De Eurostadionsaga is niet zonder gevolgen gebleven voor de interne verhoudingen bij RSC Anderlecht. Donderdag kiest de algemene vergadering een nieuw bestuur. Mogelijk wordt er ook met de aandelen geschoven. Hoe sterk is ‘de familie’ nog?
Eerst was er de persconferentie in het Brusselse stadhuis. Achter dezelfde lange tafel zaten op 20 juni 2015 zes mannen keurig in das en maatpak op een rij: Brussels minister van Financiën Guy Vanhengel, minister-president Rudi Vervoort, burgemeester Yvan Mayeur, schepen van Sport Alain Courtois, bouwheer Paul Gheysens van Ghelamco en helemaal op het hoekje Anderlechtvoorzitter Roger Vanden Stock. Netelige vragen werden weggewuifd en de sfeer was opperbest, want eindelijk was er een akkoord over de bouw van het Eurostadion. Een sterk staaltje windowdressing, zo bleek algauw. Amper drie maanden later trok Anderlecht zich terug. Een donderslag bij heldere hemel. De goednieuwsballon was leeggelopen.
Voor een goed begrip van die terugtrekking moeten we naar het prille begin van het verhaal en de nauwelijks voor te stellen nonchalance waarmee Anderlecht er in 2013 in stapte. Philippe Collin zou het stadiondossier voor de Brusselse club gaan trekken. Een vanzelfsprekendheid, want ook met het oefencomplex in Neerpede had hij dat gedaan en was dat geen pareltje van hoog internationaal niveau geworden? Trainingscentra van diverse Europese topclubs had hij ervoor bezocht, er alles tot op de centimeter opgemeten, samen met de architect, tevens zijn stiefzoon, die de plannen had getekend. Over geld hoefde hij zich geen zorgen te maken: van het Brussels Gewest had hij een subsidie van 5 miljoen euro op zak. Fraai startkapitaal op een budget van 11 miljoen euro.
RENDABEL VERHAAL
Dus toen Collin zich aan het Eurostadiondossier zette, pakte hij het op precies dezelfde manier aan. Het ontwerp van de president’s box kreeg zijn volle aandacht, wegens belangrijk ‘pour mes invités‘. Dat de rolstoelgebruikers deels door dezelfde gang moesten als de vips? Onbespreekbaar, vond hij. Ondertussen reisde een Anderlechtdelegatie onder aanvoering van Michaël Verschueren door Europa. Overal werden stadions gemonsterd, van Stockholm tot Turijn en van Londen tot München. En overal verloor het paars-witte gezelschap zich, zoals destijds Collin, in details en smaakvol restaurantbezoek. Niemand die ten gronde nadacht over wat de eerste vraag had moeten zijn: hoe maken we hier een rendabel verhaal van?
En dat was een probleem, want anders dan bij het Neerpedeproject lag er dit keer geen dikke overheidscheque klaar. (Overigens bleef Collin in Neerpede binnen zijn budget, maar diende hij daartoe wel de bouw van een vleugel te schrappen.) Met andere woorden: Anderlecht spande de kar voor het paard. Tot Jo Van Biesbroeck ten tonele verscheen. Al van voor zijn officiële indiensttreding in september 2015 trok de nieuwe zakelijk directeur het stadiondossier naar zich toe. Van Biesbroeck werkte een leven lang voor AB InBev, waar Alexandre Van Damme, behalve bestuurder bij de bierbrouwer ook aandeelhouder en sterke man bij Anderlecht, hem weghaalde. Van Biesbroeck, gepokt en gemazeld in de AB InBev-cultuur van extreme kostenefficiëntie, zag het stadiondossier ontsporen en greep in.
OMGEKEERDE WERELD
De achteloosheid van Collin is merkwaardig. Vooral omdat hij persoonlijk veel te verliezen heeft bij een verhuizing van Anderlecht naar Parking C. Voor de familie Vanden Stock, waartoe hij als neef van voorzitter Roger behoort, is het Constant Vanden Stockstadion haar voornaamste inkomstenbron. Via de NV Winners haalt ze er inkomsten uit de catering, merchandising en concessies. Een verhuizing zonder goede afspraken zet dat op de helling. Collin had er bijgevolg alle belang bij de touwtjes in handen te houden. Dat deed hij niet. Hij liet de keuze van de bouwheer aan de stad Brussel en gunde Ghelamco vervolgens de erfpacht. Als relict van een oude Brusselse politieke cultuur dacht hij het later nog te kunnen rechttrekken bij een goede lunch op restaurant.
Ghelamco ontwierp vervolgens een stadion op maat van het door de stad Brussel gewenste EK 2020. En dat terwijl Anderlecht de hoofdgebruiker van het Eurostadion moest worden. Logisch was geweest dat het van bij de start als een Anderlechtstadion zou worden ontwikkeld en dat vervolgens werd bekeken hoe het tijdelijk kon worden aangepast aan de eisen voor het EK 2020. Nu werd de omgekeerde weg bewandeld. Anderlecht legde zijn lot in handen van een externe bouwheer en liet begaan. Nooit communiceerde het helder over wat het eigenlijk wilde: een stadion van maximaal 45.000 zitjes en betrokkenheid bij de uitbating van het stadion – lees: op termijn een participatie in de stadionvennootschap verwerven. Tot Jo Van Biesbroeck zijn intrede maakte en Anderlecht tot het besef kwam dat het zijn lot niet onverminderd in handen van een derde kon leggen.
AANDELEN VERHANDELBAAR
De hele stadionsaga is niet zonder gevolgen gebleven voor de interne verhoudingen bij Anderlecht. Donderdag houdt de club haar jaarlijkse algemene vergadering. Alle bestuursmandaten vervallen en een nieuwe raad van bestuur zal worden samengesteld. Zeker is dat Claire Vanden Stock erbij komt. De jongste dochter van de voorzitter staat erom bekend een sterke eigen mening te hebben en haar vader niet blindelings te volgen. Dat zou oudste dochter Julie, die al in het bestuur zit, ondertussen ook niet meer doen, wat dan weer zou hebben bijgedragen aan het gevoel bij de inmiddels 73-jarige voorzitter dat hij steeds meer alleen staat. Van de dochters Vanden Stock is altijd gezegd dat ze niet geïnteresseerd zijn in de opvolging van hun vader de dag dat hij ermee ophoudt. Nu lijkt het er toch minstens op dat ze mee willen waken over het aan de club verbonden familiekapitaal en wat daarmee te gebeuren staat bij een eventuele verhuizing.
Belangrijk is nu ook dat de aandelen van de nv Anderlecht voor het eerst sinds de oprichting in 2010 verhandelbaar zijn. Een verschuiving van de macht na de aandeelhoudersvergadering van morgen is bijgevolg niet ondenkbaar. De geruchten gaan dat vooral Philippe Collin voor een gedwongen uitkoop moet vrezen – mede een gevolg van de slechte beurt die hij maakte in het stadiondossier. Koffiedik kijken is het hoe Roger Vanden Stock hierop zal reageren. Samen met zijn dochters (elk 10 %) en Collin (19,6 %) houdt hij op dit ogenblik 60 % van de aandelen in familiehanden. In het verleden is altijd gebleken dat in heikele momenten de familierangen zich sluiten.
Ook Michaël Verschueren (10 % aandelen) komt niet ongeschonden uit het stadiondebacle. Hij was nooit betrokken bij de onderhandelingen over de erfpacht, maar werd vooral door Alexandre Van Damme (2,5 % aandelen) als zijn ogen en oren in het dossier geschoven. Hij moet nu samen met Collin door het stof. Verschueren jr verpersoonlijkt de jongere, razend ambitieuze generatie bij Anderlecht en zette zich lang geleden al strategisch in het spoor van Van Damme. Hij wilde af van het etiket ‘zoon van’, maar iets te gretig. Een domper was het toen Van Biesbroeck op de stoel kwam te zitten die hij ambieerde. Een alles zeggende ingreep van Van Damme. Meer dan ooit ligt Verschuerens focus nu bij de European Club Association (ECA), de lobbygroepering van Europese topclubs waar hij een bestuursfunctie bekleedt.
DOOR JAN HAUSPIE
Anders dan voor Neerpede lag er voor het nieuwe stadion geen dikke overheidscheque klaar.
