In 2013 werd Jonathan Pitroipa uitgeroepen tot beste speler van de Afrika Cup. Als gevestigde waarde in de Ligue 1 en voordien de Bundesliga droomde hij van de Premier League, maar in plaats daarvan verkaste hij naar de Verenigde Arabische Emiraten. Vier jaar later voetbalt de Burkinees weer in Europa, bij Royal Antwerp FC.
Een voetballer die de reputatie heeft erg timide te zijn, maar uiteindelijk meer dan een uur honderduit vertelt over zijn voetballeven: Jonathan Pitroipa is er zelf verbaasd over. ‘Heb ik echt zo lang gepraat? Je had me eerder het zwijgen moeten opleggen.’ De afgelopen vier jaren hebben duidelijk hun sporen achtergelaten bij de Burkinees. Drie seizoenen als voetballer in de Verenigde Arabische Emiraten veranderen een mens. En dan waren er nog de laatste zes maanden van 2017, waarin hij geen club had en zijn conditie onderhield bij Paris FC uit de Ligue 2.
Voor een voetballer die tijdens de Afrika Cup van 2013 nog uitgeroepen werd tot beste speler van het toernooi, was het een harde noot om te kraken. Vijf jaar geleden was Pitroipa in zijn land nog de meest in het oog springende voetballer van zijn generatie – excuseer ons, Aristide Bancé – en zag hij zichzelf al aantreden in de Premier League, de Liga of de Serie A. Maar op zijn 31e waren het Luciano D’Onofrio en Antwerp die hem een reddende hand boden.
Champions League
Gaan we, nu je zes maanden geen wedstrijd meer gespeeld hebt en voordien drie jaar in de Verenigde Arabische Emiraten vertoefde, nog dezelfde Jonathan Pitroipa zien als diegene die bij Hamburg en Stade Rennes in de basis stond?
Jonathan Pitroipa: ‘Natuurlijk, anders zou ik niet naar hier gekomen zijn. Ik viel zonder club omdat ik mij blesseerde tijdens de laatste editie van de Afrika Cup. Ik kon nog gerust onderdak vinden want er kwamen financieel aanlokkelijke voorstellen, maar ik had geen zin meer in een avontuur in een of ander exotisch land. Daarom nam ik rustig de tijd om in te gaan op een aanbieding die me wel aanstond, namelijk van een club dichter bij Rennes waar mijn familie nog steeds woont. Antwerp voldoet aan die voorwaarde en bovendien maakte het gesprek met László Bölöni en Luciano ( D’Onofrio, nvdr) indruk op mij. Ze lieten me verstaan dat ze me graag een kans wilden geven. Ik vond het belangrijk om gegeerd te zijn door een ambitieuze club en het project van Antwerp beviel me. Ik begrijp dat sommige mensen het vreemd vinden dat ik voor Antwerp koos, maar ik zie het in de eerste plaats als een manier om mezelf weer in vraag te stellen.’
Ik heb nooit geweten waarom Anderlecht mij niet zag zitten.’ Jonathan Pitroipa
We zouden het bijna vergeten omdat we je al zo lang kennen, maar je bent nog altijd maar 31. Heb je er geen spijt van dat je je beste jaren als voetballer doorbracht in de Verenigde Arabische Emiraten?
Pitroipa: ‘Absoluut niet. Ik heb een andere wereld leren kennen, ik woonde in Abu Dhabi en Dubai en ik trad aan in de Aziatische Champions League. Voor een kereltje uit Ouagadougou zijn dat fantastische ervaringen. Ik ben me bewust van het bijzondere, het haast irreële dat ik beleefd heb. Daarom ben ik blij dat ik die keuze destijds maakte.
‘Bij Antwerp heb ik het gevoel dat ik opnieuw op aarde ben beland, dat ik weer in een normale wereld ben terechtgekomen na een zeer luxueuze vlucht van drie jaar. Ik kan het verstaan dat sommige voetballers een zekere nonchalance gaan vertonen als ze in de Emiraten tekenen, maar voor mij gold dat niet. Dat ze mij in Europa een beetje vergaten, vind ik normaal, maar dat wil nog niet zeggen dat het Midden-Oosten per definitie een bestemming is waar je je carrière beëindigt. De laatste jaren veranderde het voetbal daar enorm. Clubbestuurders werden veeleisender, ze willen niet langer volgevreten vedetten die enkel hun zakken komen vullen. Ze willen het niveau van hun competitie opkrikken en daar mispakken veel buitenlanders zich aan. Als je niet presteert, zullen ze je immers snel laten voelen dat je het niet verdient om daar te voetballen.’
Dat neemt niet weg dat iemand die verkozen wordt tot beste speler van de Afrika Cup van meer mag dromen dan de Verenigde Arabisch Emiraten, niet?
Pitroipa: ‘Daar heb je gelijk in, en ik was zelf de eerste om dat te denken. Bij Rennes maakte ik progressie, haalde ik mijn beste niveau en vervolgens bereikten we met Burkina Faso de finale van de Afrika Cup. Ik kreeg een aantal aanbiedingen, maar geen enkele waarvan ik dacht dat ze een echte stap vooruit was, niet op sportief vlak en niet op financieel vlak. Zoals iedereen droomde ik als jong voetballertje van de Premier League. Ik zou zeker mijn kans gewaagd hebben mocht een club zich concreet hebben gemeld, maar dat was niet het geval. Daarom tekende ik uiteindelijk voor Al-Jazira, dat me al maanden volgde en bleef aandringen. Al-Jazira was en is nooit mijn eerste keuze geweest, maar op een bepaald moment klikte het niet meer met trainer Philippe Montanier bij Rennes. Een oplossing drong zich op en ik koos met mijn verstand.’
Anderlecht
Laten we nog wat verder terugkeren in de tijd. In 2004 – je was toen 18 jaar – leerde je Europa kennen via Freiburg en de eerste en tweede Bundesliga. Welke herinnering houd je over aan die periode?
Pitroipa: ‘Het was een serieuze cultuurshock. In november van 2003 kwam ik eerst bij Auxerre terecht. Zoals veel spelers uit West-Afrika wilde ik heel graag in de Ligue 1 voetballen, maar dat verhaal ging niet door. Vervolgens trok ik een maand op stage met Anderlecht. Ik logeerde er in hetzelfde gebouw als Jonathan Legear. Enkele jaren later, toen ik bij Hamburg speelde, kwamen we elkaar opnieuw tegen in de Europa League – ik vind het geweldig dat hij nu in de Belgische competitie bij Sint-Truiden voetbalt. Ook Romelu Lukaku was er in die Europa Leagueconfrontatie bij. Ik herinner me nog dat onze coach ( Bruno Labbadia, nvdr) ons vooraf waarschuwde voor zijn fysieke kwaliteiten. Enfin, die test bij Anderlecht kreeg net als die bij Auxerre helaas geen vervolg. Ik heb nooit precies geweten waarom ze mij niet zagen zitten. Ik was vergezeld door de directeur van Planète Champion, het centrum waar ik mijn opleiding genoot in Burkina Faso. Hij had contact met de clubleiders, maar zelf wist ik van weinig of niets. Zo gebeurt dat vaak met jonge spelers. Daarna testte ik nog bij Sturm Graz alvorens ik bij Freiburg kon tekenen.’
Freiburg en de Bundesliga: voor een jonge speler met jouw lichaamsbouw klinkt dat niet evident.
Pitroipa: ‘Nee, maar als je uit Ouagadougou komt en moet vechten voor jezelf en je hele familie die achtergebleven is in Burkina Faso, dan houdt zoiets je niet tegen. Achteraf gezien was Duitsland zelfs de ideale bestemming. Ik heb veel te danken aan dat land en aan de Duitse cultuur. Toen ik toekwam met mijn kleine en frêle gestalte, dacht ik dat ze me nooit serieus zouden nemen. Maar ze hebben me daar geleerd om mijn streng te trekken met de kwaliteiten waarover ik beschikte. Bijna alle andere spelers deden krachttraining, maar mij hebben ze dat nooit opgelegd. Wel integendeel, ze wilden dat ik werkte aan mijn sterke punten en niet aan mijn gebreken. Het is best grappig, maar ik denk niet dat ik meer dan drie of vier kilo ben bijgekomen sinds ik bijna vijftien jaar geleden in Europa neerstreek.’
Statistieken
Zowel in Duitsland als in Frankrijk kreeg je vaak het verwijt dat je niet realistisch genoeg was voor doel. Stonden die mindere statistieken in de zone van de waarheid een grotere carrière in de weg?
Pitroipa: ‘Wellicht wel. Ik ben niet geobsedeerd door scoren. Dat ben ik nooit geweest, maar het is waarschijnlijk slimmer als je meer gefocust bent op persoonlijke doelen. Het collectieve stond bij mij altijd voorop, van mijn eigen statistieken lag ik niet wakker. Jammer genoeg hechten veel mensen, ook scouts, daar wel veel belang aan. Natuurlijk vind ik dat ergens jammer, want veel deuren blijven zo gesloten. Maar ik maak me er geen zorgen over, toch nu niet meer. Ik geloof dat een goed persoon die zich voor de volle honderd procent inzet, op het einde van de rit de beloning zal krijgen die hij verdient.’
Volgende maand word je 32 jaar. Begin je al stilaan te denken aan het leven na je voetbalcarrière?
Pitroipa: ‘Ik denk dat ik iets kan betekenen voor mijn land. Ik voel me ook verplicht om iets terug te doen voor alles wat ik gekregen heb als voetballer. Aan de politiek denk ik niet meteen – dat zijn te hoge ambities – maar op de een of andere manier wil ik wel een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van Burkina Faso en zijn inwoners. Waarom zou ik bijvoorbeeld niet kunnen helpen om de nationale voetbalcompetitie naar een hoger niveau te tillen en er zo voor te zorgen dat onze talenten niet automatisch naar Europa verhuizen? Ik ben ervan overtuigd dat het Afrika kan helpen bij zijn ontwikkeling.’
‘Paul Put en ik begrepen elkaar’
Je speelde meer dan 70 keer voor Burkina Faso, nam vijf keer deel aan de Afrika Cup, maar je voetbalde nooit op een WK. Frustreert je dat?
Jonathan Pitroipa: ‘Heel veel, des te meer omdat we 45 minuten verwijderd waren van een ticket voor het WK in 2014. Maar je kan de klok nu eenmaal niet terugdraaien. Bovendien houd ik vooral zeer mooie herinneringen over aan de nationale ploeg, met als uitschieter uiteraard die finale van de Afrika Cup in Zuid-Afrika in 2013. Die emoties die ik toen beleefde, zijn nauwelijks onder woorden te brengen. Ik mocht de kleuren van mijn land verdedigen, werd uitgeroepen tot beste speler van het toernooi en we kroonden ons bijna tot kampioen. En dan moet je weten dat ik bijna de finale misliep ( Pitroipa werd uitgesloten tijdens de halve finale, maar zijn schorsing werd uiteindelijk kwijtgescholden omdat de scheidsrechter toegaf dat hij een fout had gemaakt, nvdr). Ik krijg nog rillingen over mijn hele lichaam als ik erover spreek. Het zou natuurlijk de kers op de taart geweest zijn, mochten we die finale ook nog gewonnen hebben. Maar de erkenning die ik toen kreeg, zal ik sowieso nooit vergeten. Mentaal deed het heel veel deugd. Ik heb me nooit beter gevoeld dan iemand anders, maar erkend worden voor je prestaties geeft wel heel veel voldoening. Volgens mij is het niet pretentieus om dat te zeggen.’
Paul Put was destijds bondscoach van Burkina Faso. Hoewel je nooit de aanvoerdersband hebt gedragen, was je wel de natuurlijke leider van de groep eens jullie op het veld stonden. Hoe was jouw relatie met Paul Put?
Pitroipa: ‘We hadden een uitstekende verstandhouding. Hij wist dat hij van mij niet mocht verwachten dat ik het woord nam in de kleedkamer, maar tegelijkertijd wist hij ook dat hij op mij kon rekenen om de ploeg aan de overwinning te helpen. Hij zei me: ‘Ik wil alleen maar dat je me mijn wedstrijd doet winnen. Je bent de beste speler. Doe het zoals jij het wilt, maar zorg ervoor dat de ploeg wint.’ We begrepen elkaar. Tijdens de wedstrijden riep hij me soms naar de bank om te vragen wat ik ervan vond. Ik vertelde hem dan wat er volgens mij schortte en dan vond hij de oplossing. Onder zijn voorganger Paulo Duarte ontwikkelden we ons tot een hechte groep, maar het was Paul Put die het team in beweging bracht.’
Ondanks je fraaie statistieken (18 doelpunten in 71 wedstrijden) als speler van de nationale ploeg en je trouwe inzet hoor je vaak dat Aristide Bancé de populairste voetballer is in Burkina Faso. Klopt dat?
Pitroipa: ‘Er was een gezonde concurrentiestrijd tussen alle goede voetballers: Charles Kaboré, Moumouni Dagano, Bakary Koné, Habib Bamogo en ik vergeet er nog een aantal. Aristide heeft altijd een streepje voor gehad bij de supporters. Hij heeft een bepaald charisma, een natuurlijk aura. Ik was nooit jaloers op hem en daar was ook geen reden voor. Eerlijk gezegd heb ik nooit gezocht naar bekendheid of populariteit. Aristide en ik zijn andere karakters. Hij dankte zijn populariteit trouwens ook aan zijn prestaties op het veld.’
