Grote afwezige in de Europa League is AC Milan: geschorst door de UEFA. De Italianen zakten voor het Financial Fair Play-examen. Alweer een beroerde episode in de ongekende ondergang van de zevenvoudige Europees kampioen.
Toen de Chinezen vijf jaar geleden meer dan een miljard euro in het voetbal pompten, zou er een nieuwe tijdperk zijn aangebroken. Amerikanen, Russen en sjeiks hadden het nakijken. Achteraf was die conclusie wat voorbarig en lijken de Chinese investeringen in het Europese voetbal vooralsnog eerder op een kostbare en kortstondige flirt. Van de twintig clubs die in zee gingen met Chinese tycoons, zijn vijf clubs alweer in andere handen beland.
Met donderend geraas stortte AC Milan zo ineen. Inmiddels is een van de grootste voetbalbolwerken ooit in handen van een Amerikaans hedgefonds en werd een nieuw dieptepunt in de roemruchte clubhistorie genoteerd. Na een jarenlange strijd over de dieprode cijfers is de veelvoudige bekerwinnaar nu zelf met de UEFA overeengekomen om komend seizoen niet mee te doen aan de Europa League.
Seksfeesten
Het laatste landskampioenschap van AC Milan dateert uit 2011. Sindsdien is het snel bergafwaarts gegaan met de rossoneri en bleek het instituut, waaraan ex-eigenaar Silvio Berlusconi dertig jaar had gewerkt, gebouwd op een rottende fundering.
De eerste problemen dienen zich aan rond de kredietcrisis, nu een jaar of tien geleden. Met de bedrijven van Berlusconi gaat het niet al te best. ‘AC Milan gaat dat voelen’, voorspelt vicevoorzitter Adriano Galliani. De club is volledig afhankelijk van zijn bejaarde eigenaar, die de buitenlandse concurrentie in gloednieuwe stadions ziet wegsprinten en alleen kan bijblijven door spelers te kopen met privékapitaal en door de verliezen aan te zuiveren. Zelfs in het succesvolle laatste kampioensjaar eindigt Milan 60 miljoen euro in het rood.
De UEFA beoordeelde het businessplan van AC Milan als een luchtkasteel zonder onderliggende garanties.
Extra complicatie voor Milan is de introductie van de Financial Fair Play. In grote lijnen komt het erop neer dat de UEFA de verliezen wil terugdringen en dat clubs nog maar beperkt meer mogen uitgeven dan dat er binnenkomt. Italiaanse topclubs, die toch al met lede ogen moeten toezien hoe de Premier League, de Primera División en de Bundesliga aan de haal gaan met betere tv-contracten, worden daardoor verder teruggeworpen. In de Serie A is de cultuur dat een eigenaar met eigen geld de clubbegroting oppompt. Juist Milan is op die wijze succesvol, met de premier annex tycoon die jarenlang de internationale rijkenlijsten domineert, en die naast boten, juwelen en seksfeesten honderden miljoenen investeerde in de club uit zijn geboortestad. ‘Had de Financial Fair Play eerder bestaan, dan hadden wij nooit zeven cups gewonnen’, zei de inmiddels vertrokken Galliani vorige maand.
Het verval van de Berlusconiclub begint zich dit decennium langzaam af te tekenen. Het vooruitstrevende Milanlab verliest door een inhaalslag van de concurrentie en door een toenemend aantal blessures aan efficiëntie. De dokter wordt ontslagen en alleen in 2012 noteert de selectie 307 blessures. Even verderop in Turijn verrijst een nieuw stadion en binnen twee jaar is Juventus de rivaal voorbij op de ranglijst van clubbegrotingen. Zo ontstaat door meerdere negatieve ontwikkelingen een dodelijke cocktail voor Milan, dat ook niet meer met de grote jongens mee kan op de spelersmarkt. De devaluerende grootmacht eindigt na de laatste landstitel als tweede, derde, achtste, tiende, zevende, zesde, zesde en vijfde.
Op de Europese omzetranglijst duikelen de Milanezen van de zevende naar de achttiende plaats. De begroting is nu nog maar een kwart van die van Real Madrid. In 2013 ligt het balletje met AC Milan voor het laatst in de bokaal voor de Champions Leagueloting en in de drie seizoenen erna wordt helemaal geen Europees voetbal gespeeld. Berlusconi waagt in 2015 nog een ultieme poging door 80 miljoen uit te geven aan nieuwe spelers, maar wanneer hij opnieuw niet verder komt dan de zevende plaats, geeft hij het op. Een paar maanden voor zijn tachtigste verjaardag accepteert hij een positie als erevoorzitter en verkoopt hij zijn aandelen aan een Chinees. In het persbericht poseert Berlusconi tussen glimmende bekers en legt hij uit dat de club dankzij deze transactie een flinke impuls zal krijgen. De nieuwe man betaalt 520 miljoen euro voor de aandelen en nog eens 220 miljoen euro om de schulden te dekken. En dat is waar de ellende pas echt begint.
Barbecue
Op 5 augustus 2016 tekent Berlusconi een voorcontract met een Chinese investeringsmaatschappij en de club belandt vervolgens in een ingewikkeld web met nieuw opgerichte vehikels als Rossoneri Sports en Project Redblack, die worden gecontroleerd door een zekere meneer Li Yonghong uit Hongkong. Met een kleine 200 miljoen aan nieuwe voetballers lijkt er ook echt nieuw elan te zijn in San Siro. Insiders die betrokken zijn bij de verkoop, plaatsen echter al snel vraagtekens bij de Milan-Chinees. Hij zet bedrijven op buiten China, in Luxemburg en de Britse Maagdeneilanden, om de club mee aan te trekken en om de aankoop te kunnen financieren sluit Li een pittige lening af van 220 miljoen euro, tegen 11 procent rente, bij het Amerikaanse beleggingsfonds Elliott. Als onderpand voor de lening brengt de vermeende mijnmagnaat de aandelen van AC Milan in.
Intussen gaan in Zwitserland de alarmbellen af. Door de grote verliezen komt AC Milan op de radar van de UEFA Financial Fair Play-afdeling. Zij monitoren alle Europees spelende clubs, dus ook Milan dat zich in 2017 weer eens kwalificeert voor de Europa League. Voornaamste criterium is de break-evenregel. Die moet voorkomen dat clubs zich in hun jacht op succes te diep in de schulden steken. Over een periode van drie jaar mag maximaal 30 miljoen euro worden verloren. Met een tekort van 146 miljoen euro noteert AC Milan vijf keer de limiet.
Nu betekent dat niet automatisch een schorsing. De UEFA gaat eerst in onderhandeling met de clubs, die de kans krijgen zich te verweren en hun financiële resultaten te verbeteren. Gevolg is wel dat de grootste clubs met de beste advocaten- en accountantsteams in het voordeel zijn. Rode Ster Belgrado werd de toegang tot de Champions League geweigerd vanwege een betalingsachterstand van een paar miljoen, terwijl Manchester City (2014), Paris Saint-Germain (2014) en Internazionale (2015) er een schikking uitsleepten en hun straf afkochten. AC Milan wil ook zo’n deal en presenteert een businessplan voor de periode 2017 tot 2021. Daarin valt vooral het rooskleurige kwart miljard aan inkomsten uit commerciële activiteiten in China op.
Li Yonghong is de brug naar China, maar er is één probleempje: de eigenaar betaalt niet. Het helpt ook niet mee dat de Chinese regering al snel terugkomt op de aanmoedigingen om in het buitenland te investeren. Door de grote uitstroom van geld is de vrees dat de nationale economie instabiel geraakt en banken krijgen de opdracht om de kredietverstrekking aan de grootste dealmakers van het land te onderzoeken. Vooral de tycoons die opduiken in het voetbal staan volop in de belangstelling en dat roept ook bij de plaatselijke autoriteiten vragen op. Hoe zit het met de mijnen van Li? Waarom zijn die in handen van steeds verschillende mensen? Waarom gaan ze soms voor nul euro van de ene Li naar de andere Li?
In Milaan wordt na de grootse presentatie gaandeweg duidelijk dat Berlusconi niet in zee is gegaan met de meest kredietwaardige figuur. Fans merken dat voor het eerst in de zomer van 2017, wanneer de transfers van een Lucas Biglia en Leonardo Bonucci vertraging oplopen omdat Milan moeite heeft om bankgaranties te regelen. Vanuit China waaien bovendien verhalen over van zijn vader en broer die zijn veroordeeld tot celstraffen voor een affaire waarbij investeerders vele miljoenen verloren na investeringen in lycheeboomgaarden. De rol van Li Yonghong is eveneens bekeken, maar dat leidde niet tot een veroordeling.
Via een internetvideo, waarin ook zijn vrouw figureert, vertelt Li dat alle twijfels onterecht zijn en dat fans vals worden voorgelicht door media die fake nieuws verspreiden, maar de UEFA denkt daar een tikje anders over. In november 2017 is er een hoorzitting in Nyon waar de specialisten worden geconfronteerd met een nieuw businessplan waarin de China-inkomsten met 100 miljoen euro naar beneden zijn bijgesteld. Niettemin kent het optimisme nog altijd geen grenzen. Zo staan in het plan alvast de kwartfinales van de Champions League ingetekend voor de seizoenen 2019/20 en 2020/21, met bijbehorende inkomsten uiteraard. Met deze schets hopen de Italianen nog steeds een Europese schorsing te voorkomen, maar de UEFA beoordeelt het als een luchtkasteel zonder onderliggende garanties. Geëist wordt dat de eigenaar een kapitaalinjectie doet van 165 miljoen euro of met een bankgarantie komt, maar de Chinees kan dat niet waarmaken. Hij komt niet verder dan een veelbelovende brief van het bedrijf dat de mijnen beheert. Intussen ontslaat hij nog wel een trainer en worden er grote risico’s genomen op de spelersmarkt. Dat maakt het halen van zwarte cijfers er niet waarschijnlijker op en dus weigert de UEFA een schikking, tot woede van de Italianen, die verwijzen naar PSG en Manchester City.
Zwarte lijst
Als gevolg van het uitblijven van de schikking blijft het onderzoek open en vliegen er onafhankelijke accountants in om een second opinion te geven over de cijfers van AC Milan. De UEFA eist dat deze geldpolitie een paar dagen toegang krijgt tot de clubkantoren en alle dossiers. Ook komt er een nieuw businessplan op tafel. Nummer drie alweer. Er is nog geen cent binnen uit China. Milan verwacht daar tot 2021 nog wel wat geld op te halen, maar de voorspelde 42 miljoen is inmiddels 188 miljoen lager dan in het eerste businessplan. Vanwege het voortdurende gegoochel met cijfers en het continue wensdenken verliest de UEFA elk vertrouwen. Bovendien is met dure aankopen als Leonardo Bonucci en André Silva de overschrijding van het budget dermate hoog dat veel afhangt van een succesvolle Chinastrategie en een herfinanciering van de leningen waarmee Li de club heeft gekocht.
In de zomerstop van 2018, wanneer met een zesde plaats net een nieuw ticket voor de Europa League is gepakt, mist de Chinees een betalingsdeadline. De gevraagde 32 miljoen wordt opnieuw voorgeschoten door Elliott. Aangezien Li er ook niet in slaagt om de leningen voor de aankoop van de club terug te betalen aan het hedgefonds, kunnen de Amerikanen aanspraak maken op het onderpand: de aandelen van AC Milan. Zo krijgt de club in 2018 alweer een nieuwe eigenaar. Van Li wordt in Milaan niets meer vernomen.
Met het activistische beleggingsfonds heeft Milan nu in elk geval een kapitaalkrachtige eigenaar. De Amerikanen beheren voor 30 miljard euro aan fondsen en investeren direct 50 miljoen euro om de clubfinanciën te stabiliseren. Hard nodig nadat in de transferperiode weer flink is ingekocht, terwijl de omzet daalt naar het niveau van West Ham United. Tot overmaat van ramp nadert ook het hoofdpijndossier bij de UEFA een climax. De Europese bond is weliswaar in eerste instantie teruggefloten door het sporttribunaal CAS, omdat de beoogde tweejarige schorsing wordt beoordeeld als buitenproportioneel, maar dat komt in een ander daglicht te staan wanneer Milan eind 2018 de financiële resultaten presenteert. In het desastreuze jaar onder de Chinees is een recordverlies geleden van 126 miljoen euro. Direct is duidelijk dat er opnieuw discussie zal ontstaan over de break-evenregel nu AC Milan dankzij een subtopnotering in de Serie A afkoerst op de groepsfase van de Europa League. Elliott concludeert dat het geen zin meer heeft om de kostbare en tijdrovende guerrilla met de Europese bond voort te zetten. Uiteindelijk vroeg AC Milan vorige maand zelf om een jaar uitgesloten te worden in ruil voor het sluiten van de zaak. Publicitair gezien was dat een klinkende zege voor de UEFA, maar een nieuw dieptepunt voor de meervoudige Europees kampioen.
Elliott heeft ongeveer een half miljard in de gevallen topclub gestoken. Naar verwachting is het doel om Milan op te poetsen en over enkele jaren te koop te zetten. Het zal nog een lange weg zijn voordat de hedgefondsclub weer gezond is, laat staan klaar voor de Champions League. Gezien de verliezen en de beperkte inkomsten van ongeveer 200 miljoen euro, kan Milan niet meer ongelimiteerd in transfersommen investeren en kijkt de club inmiddels naar een iets goedkopere categorie spelers.
En Li Yonghong? Die voerde zijn eigen juridische strijd. Uiteindelijk zette een Chinese rechtbank hem op de zwarte lijst van onbetrouwbare personen en moest zijn paspoort worden geconfisqueerd na de vondst van miljoenen aan onbetaalde rekeningen.
