze club geniet in hogere, intellectuele kringen. Onze fout is misschien dat we dat te weinig vermarkten.”
Rijke regio
En waar heeft KV Kortrijk zijn plaats in dit verhaal ? Een club zonder traditie, zonder aanhang ook. Zelfs in zijn beste periode – de jaren 1980, met vier keer een plaats in de linkerkolom – was een gemiddelde van 6800 man een eenzame uitschieter, 4800 het dieptepunt. Vandaag schommelt het rond 1700 à 2000. “Kortrijk is rijk aan slapende supporters”, zegt bestuurslid Patrick Turcq, die dat gestaafd weet door de snelheid waarmee 3000 tickets voor het bekerduel met Club Brugge de deur uitgingen. De vraag blijft groot, maar de resterende 1000 zijn staanplaatsen en de 21ste- eeuwse voetbalfan wil zitten.
Golf, tennis, het buitenverblijf aan de Belgische kust : de Kortrijkzaan, wat bourgeois en wonend in een van de rijkste regio’s in Vlaanderen, heeft ander tijdverdrijf aan zijn hoofd. Toch is Turcq optimistisch : “Stel dat we promoveren,” zegt hij, “ben ik zeker dat we direct voor 4000 man spelen. Zoals Roeselare : het jaar dat zij stegen, kwam er toch ook maar 1000 man ? Als West-Vlaamse ploeg heb je zeker tien razend interessante affiches in eerste.”
Het optimisme van Turcq was ondenkbaar zes jaar geleden. Maart 2001 ging Kortrijk, toen een derdeklasser, in vereffening. Zoals KV Mechelen twee jaar later speelde het nog het seizoen uit. En doordat het uiteindelijk de eindronde voor promotie naar tweede won, maakte het zelfs de verplichte degradatie naar bevordering ongedaan. Een nieuwe bestuursploeg nam de club over en installeerde een strikt en zuinig beleid. Het nieuwe KV Kortrijk is een cvba met open boekhouding. Turcq : “We hebben een positief eigen vermogen van 170.000 euro. Wie kan dat nog zeggen ? De voorbije zes jaar is het zowel sportief als financieel elk jaar beter gegaan. Dat maakt ons aantrekkelijk voor potentiële sponsors.”
Turcq is bij Kortrijk verantwoordelijk voor de commerciële werking. Op dat vlak bouwde de club een uitstekende reputatie op. “Grote wereldspelers, zoals Vasco, sponsoren onze club”, zegt hij. “Waarom ? Omdat zij mee aan de toekomst willen helpen bouwen. Onze ambitie is de eerste klasse. Daarom ook hebben we Lorenzo Staelens aangetrokken. Maar ons goede werk eist zijn tol : op het commerciële vlak hebben we onze grenzen bereikt. Ons budget schommelt rond een miljoen euro.”
Nieuwe stadions
Commerciële beperkingen zijn er ook door het verouderde Guldensporenstadion. Eén tribune aan de lange zijde van het veld zit vol betonrot en blijft permanent gesloten. Daar zou een nieuwe moeten komen met drieduizend zitjes en horecafaciliteiten. Kleine aanpassingen aan de staantribune voor de KVK-supporters moeten ook achter een van de doelen de capaciteit naar 4000 staanplaatsen kunnen opvoeren. Om veiligheidsredenen mag er daar nu maar de helft binnen. Alles samen zou de huidige maximumcapaciteit van 6000 man zo bijna verdubbeld worden.
Turcq : “En dan zijn we weer vertrokken voor tien jaar. Het stadsbestuur heeft zopas gesprekken opgestart met een ingenieursbureau om de mogelijkheid van een nieuwe tribune te onderzoeken.”
Ook in Antwerpen en Mechelen komt er schot in de stadiondossiers. Het Mechelse stadsbestuur selecteerde twee locaties waar eventueel een nieuw stadion kan worden gebouwd volgens het principe van de Publiek-Private Samenwerking (PPS). Wegens de zware hypotheken op zijn huidige stadiongronden, onder meer van ex-voorzitter Willy Van den Wijngaert, blijft Malinois voorlopig in onzekerheid leven. “De situatie is vervelend”, geeft clubcoördinator Jan Van Asbroeck toe. “Het zou prettiger zijn om in ons eigen stadion te spelen. Op initiatief van de stad zijn er besprekingen geweest tussen KV Mechelen en RC Mechelen, privé-investeerders en het stadsbestuur. De stad zou de gronden ter beschikking stellen en de privé de bouw mogelijk maken. We zijn intensief bezig met dit dossier : onze hoop is dat het nieuwe stadion er nog komt tijdens deze legislatuur. Dat is ook wat het stadsbestuur wil.”
Zelfde verhaal in Antwerpen : plots is er sprake van een nieuw, naar Guy Thys genoemd voetbalstadion. Anders dan in Mechelen echter zegt Bistiaux concreet nergens van te weten. “Ik weet alleen dat in het nieuwe politieke bestuursakkoord als programmapunt staat : de bouw van een nieuw stadion. En ik lees dat de stad studies uitvoert over een locatie. Ik juich dat toe : twaalf jaar lang hebben we een stadsbestuur gehad dat allesbehalve sportminded was. Met de Bosuil zoals hij nu is, kunnen we naar eerste, maar met beperkingen.”
Erwin Koeman
Qua stadion en aanhang hinkt het achterop, en van de drie Belgische bekersensaties is Kortrijk ook de enige zonder samenwerkingsverband met een buitenlandse topclub. Antwerp doet het al van in 1998 met Manchester United, KV Mechelen sinds vorig seizoen met Feyenoord. Allebei benadrukken ze dat hun grensoverschrijdende relatie op gelijkwaardigheid is gebaseerd.
“Wij waren de eerste in België”, zegt Bistiaux. “We zijn er niet altijd serieus voor genomen, maar nu zoekt bijna elke eersteklasseclub een buitenlandse partner. Beide partijen worden hier beter van. In Engeland is de kloof tussen invallerselftal en eerste ploeg enorm groot, dus heeft Manchester een tussenstation nodig. Hun spelers lopen hier een soort van buitenlandse stage. En voor ons betekenen ze een meerwaarde. Máár ze zijn ook jong : stel dat we naar eerste gaan, zal Manchester spelers van een hoger niveau moeten sturen.”
Volgens Bistiaux is de samenwerking louter sportief : Manchester heeft niet de minste financiële participatie in Antwerp. Het betaalt wel sinds vorig seizoen de (Engelse) assistent-trainer die de overzeese talenten van nabij opvolgt. Bij KV Mechelen is de samenwerking wél ook financieel. “In de zin dat als zo’n speler die bij ons heeft gezeten achteraf door Feyenoord wordt getransfereerd, wij een compensatie krijgen”, zegt clubcoördinator Van Asbroeck. “Voor KV zijn er geen kosten en de beslissingen worden altijd met wederzijdse toestemming genomen. Er wordt ons niks opgedrongen : via Fi Van Hoof gebeurt alles in overleg.”
Erwin Koeman, in de Mechelse hoogdagen speler Achter de Kazerne en nu hoofdtrainer van Feyenoord, is niet vreemd aan de samenwerking met de Rotterdamse club. Die nam zelf het initiatief. Nana Asare, komend uit Feyenoords voetbalschool in Ghana, schopte het al tot aanvoerder.
De aantrekkelijkheid van Antwerp en KV Mechelen, toch maar tweedeklassers, zit zeker ook in het profstatuut van hun spelers. Geen enkele heeft een andere job naast het voetbal. Met het aantal trainingen heeft een profstatuut niks te maken, merkt Bistiaux op : dat op de Bosuil zelden twee keer per dag wordt getraind, komt alleen door een andere, Engelse manier van werken.
Zonder avonturen
Zeker bij Antwerp heeft het profstatuut commerciële consequenties : voor zijn seats en tickets hanteert het prijzen op het niveau van de eerste klasse. Bistiaux geeft toe dat dit slechts tijdelijk vol te houden is in tweede.”
Bij KV Mechelen is het minder van moeten. Eerste klasse heet er een ambitie te zijn voor een schuldenvrije club met op dit moment een budget van 2,2 miljoen euro. Van Asbroeck : “Het bestuur doet er alles aan om te promoveren, maar als er iets vaststaat, dan dat KV Mechelen dit zonder financiële avonturen zal doen.”
Of ze die in Kortrijk hebben, is maar de vraag. “Structureel zijn we niet gewapend”, bekent Patrick Turcq ondanks zijn inzet en ambitie. “Dat ondervind ik nu de reservaties voor de match tegen Club binnenlopen. Op ons secretariaat zit één persoon. In de namiddag. Te weinig natuurlijk.”
R Antwerp FC
Bekendste spelers : Alexandre Di Gregorio (ex-Genk en ex-Charleroi), Isa Izgi (ex-Brussels), Alain Van Mieghem (ex-GBA en ex-Roda JC), Gunter Verjans (ex-STVV en ex-Club Brugge), Peter Utaka (ex-Westerlo)
Supporterende BV’s : Erik Van Looy (regisseur/presentator), Jan De Man (strafpleiter), Ludo Van Campenhout (politicus), Gaston Berghmans (komiek), Ludo Busschots (acteur)
Bekerpalmares sinds 1981/82 : gewonnen finale in 1992 tegen KV Mechelen (2-2, strafschoppen 9-8)
Website : www.rafc.be
KV Mechelen
Bekendste spelers : Björn Vleminckx (ex-Beveren), Bert Dhont (ex-Germinal Beerschot), Kenneth Van Goethem (ex-Genk), Issame Charaï (ex-Lierse)
Supporterende BV’s : Mark Uytterhoeven (tv-persoonlijkheid), Luc Verschueren (presentator), Gunther Neefs (zanger), Ludwig Neefs (politicus), Patrick Riguelle (muzikant)
Bekerpalmares sinds 1981/82 : gewonnen finale in 1987 tegen Club Luik (1-0) ; verloren finales in 1991 tegen Club Brugge (3-1) en in 1992 tegen Antwerp (2-2, strafschoppen 8-9)
Website : www.kvmechelen.be
KV Kortrijk
Bekendste spelers : Vincent Provoost (ex-Club Brugge), Jo Vermast (ex-Oostende), Stéphane Demets (ex-Beveren en ex-Brussels), Jimmy Hempte (ex-Moeskroen en ex-Gent), Ivica Jarakovic (ex-Anderlecht en ex-Gent)
Supporterende BV’s : Stefaan De Clerck (burgemeester, politicus), Vincent Van Quickenborne (politicus)
Bekerpalmares sinds 1981/82 : geen
Website : www.kvkortrijk.be
jan hauspie & matthias stockmans
