Na een droomdebuut tegen STVV in augustus, waarin hij scoorde na een oversteek van vijftig meter, verdween Bohdan Mychajlytsjenko in de winter uit beeld. Intussen valt de Oekraïense linksback niet meer uit de basisploeg van Vincent Kompany weg te denken.
Estland, Litouwen, Georgië, Armenië, Azerbeidzjan, Wit-Rusland en Oekraïne hebben minstens twee zaken met elkaar gemeen. Tot de jaren negentig maakten die landen deel uit van de Sovjet-Unie en de dienstplicht voor jonge mannen is er nog altijd van kracht. Onder het bewind van president Volodymyr Zelensky zijn er de voorbije twee jaar tal van hervormingen doorgevoerd in Oekraïne, maar gezien de staat van oorlog waarin het oosten van het land zich sinds 2014 bevindt is er geen sprake van een versoepeling of een afschaffing van de dienstplicht.
Zonder zijn statuut van profvoetballer had Bohdan Mychajlytsjenko ook zijn legerdienst van achttien maanden moeten vervullen. ‘Of ik blij ben dat ik aan de dienstplicht ben ontsnapt? Voor mij maakt het niet veel verschil uit’, vertelt Mychajlytsjenko via zijn tolk en leraar Engels Kenny Bosman. ‘Hadden ze mij opgeroepen, dan was ik er zeker op ingegaan. Als het moet, dan moet het…’
Onder het commando van Vincent Kompany ben je uitgegroeid tot een betrouwbare linksback in de Jupiler Pro League. Maar hoe verliep de aanpassing aan het leven in België?
Bohdan Mychajlytsjenko: ‘Tijdens mijn eerste weken werd ik ’s morgens aan mijn hotel opgehaald om te gaan trainen en ’s avonds weer afgezet. Meer dan mijn hotelkamer en het trainingsveld kreeg ik dus niet te zien. Frank Vercauteren spreekt een beetje Russisch en hij was mijn enige Belgische aanspreekpunt. Hij had voor mij een lijstje opgesteld met Engelse voetbaltermen en zo heb ik stilaan de taal opgepikt.’
Je speelt voor het eerst buiten Oekraïne. Was je erop voorbereid?
Mychajlytsjenko: ‘Hoe had ik mij kunnen klaarstomen voor iets zonder te weten wat er mij te wachten stond? Ik heb alles op mij laten afkomen. Het belangrijkste wat ik gedaan heb als voorbereiding was Engels leren. Mijn vrouw, die een tijdje in de VS heeft gewoond, heeft mij mijn eerste Engelse woordenschat bijgebracht.’
Je werd in België meteen bestempeld als een ‘vuile’ speler omdat je vorig seizoen elf gele en een rode kaart had gepakt in de Oekraïense competitie.
Mychajlytsjenko: ‘Via Serhiy Serebrennikov en daarna ook Kompany had ik meegekregen wat de Belgische media over mij dachten. Ik kan het uitleggen: in Oekraïne wordt er sneller een kaart getrokken, zeker als je commentaar geeft aan de scheidsrechter. En dat was net mijn probleem. In België laat de arbiter doorspelen – er mag iets meer. Het feit dat ik de taal niet machtig ben en niet kan mekkeren bij de scheidsrechters helpt wel.’ ( lacht)
Hoe had ik mij kunnen klaarstomen voor iets zonder te weten wat er mij te wachten stond? Ik heb alles op mij laten afkomen.’
Je kon dus ook niet rechtstreeks communiceren met Kompany. Hoe heeft hij in het begin zijn voetbalvisie aan jou toegelicht?
Mychajlytsjenko: ‘Nadat mijn medische testen achter de rug waren, heeft hij mij zijn plannen uitgelegd. En daarbij was er uiteraard een tolk aanwezig. In de aanloop naar mijn debuutmatch tegen STVV heeft Kompany Oleh Jastsjoek ( ex-speler van Anderlecht, nvdr) naar Neerpede laten komen en die heeft moeten vertalen wat er op tactisch vlak van mij verwacht werd.’
Oekraïens boegbeeld
Van augustus tot half december waren er amper vier wedstrijden waarin je niet in de basis stond. Maar daarna heb je gedurende drie maanden in de tribune moeten plaatsnemen. Intussen sta je opnieuw vast in de ploeg en is jouw rechtstreekse concurrent Kemar Lawrence vertrokken. Hoe heb je heel die periode beleefd?
Mychajlytsjenko: ‘Ik had er het raden naar waarom ik niet speelde en daar had ik het lastig mee. Ik dacht: daar zit iets achter. Lag het het aan mijn trainingsarbeid? Ik ben uitleg gaan vragen aan Kompany, maar hij heeft mij meteen gerustgesteld. ‘Ik ben tevreden over jouw inzet op training. Blijf gewoon op die manier verder doen’, zei hij . Of ik aan mezelf heb getwijfeld? Ja, ik had het in die periode benauwd. In de bekerwedstrijden deed ik het goed en dat hielp om mijn onzekerheid weg te werken.’
Heb je nooit gedacht om er de brui aan te geven en terug te keren naar Oekraïne?
Mychajlytsjenko: ‘Dat ik een donkere periode zou meemaken, was ingecalculeerd. Maar toen mijn familie ook ongerust begon te worden, ben ik beginnen te piekeren. Er spookte van alles door mijn hoofd. Ik dacht: als ik toch niet mag spelen, is het beter dat de club mijn uitleent . Dat idee is wel even bij mij opgekomen. Maar ik wilde niet afwijken van mijn doel: naar het EK gaan. Na mijn gesprek met Kompany, waaruit hij liet blijken dat hij op mij rekende, kreeg mijn vertrouwen een boost. En toen wist ik: het komt wel in orde.’
Begin juni moeten alle bondscoach hun definitieve selectie bekendmaken voor het EK. Hoe groot is de kans dat jij erbij bent?
Mychajlytsjenko: ‘Ik sta al op de lijst! Correctie: ik maak deel uit van de voorselectie. En ik zal de komende weken aan de bondscoach moeten bewijzen dat ik mijn plaats heb op het EK. Ik heb de ambitie om minuten te maken op het EK, maar ik besef ook dat mijn concurrenten Edoeard Sobol en Viktor Korniyenko op dit moment iets verder staan omdat ik er pas sinds dit seizoen bij ben.’
Bij de nationale ploeg spelen jongens als Andrij Loenin (Real Madrid), Andrij Jarmolenko (West Ham), Oleksandr Zintsjenko (Manchester City), Viktor Kovalenko (Atalanta), Roeslan Malinovski (Atalanta) en Roman Jaremtsjoek (Gent). Is dit de beste kern sinds het ontstaan van Oekraïne begin jaren negentig?
Mychajlytsjenko: ‘Het is sowieso een van de sterkste generaties, maar ik moet ook spontaan denken aan de ploeg rond Andrij Sjevtsjenko. Die man heeft de weg naar Europa geëffend voor veel Oekraïense voetballers. Noem hem gerust de eerste echte voetbalster van Oekraïne. Nu zitten we met een lichting die het ook wil maken in Europese topcompetities. En met Zintsjenko, die extreem populair aan het worden is in Oekraïne, hebben we ons nieuwe boegbeeld te pakken.’
Vriendschappelijke sfeer
Drie kwart van de spelers van de nationale ploeg speelt in Oekraïne. Is het voor de gemiddelde Oekraïense voetballer moeilijk om de stap te maken naar West-Europa?
Mychajlytsjenko: ‘Je moet de context zien: wij komen van een tijdperk waarin ons inkomen zo hoog lag dat het niet de moeite was om naar het buitenland te gaan. De salarissen zijn intussen gekelderd en nu moeten wij de klik maken. Dankzij spelers als Roman Jaremtsjoek is het gemakkelijker om de stap te zetten naar een buitenlandse competitie. Het is te zeggen: Belgische clubs kijken nu ook rond in Oekraïne. De internationals die in het buitenland voetballen, kunnen alleszins helpen om het proces te versnellen.’
Jij bent een jeugdproduct van Dinamo Kiev. Probeer eens de rivaliteit tussen Dinamo en Shakhtar te schetsen. Hoe groot is de haat of nijd tussen spelers, bestuur en supporters?
Mychajlytsjenko: ‘Van bij de jeugd wordt ons ingeprent dat die van Sjachtar niet deugen. De trainers maanden ons aan om er stevig in te vliegen, maar we kregen zeker geen richtlijnen mee om spelers van Sjachtar bewust van het veld te schoppen… Ik herinner mij dat Júnior Moraes enkele jaren geleden van Dinamo naar Shakhtar trok en daar werd een staatszaak van gemaakt. In het verleden mondden wedstrijden in eerste klasse tussen Dinamo en Sjachtar ook uit in agressie tussen spelers onderling en de twee supportersgroepen. Door de burgeroorlog gaan de twee clubs iets vriendschappelijker met elkaar om, vooral op managementniveau. Op het veld wordt er voor elke meter gestreden, maar daarnaast proberen ze elkaar te helpen.’
Tavrija Simferopol won de eerste editie van de Oekraïense Premier League in 1992, maar daarna verdeelden Sjachtar Donetsk en Dinamo Kiev alle titels onder elkaar. Het kan toch niet goed zijn voor het Oekraïense voetbal dat twee clubs de rest domineren?
Mychajlytsjenko: ( knikt) ‘Dat is inderdaad een probleem. In het verleden hebben Metalist Charkov en Dnjepr de dominantie van Dinamo en Sjachtar proberen te doorbreken, maar intussen is hun budget zo groot dat geen enkele club bij hen in de buurt kan komen. Oekraïne kruipt stilaan recht uit de financiële crisis en ik hoop dat een of andere miljonair zijn schouders onder een project zal zetten om de twee topclubs aan te vallen.’
‘Dankzij het EK 2012 heeft Oekraïne zijn imago opgepoetst’
Voor jan met de pet in Oekraïne is er sinds de onafhankelijkheidsverklaring van 24 augustus 1991 niet veel veranderd. De mentaliteit is nog altijd dezelfde en dat geldt ook voor de rolverdeling in een gemiddeld gezin. Het hoeft dus niet te verbazen dat Bohdan Mychajlytsjenko – en bij uitbreiding de meeste van zijn leeftijdsgenoten – dezelfde opvoeding kreeg als zijn ouders die de hoogdagen van de Sovjet-Unie van dichtbij meemaakten. ‘Ik heb van mijn ouders niets meegekregen van hun leven voor de onafhankelijkheid’, aldus Mychajlytsjenko. ‘Eigenlijk heb ik een gelukkige jeugd gekend in mijn thuisstad Boryspil. Mijn leven speelde zich vooral buiten af. Dat kan je niet vergelijken met de jongeren van nu, die achter hun computer kruipen en zich afsluiten van de buitenwereld.’
In Oekraïne zijn er twee woorden voor grens en een ervan is kordon. Die krachtterm geeft aan hoe Oekraïners nog geen twintig jaar geleden dachten over hun Europese buren. De eerste keer dat Oekraïne echt met West-Europa in contact kwam, was tijdens het Eurovisiesongfestival in Kiev in 2005. Zeven jaar later werden de EK-speelsteden Kiev, Donetsk, Charkiv en Lviv overrompeld door toeristen en voetbalsupporters. ‘Met de organisatie van het EK 2012 hebben we ons imago kunnen oppoetsen. We hebben reclame gemaakt voor het land en we kregen er enkele nieuwe stadions bij. Maar het zou verkeerd zijn om te zeggen dat Oekraïne zich toen heeft opengesteld voor de rest van Europa. Ik zou het eerder omdraaien: dankzij het EK heeft Europa kennisgemaakt met Oekraïne. De Europeanen hebben toen gezien hoe mooi Oekraïne wel is.’
