Met zijn imposante lijf en noeste arbeid trad Christian Luyindama in een paar maanden tijd uit de schaduw van zijn collega-verdedigers. Portret van het Congolese fenomeen.
‘Christian dost zich graag uit’, had Paul-José Mpoku eens laten vallen. Wanneer Christian Luyindama op de fotoshoot verschijnt, beseffen we pas echt wat hij bedoelt. Luyindama toont zich een heuse ambassadeur van de sapologie, een kledingsstijl die gepopulariseerd werd in de jaren zestig in de twee Congo’s en drie decennia later is overgewaaid naar Frankrijk en België. Zijn brede glimlach en ontzagwekkende postuur dragen bij tot het fenomeen Luyindama dat al maanden uitvoerig bestudeerd wordt. Ondanks zijn black-outs en risicogedrag in het hart van de verdediging is de Congolees onmisbaar geworden voor zijn trainer, ploegmaats en supporters. Dat bewijst hij andermaal in de bekerfinale tegen Genk waarin hij uit bijna alle duels als overwinnaar komt. Geen speler die meer de krijgersmentaliteit symboliseert die zo eigen is aan de Vurige Stede dan Luyindama. Hij is ook de man die Standard uit de meest benarde situatie heeft kunnen helpen dit seizoen.
In 2012 moest hij van zijn vader stoppen met voetballen – hij moest én zou garagist worden.’ Gégé
Bij de start van de campagne zijn er weinig mensen die zijn ontluiking zien aankomen. Op enkele ploegmaats na die bij de staf aandringen om Luyindama een plaats in de basiself te geven. De verdediging van de Rouches speelt in die periode met het water aan de lippen: het duo Laifis– Scholz komt niet vooruit en het is te braaf in de duels. Het Standard van Sá Pinto heeft de ambitie om een hoge pressing uit te voeren, maar het wordt te vaak in de rug gepakt. En toch blijft de Portugees halsstarrig geloven in Alexander Scholz, van wie hij het vermogen om negentig minuten geconcentreerd te blijven, hoger inschat. De twee debacles tegen Zulte Waregem (0-4) en Club Brugge (4-0) worden de Deense verdediger fataal. Op 10 september verdwijnt Scholz uit de ploeg voor de wedstrijd tegen Charleroi – voor de Deen de tweede mokerslag op korte tijd. In de voorbereiding heeft hij ook al zijn kapiteinsband moeten inleveren.
In de Waalse derby slaagt Standard erin om de nul te houden. Luyindama bezorgt Sclessin enkele koude rillingen, maar zijn vuurdoop is een succes. Daarna speelt hij nagenoeg alles in de competitie. Behalve de uitwedstrijd tegen Charleroi omdat hij een week daarvoor twee keer geel had gepakt tegen Excel Mouscron.
Zweepslag
José Jeunechamps, momenteel assistent-trainer van Frankie Vercauteren bij Cercle Brugge, probeerde in het begin van het seizoen Luyindama los te weken. ‘Tijdens de eerste wedstrijden zat hij niet eens op de bank. Ik heb Olivier Renard dus gebeld om te bekijken of Cercle hem kon huren. Zijn antwoord was duidelijk: ‘Geen sprake van. Ik geloof in hem.”
Het is Jeunechamps die Luyindama vorig seizoen in de ploeg dropt op de vierde speeldag van play-off 2 tegen Waasland-Beveren. Hij had net overgenomen van Aleksandar Jankovic en gaf Standard, dat in een serieuze depressie zat, een zweepslag. Luyindama is dan nog een nobele onbekende. ‘We stonden op de laatste plaats toen ik hem aan de aftrap bracht als verdedigende middenvelder. Hij had mij verzekerd dat hij al op die positie had gespeeld, maar op Wyscout ( website met digitale database en videoanalyse, nvdr) vond ik geen enkel fragment van hem in een rol als stofzuiger. Op training, tijdens een wedstrijd elf tegen elf op een half veld, had hij mij bovendien niet kunnen overtuigen. Maar we moesten iets veranderen en met zijn fysieke kracht bracht hij een soort van evenwicht. Hij moet niet naar de gym gaan, hij is van nature zo gebouwd. Als hij zo blijft voort werken en nog iets meer oplettend wordt, dan heeft hij een mooie toekomst voor zich. Maar ik denk dat hij, net als Eliaquim ( Mangala, nvdr) destijds, zijn voetenwerk zal moeten bijschaven. Om zijn techniek te perfectioneren moest hij elke dag met de bal een muur aantikken en die daarna opvangen. Een goed balgevoel hebben, is onontbeerlijk. Als Christian een bepaalde kaap wil ronden, dan moet zijn eerste controle perfect zijn. Zijn slaagpercentage op gebied van passing moet ook naar omhoog. Zelfs in de luchtduels heeft hij nog een progressiemarge. Tegen Charleroi vond ik dat Luyindama en de rest van de verdedigers een gebrek aan bescheidenheid toonden. Ik heb Sá Pinto goed geobserveerd en ik zag hem naar Luyindama en co roepen dat ze voor de eenvoudigste oplossing moesten kiezen.’
De boodschap dringt voorlopig niet door bij Luyindama. En daar veranderen het gebrul en de smeekbedes van de Portugese coach niets aan. ‘Hij is van niets bang. Hij zou zelfs Cristiano Ronaldo proberen te dribbelen mocht hij voor hem opduiken’, beweert Jeunechamps. Die flagrante nonchalance van Luyindama heeft geen invloed op de mening van Sá Pinto: in zijn ogen is hij de beste verdediger in België.
Garagist of monster?
Om de hype rond Luyindama te begrijpen, moet je als buitenstaander vooral het parcours bekijken dat hij heeft afgelegd om profvoetballer te worden. ‘Christian en zijn familie hebben veel strubbelingen gekend. Het was zelfs zo erg dat ze Kinshasa moesten verlaten’, vertelt vriend des huizes Gégé, een van de mensen die Luyindama het beste kent. ‘Zijn vader heeft dan beslist om met het hele gezin terug te keren naar zijn geboortedorp. Ze waren zo arm dat ze hem niet naar school konden sturen en dat er niet elke dag eten op tafel stond. Als kleine jongen moest hij bovendien de akkers mee helpen bewerken. Toen hij rond 2008 terugkeerde naar Kinshasa kwam hij bij wijkploeg Aguilla terecht. Daar werd hij opgemerkt door priester Nathan Mabiala, die hem naar Cotracom en naar Bel’or ( de ex-club van Dieumerci Mbokani, nvdr) stuurde. In 2012 moest hij van zijn vader stoppen met voetballen – hij moest én zou garagist worden. Christian heeft de papa toen gesmeekt om hem tenminste het seizoen te laten uitspelen. Niet veel later nam zijn carrière pas echt een hoge vlucht.’
Na jaren wachten versiert Luyindama eindelijk een contract bij de elite. Achtereenvolgens bij DCMP, Sanga Balende en in 2015 bij het prestigieuze TP Mazembe. Zijn bijnaam, het monster, heeft hij de jaren daarvoor al verdiend. ‘Ze noemen mij nog altijd het monster in Congo omdat ik aanvallers schrik aanjaag’, aldus Luyindama. ‘Voor een verdediger is dat een vereiste. Als je heel de tijd loopt te lachen op een veld dan zal de tegenstander daarvan profiteren.’
Anthony Costard, een Franse makelaar die close is met TP Mazembe, speelt bemiddelaar tussen de Congolese topclub en Standard bij de transfer van Merveille Bope Bokadi, Christian Luyindama en Jonathan Bolingi begin 2017. De invloedrijke politicus en eigenaar van TP Mazembe, Moïse Katumbi, is op dat moment goed bevriend met het Anderlechtbestuur. Maar wanneer Roger Assalé, die nu bij Young Boys Bern doorbreekt, Luyindama, Bokadi en Bolingi worden aangeboden, happen de Brusselaars niet toe. Costard: ‘Ik heb Daniel Van Buyten gecontacteerd en die had meteen interesse in drie van de vier jongens.’
Afrikaanse gerechten
In maart spoelt Luyindama aan in Luik en op vraag van Mbokani ontfermt makelaar Christophe Henrotay zich over de Congolese verdediger. De aanwezigheid van zijn landgenoten Bolingi en Bokadi doen hem de onmetelijke temperatuurverschillen vergeten. ‘Alleen zijn is een bron van stress’, zegt Luyindama. ‘Vaak is er niets te eten als ik thuiskom van een wedstrijd. Ik neem dan een stuk cake, wat cola en ik ga naar bed. Ik kan simpelweg niet koken.’
O Monstro is intussen een leider geworden in de kleedkamer. Al blijven zijn ploegmaats hem ook liefkozend Bébé noemen. ‘Hij lijkt op een grote baby’, lacht Mpoku. ‘Hij is vriendelijk, heel beminnelijk, maar hij kan soms ook gek doen. Hij zal zich wel niet snel openstellen voor iemand als hij zich niet op zijn gemak voelt. Bij mij komt hij wel vaak over de vloer en dan vraagt hij aan mijn moeder of schoonmoeder om Afrikaanse gerechten klaar te maken. Dat soort dingen hebben zijn aanpassing alleen maar versneld.’
Tegenwoordig voelt Luyindama zich ook thuis op Sclessin. Na elke overwinning neemt de Congolese kolos de microfoon en laat hij La Famille des Rouches dansen op de tonen van ‘ Y a ba boss‘. ‘Het is een liedje van Koffi Olomidé ( Congolese charmezanger, nvdr)’, zegt Mpoku. ‘Het betekent zoveel als: ‘Kom hier, we gaan dansen, laat ons de danspassen doen van de Boss.’ Vraag mij niet wie dat liedje gelanceerd heeft.’
De nieuwe Nemanja Vidic?
Zal Christian Luyindama volgend seizoen nog op Sclessin te bewonderen zijn? Meerdere clubs informeerden naar zijn overnameprijs en hijzelf hengelt naar het grote lot. De eindbestemming maakt hem weinig uit. Om het potentieel van Luyindama te schetsen, maakte zijn ex-coach Aleksandar Jankovic in het begin van het seizoen de vergelijking met een speler met wie hij ooit werkte. ‘Ik heb het voorrecht gehad om met een piepjonge verdediger te werken die op technisch vlak niet extreem begaafd was. Het heeft hem niet belet om een mooie transfer te maken naar Rusland en daarna aanvoerder te worden van het grote Manchester United. Zegt de naam Nemanja Vidic jullie iets? Hij gooide altijd zijn lichaam in de strijd en zijn wilskracht was uitzonderlijk. Daarmee compenseerde hij veel eigenschappen die hij niet had.’
Wat ploegmaat Paul-José Mpoku betreft, kan er geen twijfel zijn. ‘Soms heeft hij ruzie met de bal. Maar in tegenstelling tot wat men beweert, is er niets mis met zijn technische bagage. Luyindama is gewoon een erg complete speler.’
