Een paar weken geleden promoveerde dr. Peter Catteeuw aan de KUL met een proefschrift over het correct beoordelen van buitenspelsituaties door assistent-scheidsrechters. Catteeuw komt uit de stal van professor Werner Helsen en was de voorbije jaren betrokken bij de begeleiding van internationale toprefs die straks op het WK in Zuid-Afrika fluiten.

“In mijn onderzoek leg ik de focus op de mechanismen die de waarnemings- en beslissingsprocessen van assistent-scheidsrechters kunnen beïnvloeden”, licht Catteeuw toe. “Binnen onze vakgroep proberen we specifieke trainingsmethoden te ontwikkelen voor refs en hun assistenten, zodat ze nog accurater kunnen oordelen of een bepaalde spelsituatie al dan niet buitenspel is. We werken bijvoorbeeld met video- en computersimulaties vanuit het gezichtsstandpunt van de lijnrechter. Het grote voordeel is dat we tijdens die oefeningen onmiddellijk feedback kunnen geven, wat tijdens een wedstrijd uiteraard onmogelijk is.”

Correct beslissen over buitenspel is niet alleen een kwestie van een goede positionering langs de lijn. “Het menselijk waarnemingsvermogen heeft zijn beperkingen, ook dat speelt een rol”, zegt Catteeuw. “Heel wat ‘vlagfouten’ – wanneer een assistent-scheidsrechter onterecht een speler afvlagt – kunnen verklaard worden door het flash-lag effect. Dit effect is een perceptuele illusie waarbij het menselijk oog de aanvaller verder in zijn beweging richting doel beoordeelt, dan dat hij werkelijk is op het moment van de pas. De scheidsrechters zijn zich door de trainingen bewust van dit fenomeen, en sommigen hebben intussen hun eigen middeltjes om dat effect te compenseren.”

De wetenschappelijk onderbouwde training loont: tijdens het WK in 2006 bedroeg het foutenpercentage van de buitenspelbeslissingen slechts 7,6 %, een duidelijke verbetering ten opzichte van 26,2 % in 2002. “Ik verwacht dat het aantal vlagfouten nóg zal verminderen. Cruciaal is ook welke instructies de referees zullen meekrijgen van de FIFA. In de Premier League wordt er bijvoorbeeld uitdrukkelijk gevraagd om niet te vlaggen bij twijfel en dus het voordeel te geven aan de aanvaller. Ik vermoed dat er voor het komende WK een soortgelijk advies gegeven zal worden.”

BREGT VERMEULEN

‘De FIFA zal aan de scheidsrechters vragen om het voordeel aan de aanvallers te geven.’

Peter Catteeuw