Marc Wilmots stelde een groep samen in wie hij vertrouwen heeft. Toch is een lijst van 23 Rode Duivels opstellen voor de reis naar Rio geen sinecure.

Philippe Collin, de voorzitter van de technische commissie van de voetbalbond, kon vorige week zijn bewondering voor wat de Rode Duivels hebben gepresteerd, niet verbergen. Op de luchthaven van Zaventem, vlak voor de selectie het vliegtuig naar Zagreb zou nemen, vertrouwde hij ons toe dat hij onder de indruk was van het talent waarover België op dit moment beschikt. “En nu zien we ook hoe Adnan Januzaj, Youri Tielemans en Zakaria Bakkali ontbolsteren. Het enige minpuntje is dat het allemaal jongens voor het middenveld zijn. Ik had liever gezien dat ze over verschillende posities verspreid waren.”

Na de wedstrijd, in de zone waar pers en delegatie elkaar konden ontmoeten, deed hij er nog een schepje bovenop. “We wisten dat er in deze groep veel talent school, maar ik wist niet met welke snelheid ze vooruitgang zouden boeken. Mijn indruk is dat deze kwalificatiecampagne hun groei naar volwassenheid heeft versneld. Deze spelers missen inderdaad nog een beetje ervaring, vooral ervaring op grote toernooien. We weten ook nog niet hoe ze gaan reageren op een tactische wissel tijdens de match, maar ik sta nu al versteld van hun sereniteit. Ze lijden niet onder de druk. Ik heb voetballers gekend die voor het begin van de match al twee keer de wedstrijd in hun hoofd hadden gespeeld. Met deze generatie is dat niet het geval.”

Participatie

De Belgen keerden terug uit Zagreb met een kwalificatie, én met enkele verdere verduidelijkingen. Duidelijkheid omtrent de visie van Marc Wilmots onder meer. Mocht u nog twijfels hebben over de ernst waarmee hij zijn werk aanpakt, dan worden die zeker weggeveegd als u hoort hoe de man de kwalificatie vierde: “Ik ben thuis gekomen rond half twee ’s ochtends. Iedereen sliep. Ik heb een fles champagne geopend en twee glaasjes gedronken, terwijl ik op televisie keek naar de resultaten van de andere wedstrijden en naar beelden van de Belgische fans op de Grote Markt. Dat was mooi. En dan ben ik beginnen te denken aan de volgende match.”

Zijn werklust kennen we al langer, maar tijdens de campagne werd ook duidelijk welke lijnen Wilmots trekt en hoe weinig hij daarvan afwijkt. Tijdens de voorbereiding op de match in Kroatië volgde de pers de hele week de Duivels op de voet en werd druk gespeculeerd omtrent de opstelling. Daarbij werd elk zinnetje van Wilmots op persontmoetingen ontleed. Uiteindelijk bleek dat Wilmots gewoon zijn principes trouw bleef. Hij stelde een hiërarchie op binnen zijn groep en past zich vervolgens aan. Aan de omstandigheden, blessures, maar ook aan de vorm van de dag, zonder dan weer te raken aan zijn fundamenten.

Toen bleek dat Christian Benteke niet zou kunnen spelen, was het zogoed als natuurlijk dat Romelu Lukaku de sleutel van de aanval in handen kreeg. Het had anders gekund, er werd Wilmots voldoende naar gevraagd. Toen op andere momenten Benteke niet werd gebruikt, verkoos Wilmots de optie van een shadow striker, een valse spits. Kevin Mirallas vervulde die rol in Cardiff en Eden Hazard op het einde van de match in Zagreb.

De vragen kwamen er ook omdat Wilmots op een gegeven moment in de aanloop naar de match zelf de twijfels versterkte. “Het is belangrijk”, liet hij zich ontvallen, “dat de diepe spits een bal kan bijhouden, om zo de ploeg wat ademruimte te geven. Romelu moet op dat punt zijn lichaam nog beter gebruiken, om de bal bij te houden en het middenveld de kans te geven op te schuiven.”

Achteraf bekeken blijft het een vreemde uitspraak, op communicatievlak tenminste. Want als je een spits een basisplaats geeft in zo’n belangrijke wedstrijd, en je denkt aan een speler die je tijdens andere kwalificatiematchen nooit liet beginnen, dan zou een mens toch de neiging hebben om zijn kwaliteiten te benadrukken, om zo zijn zelfvertrouwen een boost te geven. Zat Wilmots dan zelf ook met twijfels en uitte hij die? Maar goed, uiteindelijk bleef hij toch trouw aan zijn hiërarchie en wellicht wilde hij ook profiteren van het zelfvertrouwen dat de aanvaller van Everton van bij zijn ploeg meebracht. En was zijn keuze uiteindelijk een winnende.

De duidelijkheid die Wilmots schept, is merkbaar in al zijn startende elftallen en zijn keuzes tijdens de voorbije campagne. Ze waren tegelijk klassiek én innoverend. Klassiek, omdat hij trouw blijft aan de groep die hij samenstelde. Laurent Ciman werd elke keer geselecteerd. Toen Jean-François Gillet geschorst werd, koos Wilmots voor Koen Casteels als derde doelman, ondanks een zekere lobbygroep die Silvio Proto naar voren schoof. Hij behield ook het vertrouwen in Toby Alderweireld, Daniel Van Buyten en Kevin De Bruyne, ook al kwamen ze in hun club de voorbije weken nauwelijks aan spelen toe. In de selectie voor Kroatië en Wales zaten ook geen Michy Batshuayi of Thorgan Hazard, jongens die in de ogen van elke journalist wél hun plaats in de kern hadden.

Aan de andere kant toonde Wilmots ook dat hij weet te innoveren. Hij handelde het dossier van Bakkali goed af. Hij gebruikte ook zeer goed zijn bank en maakte jongens als Moussa Dembélé, Nacer Chadli en Steven Defour zeer waardevol. Elk kregen ze op hun moment tijdens de kwalificaties grote verantwoordelijkheden. Wilmots legde het zo uit: “Er is vertrouwen, een defensieve basis en een bank die altijd aanwezig was. Al vijftien maanden lang kent iedereen zijn rol. Ik kon vrijdag het kleine zinnetje van Igor Stimac wel appreciëren, dat zijn bank niet alles had gegeven. Bij ons was het omgekeerd. Iedereen heeft zijn deel gehad. Ik heb nooit geklaagd als iemand geblesseerd was. Als een speler er niet bij is, is dat niet erg. Dan neem ik wel iemand anders.”

Doelmannen

Nu de kwalificatie voor het WK een feit is, zullen de komende oefenwedstrijden ongetwijfeld in het teken staan van één ding : wie staat op de lijst van 23 uitverkorenen? Nauwlettend zullen blessures worden opgevolgd, prestaties, tegenvallers,… Wie steekt zijn kop boven de rest uit, wie presteert ondermaats? Wie valt af? Wie wordt de pineut die zich net voor Brazilië nog blesseert en dit toernooi ongelukkig aan zich voorbij ziet gaan?

Uit de selectie voor Wales en Kroatië mag blijken dat een nieuwkomer de komende maanden echt zal moeten exploderen of een fenomeen zijn, wil hij op de lijst van 23 geraken. Alleen een grote verrassing of een blessure kan verhinderen dat de huidige groep niet in die vorm naar Brazilië reist. Alleen een gebrek aan speelminuten kan voor sommigen de situatie nog complex maken. Met daarbij deze bedenking: we kunnen ons moeilijk inbeelden dat jongens die in die situatie zitten en zelden van de bank komen, in januari niet vragen aan hun club om zes maanden te worden uitgeleend.

Is alles dan al bekend? Neen, want Wilmots hanteerde de gewoonte om 24 spelers voor interlands te selecteren. Er moet dus alvast één hoofd sneuvelen.

De drie doelmannen lijken nu wel al zeker. Thibaut Courtois en Simon Mignolet vallen niet weg te denken uit deze groep. De regelmaat in hun prestaties en het hoge niveau van hun respectieve clubs (Atlético Madrid en Liverpool) maken dat zij certitudes zijn. Courtois heeft zijn carrière goed gepland, door van Chelsea te eisen dat ze hem nu al drie jaar uitlenen aan de Spaanse topper. Mignolet zette vorige zomer een serieuze stap vooruit, met Liverpool, maar de prestaties van Courtois in Spanje maken dat hij in Brazilië het nummer twee zal zijn. Frustrerend wellicht voor iemand die in 90 procent van de andere nationale ploegen onder de lat zou staan.

Rest de keuze voor nummer drie. Casteels profiteerde van de schorsing van Gillet. Zijn aanwezigheid in doel bij Hoffenheim bezorgt hem een streepje voor bij een trainer die de werkmethodes van de Bundesliga kent als zijn broekzak. Daarbij valt wel op dat Casteels, niet geholpen door zijn verdediging, dit seizoen al twintig doelpunten incasseerde. Dat is het slechtste cijfer van alle eersteklassers, zelfs nieuwkomer Braunschweig incasseerde minder (18) doelpunten. Het is een statistiek die niet in zijn voordeel speelt, maar achter Casteels gaapt wel de leegte. Proto schoot zichzelf in de voet door een plaats op de bank af te wijzen. Club Brugge, RC Genk en Standard hebben buitenlandse keepers onder de lat.

Verdedigers

In het hart van de defensie begon Wilmots met het duo Vincent Kompany en Thomas Vermaelen als titularis. Twee belangrijke mannen in de groep, de ene is aanvoerder, de andere vicekapitein. Kompany is het verlengstuk van Wilmots op het veld, de gids voor de jongeren en een uitstekende verdediger… als hij gespaard blijft van blessures. Hij was vaak out voor hij in Engeland aankwam, maar die problemen leken bij City aanvankelijk van de baan. De voorbije twee seizoenen werd hij evenwel opnieuw geregeld door fysieke beslommeringen geplaagd en de laatste drie wedstrijden van de campagne moest hij aan zich voorbij laten gaan.

Vermaelen raakte, door blessures en zijn val in de hiërarchie bij Arsenal, ook achterop in de nationale ploeg. Hij vliegt straks als hij fit is, zeker mee naar Brazilië, vanwege zijn leiderscapaciteiten en zijn voorbeeldige gedrag in de groep, maar zijn statuut als onbetwiste titularis is hij op dit moment kwijt. De voorbije twee uitwedstrijden leerden immers dat de vervangers Van Buyten en Nicolas Lombaerts het voortreffelijk deden. Van Buyten wisselde zijn statuut van aanvoerder langs de zijlijn, iets wat ook geldt voor Timmy Simons, in voor dat van titularis. Op zijn 35e lijkt hij sterker dan ooit. En vooral: zekerder van zijn stuk. Zijn vreugde tijdens het vieren van deze kwalificatie en de intensiteit waarmee hij die beleefde, viel op. Het kan immers zeer goed dat het zijn laatste is. “Ik heb elk moment met zéér veel plezier beleefd”, zei hij in Zagreb. “Wat nu volgt, zijn immers zeer veel vragen. Alles is nog onbeslist, het kan immers ook zeer snel gedaan zijn.”

Ook Lombaerts liet zijn talent zien, zowel in Schotland als in Kroatië. Veel mensen zagen in hem een goed reservewiel, in staat om de nationale ploeg zowel op links als in het centrum uit de nood te helpen. Hij liet de voorbije wedstrijden evenwel zien dat zijn beste niveau niet zo veel verschilt van dat van de titularissen.

Rest ook nog Jan Vertonghen, die, na Kompany, misschien wel de beste centrale verdediger van het moment is, als je rekening houdt met het feit dat Vermaelen op dit moment niet meer speelt, Van Buyten invaller is bij Bayern en Lombaerts polyvalent. In de aanloop naar de wedstrijd in Schotland werd even geopperd om Vertonghen een centrale rol te geven, maar Wilmots houdt er niet van om zijn ploeg door elkaar te gooien, als hij ook één wissel kan gebruiken. Vertonghen was in deze campagne zeer belangrijk, maar… op links. Hij deed het steeds beter en bracht de nationale ploeg offensief veel bij. Hij heeft nog wel werk in het corrigeren van zijn defensieve positiespel tegenover een snelle buitenspeler, of wanneer de tegenstander iemand in zijn rug stuurt.

Op links heet de eerste vervanger Sébastien Pocognoli. Sinds zijn goeie beurt tegen Frankrijk steeg zijn notering bij de bondscoach, zeker nu hij ook bij Hannover een basisspeler is. Maar gezien ook de polyvalentie van Lombaerts hangt zijn uitzenden naar Brazilië nog aan een zijden draadje, en zal hij tijdens de rest van het seizoen zeker titularis moeten blijven bij zijn ploeg.

Op de rechterflank heeft Alderweireld na twee wedstrijden de plaats van Guillaume Gillet gepakt. Hij is op zijn positie duidelijk de nummer een. Het talent van Vertonghen op links heeft hij evenwel niet en het gegeven dat hij op dit moment bij Atlético niet speelt, verzwakt zijn positie wat.

Wie zou daarvan kunnen profiteren? Wellicht Gillet niet, gezien diens matige prestaties bij Anderlecht de voorbije maanden. Ciman misschien? Ook zijn naam staat op het twijfellijstje voor Rio, maar zijn polyvalentie (hij kan op rechts én centraal uit de voeten), het feit dat hij bij Standard titularis is én dat Wilmots (die hem altijd selecteerde) vertrouwen in hem heeft, spreken in zijn voordeel.

Middenveld

Lijken er achterin nog wat plaatsjes ter discussie te staan, dan zijn die op het middenveld veel duurder, want daar loopt een pak talent. Tenzij ze geblesseerd zijn, mogen Axel Witsel, Marou-ane Fellaini, Kevin De Bruyne en Eden Hazard al hun valiezen klaarzetten. Defour scoorde de voorbije twee interlands punten (zo veel zelfs dat hij zich in de centrale driehoek misschien wel opwierp als onbetwiste titularis) maar zijn wat hybride statuut bij FC Porto (half basisspeler, half invaller) kan nog tegen hem spelen. Dembélé en Chadli waren er altijd bij en hebben een belangrijke verdienste. Idem dito voor Kevin Mirallas, die op allebei de flanken kan voetballen én in de spits.

Stel dat Wilmots maar twee échte spitsen naar Brazilië meeneemt, dan is er nog plaats voor twee middenvelders. Simons, de wijze gids van de groep, de enige die net als Van Buyten weet wat het groepsleven tijdens een toernooi inhoudt, lijkt incontournable. Dan rest nog een plaats. Eentje voor Dries Mertens? Hij had een belangrijke rol in het begin van de campagne, maar is inmiddels wat van zijn glans kwijt. Zijn statuut als invaller bij Napels heeft hem verwijderd van het voetlicht. Bovendien lijdt hij onder de komst van revelatie Bakkali. De twee spelers kunnen op de flank voetballen en hebben min of meer hetzelfde profiel (klein, snel en technisch).

Spitsen

Twee aanvallers lijken zeker van hun plaats: Benteke en Lukaku. De vraag is of er anderen mee moeten? Wilmots heeft altijd gespeeld met een pivot die in staat was om verdedigers aan de klap te houden en een bal bij te houden. Als je kijkt naar wie daarvoor nóg in aanmerking komt, dan blijken weinig jongens aan dat profiel te beantwoorden. Igor De Camargo lijkt niet meer in aanmerking te komen. Onder de jongens die in vorm zijn, lijkt Pelé Mboyo qua profiel wél op de andere twee. Maar is er geen nood aan een ander profiel, om wat te variëren van systeem? Niet zeker. Als Wilmots het anders wil aanpakken, en snelheid of diepgang wil, is er nog altijd Mirallas. Of zelfs een kleine voetballer als Hazard.

Wie zou de verrassing op de lijst kunnen zijn? Zij die nog in België voetballen, vertrekken met een grote achterstand, ook al mochten Mboyo of Jelle Vossen al proeven van een selectie. Batshuayi (20) moet nog groeien. Hij zou de rest kunnen inhalen, op voorwaarde dat hij een heel kampioenschap een hoog niveau kan aanhouden. Jelle Van Damme heeft één voet in en één voet naast de selectie. Hij moet wachten op een blessure, of de slechte vorm van een ander om helemaal deel uit te maken van de kern.

En wat met de jongens in het buitenland, waar de concurrentie scherper is en het niveau hoger? Zij mogen dromen. Wilmots liet al verstaan dat voetballers als Radja Nainggolan (25) of Yannick Ferreira-Carrasco (20) niet ver van de groep staan. Thorgan Hazard (20) evenmin. Maar gezien hun leeftijd komen die laatste twee wellicht meer in aanmerking vanaf de start van de kwalificaties voor EURO 2016.

Ten slotte is er nog de zaak-Januzaj (18). Die moet nog aan twee voorwaarden voldoen: het goeie dat hij met Manchester United tegen Sunderland liet zien, bevestigen; én kiezen voor de Rode Duivels. Maar stel dat dit gebeurt, kunnen we dan naast hem kijken? En wie betaalt in dat geval het gelag? ?

DOOR STÉPHANE VANDE VELDE IN ZAGREB – BEELDEN: IMAGEGLOBE

“Ik heb voetballers gekend die voor het begin van de match al twee keer de wedstrijd in hun hoofd hadden gespeeld. Met deze generatie is dat niet het geval.” Philippe Collin

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content