Ruim 300 spelers stonden in juli in de startblokken van de Jupiler League. Elk met zijn eigen verwachtingen, dromen, ambities en verhalen. Een keer per maand geeft de Secret Footballer van Sport/Voetbalmagazine een inkijk in de coulissen van onze vaderlandse competitie.

‘Ik las onlangs iets over Afrikanen die op een slavenmarkt verkocht werden in Libië. Triestig. Het voetbal moet er helaas niet voor onderdoen. Er is een koehandel ontstaan met Afrikaanse voetballers en het is gebruikelijk dat de geboortedatum vervalst wordt. Iets wat nu ook erg in trek is bij Zuid-Amerikanen. Het gebeurt op alle niveaus – denk maar aan toppers als Samuel Eto’o en Didier Drogba – en het is iets van alle tijden. Neem nu de Ivorianen van Beveren destijds. Van hen werd toch altijd beweerd dat ze met hun paspoorten hadden geknoeid? Al liggen de spelers niet altijd aan de basis van het bedrog. Soms worden ze gedwongen om hun leeftijd aan te passen. Belgische clubs die een satellietploeg hebben in Afrika of samenwerken met een academie zijn vaak op de hoogte van het gesjoemel. Of ze werken er vlot aan mee. Een club haalt er twee keer profijt uit: ze kunnen die jongen goedkoper halen wegens zijn jonge leeftijd en later duurder verkopen omdat hij zogezegd nog een enorme progressiemarge heeft. Zo zit het businessmodel in het voetbal in elkaar.

‘Vaak wordt er subtiel aan de leeftijd van de speler geprutst. Het gaat dan om drie, vier of vijf jaar. Dat zijn de zogenaamde twijfelgevallen. Maar je hebt ook flagrante gevallen waarvan je denkt: hoe is hij ermee weggekomen? Ik heb ooit met een Guineese international gespeeld die in eigen land als een ster werd beschouwd. Zijn gelaatstrekken verraadden dat hij al in de dertig was, maar hij beweerde twintig en een beetje te zijn. In de ploeg was iedereen overtuigd dat hij loog over zijn leeftijd. We noemden hem niet toevallig papi of tonton. Ik moet ook spontaan terugdenken aan Hervé Onana, die nog in eerste klasse speelde. Toen er sprake was van een transfer naar een van mijn ex-clubs heb ik een foto van hem opgezocht op het internet. Ik ben toen fel geschrokken… Officieel is hij nu dertig jaar, maar ik schat dat hij dichter aanleunt bij de veertig. In een van zijn clubs ging het snel bergaf met hem – het lichaam wilde niet meer mee – en blijkbaar werd er door trainers minachtend over hem gesproken wegens zijn leeftijd. In de kleedkamer van diezelfde club werd hij ook gejend door zijn ploegmaats, maar hij ging niet in op de pesterijen. Het deed hem niet veel. Het kan belachelijk klinken, maar hij had zijn nieuwe geboortedatum goed van buiten geleerd. Volgens jongens die met hem hebben gespeeld, kon je hem niet betrappen op tegenstrijdigheden.’

Weinig toekomstperspectief

‘Ook onze topclubs kijken de andere kant op als ze met valsspelers geconfronteerd worden. Uit goede bron weet ik dat minstens twee ex-spelers van Anderlecht de voorbije jaren ingeschreven waren met een valse leeftijd – op het eind was dat zelfs geen publiek geheim meer. Een daarvan speelt nu in Engeland en kan na zijn carrière rustig gaan rentenieren. Heeft hij dan de juiste keuze gemaakt door de boel te belazeren? Tuurlijk. In zijn situatie had ik hetzelfde gedaan. Ik denk niet dat Afrikaanse spelers kicken op het feit dat ze de boel manipuleren, ze gebruiken zo’n kunstgreep om gemakkelijker Europa binnen te komen. Ze moeten wel liegen of een verhaal uitvinden om hier te geraken en een kans te maken om profvoetballer te worden. Niet vergeten dat de hele familie op hen rekent. In zekere zin is het een daad van opoffering. Ik keur het niet goed, maar ik begrijp het wel. Welke toekomstperspectieven heeft een voetballer in zwart Afrika?

‘Eigenlijk heb ik een beetje te doen met dat soort fraudeurs. Je mag de impact op het sociale leven van die mannen zeker niet onderschatten. Om geloofwaardig te blijven, mogen ze er niet openlijk over spreken met hun ploegmaats. En dus komen ze in geestige situaties terecht. Ze moeten bijvoorbeeld telkens het materiaal dragen omdat ze als de groentjes van de groep worden beschouwd. De enige aan wie ze hun geheim kunnen toevertrouwen zijn hun vrienden en hun wederhelft. Uiteindelijk straffen ze zichzelf, want je kan de aftakeling van je lichaam niet tegenhouden. Een voetballer houdt het gewoonlijk vol tot zijn 35 jaar, Afrikanen die met valse documenten naar hier komen, moeten het langer rekken.’

Grote broer

‘Dit seizoen ben ik in de competitie enkele Nigeriaanse en Congolese spelers tegengekomen van wie ik mij achteraf afvroeg: was die nu echt zo jong? In mijn eigen ploeg heb ik over één iemand mijn twijfels. We geraakten snel aan de praat en hij gaf mij nu en dan raad. Het is het type van wie je denkt: die had ik graag als grote broer gehad. Achteraf bleek hij drie jaar jonger te zijn dan ik… Volgens zijn officiële documenten is hij in de jaren negentig geboren. Intussen zijn we goede maatjes, maar ik heb hem nooit expliciet gevraagd hoe oud hij is. Ik wil hem daarmee niet lastig vallen. Hij is Europa binnen geraakt via een andere club en wellicht hebben zij alles voor hem geregeld. Die praktijken choqueren mij niet meer. Who cares? Vanaf een bepaalde leeftijd strijd je met dezelfde wapens. De toestanden in het jeugdvoetbal zijn veel zorgwekkender. In mijn tijd als jeugdspeler was Anderlecht een specialist in het inschrijven van overjaarse Afrikanen – ik weet niet of dat nu nog het geval is. Het hielp want ze wonnen haast alle toernooien in België. Op buitenlandse toernooien viel het mij op dat Franse ploegen veel gestalte hadden. We begrepen niet waarom ze op zo’n jonge leeftijd al fors gebouwd waren. Alsof ze iets anders op hun bord kregen dan wij.

‘Bij de U8 heb ik eens tegen een Afrikaanse jongen gevoetbald van Anderlecht die in werkelijkheid een jaar of twaalf geweest moet zijn. Bij de jeugd is zo’n leeftijdsverschil enorm. Hij stak erbovenuit in onze leeftijdscategorie: op snelheid was hij niet te pakken en bij elk duel vielen we omver. Ik heb begrepen dat het op school niet wilde vlotten met zijn klasgenoten. Wat wil je ook? Hij zat in de klas met jongens die vier jaar jonger waren… Tegen zo’n beest spelen is natuurlijk niet plezant. Maar als je klein bent, sta je daar niet bij stil. Het waren vooral de ouders die bij de trainer of de scheids hun beklag kwam doen. Maar die konden niet meer doen dan te constateren wat er op de identiteitskaart vermeld stond. Alleen jammer dat zulke dingen afstralen op alle spelers met Afrikaanse roots. Waarom denk je dat Romelu Lukaku jaren aan een stuk tegen allerhande verdachtmakingen heeft moeten vechten? Ik weet niet of buitenlandse jeugdspelers in België systematisch aan een botscanonderzoek worden onderworpen. In Italië doen ze dat wel. En bij de minste twijfel nemen ze de speler niet. Misschien moeten we op daar in België op termijn ook naartoe gaan.’

‘Uit goede bron weet ik dat minstens twee ex-spelers van Anderlecht de voorbije jaren ingeschreven waren met een valse leeftijd.’