The Lucky One. Zo noemden ze hem in Nederland. Na iets minder dan twee jaar was het geluk van John van den Brom op in Brussel. Gewogen en (nog) te licht bevonden. Anderlecht likt zijn wonden, het opmeten van de schade kan beginnen.

Eén onvergetelijk beeld zal John van den Brom dan toch nalaten in Brussel. Dat van een dolgedraaide coach die in de armen van zijn assistent Besnik Hasi over de grasmat van het Vanden Stockstadion rolt nadat hij Anderlecht voorbij AEL Limassol naar de Champions League heeft gecoacht. Twee maanden is hij dan in dienst. Wat zijn voorganger Ariël Jacobs in vier jaar niet is gelukt, heeft hij dan al voor elkaar. Maar het heeft bloed, zweet en tranen gekost. Met een ei in de broek en 2-1 komt Anderlecht goed weg in Cyprus. Ook in Brussel is het nagelbijten: het bevrijdende doelpunt valt pas in het slot, maar Van den Brom forceert het wel. Uit het niets werpt hij de onbekende Massimo Bruno in de strijd en ziet hem meteen doen waarvoor hij hem heeft geselecteerd: de beslissende voorzet trappen naar Dieumerci Mbokani.

Van den Brom heeft zijn entree niet gemist. Toch verloopt de competitiestart moeizaam. De kentering komt er pas met het bezoek van Zenit Sint-Petersburg begin november 2012. Thuis tegen de Russen slaagt de coach erin zijn spelers eindelijk weer ambitieus te laten voetballen. Anderlecht wint met 1-0. De Champions League stuwt de ploeg nu ook in de competitie naar een hoger niveau en met Nieuwjaar voert Anderlecht alweer ruim de Jupiler Pro League aan. Maar dan is het over. Naarmate de play-offs naderen, slaat de kramp in de Brusselse benen. Van de zelfbewuste groep die in Europa sterkere tegenstanders het vuur aan de schenen heeft gelegd, blijft in de nacompetitie nog weinig over. Op het veld staat een verzameling twijfelende en mopperende spelers, die het niet altijd eens zijn met de behoudsgezinde keuzes van de coach. Met het angstzweet in de handen houdt Anderlecht Zulte Waregem maar net achter zich.

Gevestigde waarden

Was het vorige seizoen er nog een met twee gezichten, de huidige jaargang is één langgerekt vervolg op het verval dat ruim een jaar geleden is ingezet. Druk is er nochtans niet. De rechtstreekse kwalificatie voor de Champions League zorgt voor rust in het paars-witte huishouden. Ervaren spelers zijn vertrokken en de club zet maximaal in op jong talent. De ambities worden bijgesteld. Toch stuurt Van den Brom zijn spelers tegen Benfica in een onherkenbare formatie het veld op. Ver weg zijn de durf en de lef waarmee hij zich bij zijn aanstelling presenteerde. Anders dan in Cyprus een jaar eerder loopt het nu wel faliekant af. De belabberde vertoning in Portugal zet de toon voor een Europese campagne die eindigt zoals de vorige: op de laatste plaats. Van de stappen die de ploeg na de stunt tegen Zenit Sint-Petersburg volgens de coach had gezet, blijft niets over.

Ook in de competitie gaat het van kwaad naar erger. Anderlecht is met de verjonging een nieuwe weg ingeslagen en meent met Van den Brom de geknipte man in huis te hebben om die omslag te gaan begeleiden. Bij Ajax gevoetbald, coach van Jong Ajax geweest en er opgeklommen tot de functie van hoofd opleidingen. Het ideale profiel, volgens clubmanager Herman Van Holsbeeck. Maar nu de doorstroming daadwerkelijk op gang komt, blijkt de voormalige Ajacied niet in staat de verwachtingen in te lossen. Om de haverklap grijpt hij naar het leeftijdsargument om de wisselvalligheid in de prestaties te verklaren. Dapper is het niet, maar verrassend evenmin. Ook in het kampioensjaar viel al op hoe Van den Brom in hoofdzaak vasthield aan de gevestigde waarden. Bruno breekt wel door, maar Dennis Praet is vaak zijn eerste afvaller als het gaat spannen. Zelfs ouderdomsdeken Marcin Wasilewski wordt opgevist. Al bij al verandert de nieuwe coach in de namen weinig aan de ervaren ploeg waarmee Ariël Jacobs voor zijn komst kampioen was geworden.

Duurbetaalde kritiek

Steeds vaker ook hekelt Van den Brom de apathie van zijn spelers. Hoe hij de poppetjes ook zet, vaak oogt zijn elftal inderdaad niet scherp. Ook vorig seizoen al niet. Zowel collectief als individueel gaan de spelers er zichtbaar op achteruit. Ze lopen nog wel, maar het versnellen is weg. Flitsen doet niemand meer, ook het jonge talent niet. Verdwenen is de pletwals die Anderlecht in het verleden vaak was wanneer het in de mindere momenten finaal nog over de tegenstander denderde. Het elftal maakt geen vuist meer. Spelers zien de gelatenheid waarmee de coach zich steeds vaker op de bank terugtrekt wanneer het weer eens voor geen meter loopt. Wedstrijden zijn het waarin Van den Brom met zijn lichaamstaal uitstraalt dat hij het al heeft opgegeven.

Eén keer nog is een glimp van de oude pletwals te zien. Wanneer Anderlecht op een 2-0-achterstand komt tegen Lokeren, recht de ploeg de rug. Ze drukt de thuisploeg tegen haar doel en maakt de aansluitingstreffer. Lokeren kraakt. Tot Van den Brom ingrijpt. Met nog vijfentwintig minuten te gaan ruilt hij de geduldige opbouw in voor opportunistisch voetbal. Hij gooit David Pollet in de strijd en schuift met Praet zijn beste speler naar de zijkant. Praet raakt geen bal meer en de wedstrijd zakt als een pudding in mekaar. Van den Brom heeft zijn eigen ploeg lamgelegd. Na de wedstrijd bevestigt Van Holsbeeck het vertrouwen in de coach.

Insiders noemen het geen toeval dat het begin van het verval samenvalt met het ontslag van conditietrainer Mario Innaurato. Net als clubdokter Kris Vollon plaatst Innaurato al vroeg vragen bij de losse trainingsaanpak van de nieuwe coach. Dat komt beiden nog tijdens Van den Broms eerste seizoen op ontslag te staan. Tegenspraak wordt onder de nieuwe trainer duur betaald op Anderlecht. Dat ondervindt ook Demy de Zeeuw wanneer hij na de nederlaag tegen Benfica de tactiek aanwijst als verklaring voor het kansloze verlies en daarmee uitspreekt wat iedereen heeft gezien. Het komt hem op een publieke terechtwijzing van Van Holsbeeck te staan. Van Van den Brom werden in de wandelgangen van Neerpede graag zijn openheid en directheid geprezen, maar kwaliteiten zijn het die niet van iedereen worden getolereerd.

Avondje stappen

Met een coach die het liever leuk houdt dan dat hij hard werkt, stond een terugval in de sterren geschreven. Terend op het werk van Jacobs en Innaurato hield Van den Brom de schijn nog een tijdje op, maar daarna liep de ballon leeg. Van Holsbeeck wist maar al te goed dat er te vrijblijvend werd getraind en sprak er zijn trainer vorige herfst op aan. Te laat. De aard van het beestje verander je niet en de scheve situatie raakte niet rechtgetrokken. In een interview met Sport/Voetbalmagazine had zijn zaakwaarnemer Van den Brom al veel vroeger “een bourgondiër” genoemd. Daarmee legde hij allicht zonder het te beseffen de vinger op het probleem. Van den Brom voelde zich helemaal thuis in België. Genieten van het leven kreeg er een andere invulling dan in het calvinistische Nederland. Hij koketteerde wel eens met zijn liefde voor een lekker glas wijn en gaf graag collectief vrijaf.

De spelers hoorde je daar niet over klagen. Liever zo’n toffe peer als die Nederlander dan iemand als Frankie Vercauteren, die hen voor extra werk naar de club liet komen. Daar paste Van den Brom voor. Bij hem mocht het wat losser. Na de CL-nederlaag vorig seizoen in Sint-Petersburg gaf hij de spelers om één uur ’s nachts nog de toestemming om een stapje in de wereld te zetten. Een aantal jongens maakte daarvan gebruik. Enkele dagen later in die zwarte oktobermaand van 2012 werd met 2-0 verloren bij Charleroi en heette het dat de spelers te vermoeid waren van de zware Europese verplaatsing.

Anderlecht betaalde een hoge prijs voor zijn lage trainingsarbeid. Wie niet fit is, is ook vatbaarder voor blessures. Matías Suárez werd er het slachtoffer van. Na het debacle tegen PSG werd hem door trainer en manager stevig de levieten gelezen. Een dag later scheurde hij de kruisbanden van zijn eerder al geopereerde rechterknie. Hem na PSG zwaar aanpakken was een foute prikkel geweest. Zeker van een trainer die vooraf om zijn people management was geprezen. Suárez voelde zich nooit lekker bij Van den Brom. Weg was de warmte die hij kreeg van zijn Argentijnse ploegmaat Lucas Biglia, van teammanager en halve Spanjaard José Garcia, van Peter Smeets en tweede moeder Louiza de Melo van de sociale cel, en van clubdokter en vertrouweling Kris Vollon. Van dit vijftal is sinds afgelopen zomer niemand nog op Anderlecht. Allemaal ontslagen of zelf vertrokken. De vaak geroemde spelersbegeleiding van Anderlecht raakte ontmanteld en Suárez was er mee het slachtoffer van.

Slimme netwerker

Met het ontslag van Van den Brom rijst ook de vraag of keeperstrainer Max de Jong en conditietrainer Jurgen Segers nog lang in Brussel zullen blijven. Zij werden door Van den Brom weggehaald bij zijn ex-club ADO Den Haag. Ook de toekomst van Besnik Hasi bij Anderlecht is voortaan erg onzeker. Doet hij het goed in play-off 1, dan ligt er een contract van twee seizoenen als hoofdtrainer voor hem klaar. In het andere geval lijkt een terugkeer naar zijn positie van T2 uitgesloten en is het niet ondenkbaar dat Anderlecht op zoek moet naar een volledig nieuwe technische staf.

Van den Brom laat een Anderlecht in vertwijfeling achter. Er staat geen ploeg en er is geen herkenbare spelwijze. Hij liet België kennismaken met de omstreden psycholoog John Troost, trok drie Nederlanders aan en twee Serviërs. Bram Nuytinck overtuigde maar even, Samuel Armenteros is al weg en Demy de Zeeuw had zijn beste tijd duidelijk gehad. Van den Brom liet zich in Brussel vooral kennen als een slimme netwerker. Zijn greep op het transferbeleid was groot. Ook op dat terrein loodste hij handig zijn vrienden binnen in Brussel. Ondanks negatief advies van de paars-witte scouting drukte hij de komst van Luka Milivojevic door. Een speler van makelaar Ranko Stojic, die mede op advies van Jan Streuer werd aangetrokken.

Streuer was Van den Broms allereerste makelaar – beiden zijn van hetzelfde dorp afkomstig. Bij Vitesse kruisten hun wegen elkaar opnieuw. Eind jaren 1990 was dat toen Van den Brom er speler was, Streuer technisch directeur en Vitesse onder de megalomane voorzitter Karel Aalbers Manchester United achterna wilde. Een stoet spelers uit het voormalige Joegoslavië stroomde toe in Arnhem en de club werd het voorwerp van een gerechtelijk onderzoek naar verdachte geldstromen. Onder meer de naam van Stojic viel in het onderzoek. Streuer verliet Vitesse in 2007 en werd directeur scouting van de Oekraiense topclub Sjachtar Donetsk. Vandaag is hij een master mind in de internationale transferwereld. Via Van den Brom voorzag hij ook Anderlecht van advies.

Streuer is altijd een inspirerend voorbeeld gebleven voor Van den Brom. Een neus voor zakendoen kan de ontslagen coach niet worden ontzegd en hij omringt zich graag met de jonge generatie makelaars. Met zijn eigen zaakwaarnemer Louis Laros voetbalde hij nog samen en via diens collega Patrick van Diemen, ex-speler van Anderlecht, stond Armenteros op de stoep in Neerpede. De Zeeuw kwam dan weer via Søren Lerby, nog iemand uit het grote netwerk van Van den Brom en Streuer. Bij diens voorstelling noemde Van Holsbeeck de komst van De Zeeuw het beste bewijs dat Anderlecht internationaal weer meetelde. Niets is minder waar gebleken. Het netwerk van Van den Brom heeft Anderlecht alvast niet sterker gemaakt.

Mediaflank afgedekt

Na de nederlaag tegen Lierse stelde ook de coach vast “dat we misschien niet zo goed zijn als we allemaal denken”. Die ‘allemaal’ was een leugentje om bestwil. Van den Brom was erin geslaagd om ook zijn mediaflank slim af te dekken. Hij verstaat de kunst om tegen de juiste journalisten aan te schurken. Iets wat zijn voorgangers Jacobs en Vercauteren nooit deden en hen een pak goodwill scheelde. Van den Brom ging een entente aan met de grootste sportkrant van het land, waardoor amper een kritische noot over zijn functioneren naar buiten kwam. Club en coach werden blind voor het eigen falen. De avond voor de wanvertoning in Lier tafelde Van den Brom met zijn collega en goede vriend Stanley Menzo bij een goede fles wijn met Het Laatste Nieuws. Gezellig interview, maar dodelijk voor zijn geloofwaardigheid.

Herman Van Holsbeeck was de eerste op Anderlecht om gecharmeerd te raken van Van den Brom toen die van Dmitri Boelykin weer een voetballer had gemaakt bij ADO Den Haag. Boelykin was met glans mislukt in Brussel. Dat de Anderlechtmanager zijn nek uitstak voor de veelbelovende Nederlander, was moedig. Vandaag is de enige conclusie dat het een foute keuze is gebleken. Van den Brom kwam naar Anderlecht als een veertiger met een leiderschapsstijl die aansluit bij de tijdgeest. Een warme peoplemanager. Een Barçaliefhebber met meer dan alleen oog voor het resultaat. Zoals eerder op deze pagina’s vastgesteld: in Brussel is niet gebleken dat Van den Brom in dat rijtje van vernieuwende coaches thuishoort. Anderlecht is weer bij af.

DOOR JAN HAUSPIE – BEELDEN: IMAGEGLOBE

Van den Brom voelde zich helemaal thuis in België. Genieten van het leven kreeg er een andere invulling dan in het calvinistische Nederland.

Dat Van Holsbeeck zijn nek uitstak voor Van den Brom, was moedig. Vandaag is de enige conclusie dat het een foute keuze is gebleken.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content