Ooit voetbalde Björn van der Doelen (40) voor PSV en Standard. Sinds een jaar of tien is hij als singer-songwriter thuis of onderweg naar ergens een klein zaaltje.
Het Klei, Stront en Zand-festival in Heusden-Asten in Nederlands Brabant is geen Lowlands of Pinkpop. Ongeveer dertig liefhebbers van eerlijke Brabantse muziek hebben zich deze zaterdagmiddag verzameld in jeugdhuis Jonosh. Alle mannen hebben baarden, het bier komt uit de fles en de houten vloer ligt bezaaid met pindaresten. Björn van der Doelen zingt over Ellen, al 21 jaar zijn meiske. Over al die keren dat hij ver van huis optrad, uren moest wachten voordat hij het podium op mocht, veel te vroeg door zijn consumptiebonnen heen was, bij een supermarkt in de buurt goedkope blikken bier insloeg, uiteindelijk voor drie man en een paardenkop stond te spelen, midden in de nacht thuiskwam, zijn vriendin in bed zag liggen en dacht: je bent zo mooi en ik heb je zo gemist.
Aan de bar deinen door het leven getekende hoofden zachtjes mee.
Als voetballer gaf Van der Doelen zijn eigen invulling aan het begrip polyvalente middenvelder: op het veld én op café gaf hij steevast honderd procent. Hij was een rondrazend stofwolkje in dienst van PSV, Standard, FC Twente en NEC. Supporters hielden van hem. Van der Doelen werkte zich een ongeluk, pakte ballen af en schopte zo nu en dan een tegenstander overhoop. Nog vóór zijn dertigste vond hij het mooi geweest. Hij nam afscheid van zijn riante profsalaris en koos voor een kwetsbaar bestaan als vertolker van zelfgeschreven songs. Met gitaar en schuurpapieren strot begon hij aan een tocht langs rokerige holen, dorpshuizen en concertzalen. Nu, op zijn veertigste, viert hij zijn tienjarig jubileum als muzikant. ‘Ik werd nooit serieus genomen’, zegt Van der Doelen over de start van zijn tweede leven. ‘Een voetballer, wat weet die nu van muziek? Ik dacht: dan maar op mijn bek gaan. Nog steeds ben ik een vrij beperkte muzikant. Ik speel gitaar, dat is het. Ik ben geen grote zanger. Maar met de middelen die ik heb, heb ik wel een bepaalde vorm gevonden. Als voetballer was het ook zo.’
KATER
‘In de jeugd van TGG in Den Bosch was ik een van de betere voetballertjes, maar ik werd altijd stevig aangepakt. Kwam ik weer jankend thuis. Pa zei: ‘Schop ze gewoon terug!’ Ben ik gaan doen. Als ik later in het jeugdinternaat van PSV woorden kreeg met de oudere jongens, dan onthield ik dat en schopte ik ze bij de eerstvolgende training gewoon de struiken in. Of ze nu drie koppen groter waren dan ik of niet. Die vechtersmentaliteit heb ik echt meegekregen van mijn vader. En van Huub Stevens, mijn trainer in de PSV-jeugd. Een bikkelharde. Na elke wedstrijd volgde een tirade. Daarna deed mijn pa het in de auto nog eens dunnetjes over.’
Hij was en is een vrijbuiter, maar óók een harde werker. ‘Als voetballer trainde ik mezelf te pletter. Tijdens vakanties ging ik de bergen in en liep ik tot kotsen aan toe. De laatste twee weken voor de voorbereiding dronk ik geen druppel en rookte ik ook niet.’ Dat was de ene kant van zijn karakter. Die andere kant dwong hem in het weekend en na buitenlandse wedstrijden het nachtleven op te zoeken. ‘Kiev, wanneer kom je daar nu? Dan blijf je toch niet op je hotelkamer zitten?’
DOODSANGSTEN
Met gitaar en versterker begeeft hij zich naar het gemeenschapshuis. Hij zegt geen zenuwen te hebben voor een optreden. ‘In het begin stond ik doodsangsten uit. Stond ik met trillende knieën op het podium. Nu treed ik echt met plezier op.’
Voetbal is voor hem iets uit het verleden geworden. Hij zet er de tv nooit meer voor aan. ‘FOX Sports heeft me weleens gevraagd als analist. Over voetbal praten is nooit leuk. Ik weet ook helemaal niks van voetbal, niet eens wie er allemaal nog in de Eredivisie zitten.’
Eén keer per jaar gaat hij nog kijken bij PSV, een beetje bijkletsen met oude bekenden. Begin november tegen FC Twente begreep hij meteen weer waarom hij niet vaker gaat. ‘Het was afschuwelijk, alleen maar geschuif tussen de strafschopgebieden.’ Hij heeft respect voor degenen die het kunnen opbrengen wekelijks naar een voetbalstadion te gaan. ‘Dat had ik al toen ik zelf speelde, dat ik mezelf daar op het veld over verbaasde. Dat mensen dít zitten te kijken. Het wordt steeds risicolozer. Ik was al een speler die de trainers verdeelde. Sommigen zagen mijn enthousiasme als een kracht, anderen zeiden: ‘Hij loopt constant uit zijn positie.’ Dan dacht ik: ja, dat weet ik wel, maar als we allemaal op onze plek blijven, dan staan we hier over een uur nog, in dezelfde status quo.’
Laatst zag hij een filmpje van zichzelf als voetballer. ‘Ik raakte erdoor ontroerd. Het was toch wel een mooie tijd. Het plezier, de drie titels met PSV, spelen in de Champions League, in Camp Nou, op Wembley… Ik sta er nu ook pas bij stil hoe jong ik was. Als ik iemand van achttien zie, denk ik: wat een jochie. Ik speelde op die leeftijd voor 35.000 man. Mensen vergeten vaak hoe jong die voetballers nog zijn voor wat ze allemaal meemaken. Vaak krijg ik nog de vraag of ik het achteraf niet jammer vind dat ik zo vroeg ben gestopt. Nooit, geen seconde. Echt, ik ben zo blij met de keuze die ik toen heb gemaakt.’
Van der Doelen is weer thuis. Hij knuffelt zijn kinderen, wil het muzikantenbestaan niet romantiseren. ‘Het is ook gewoon hard werken en afzien. Dat gelul over zuipen, drugs en vrouwen… Sommige gasten is het daarom te doen, maar ik vind dat zo’n flauwekul. Drugs heb ik zelf sowieso nooit gebruikt. Het voetbal heeft me daar ook wel van weerhouden, gelukkig. Ik drink en als ik drink, rook ik, dat is al ongezond genoeg.’
Björn van der Doelen is rock-‘n-roll, maar veel meer nog is hij een keurige huisvader. ‘Het liefst ben ik gewoon thuis. Het is leuk dat het met die muziek goed gaat, maar het is niet wat mij drijft. Die kindjes en dat meiske, dáár gaat het om.’
DOOR GEERT-JAN JAKOBS – FOTO VI IMAGES
‘Ik weet niks meer van voetbal, niet eens wie er allemaal nog in de Eredivisie zitten.’ – BJÖRN VAN DER DOELEN
