Telkens weer als de sport met een van zijn excessen wordt geconfronteerd, stijgt er vanuit het wereldje een soort collectieve verontwaardiging op. Toen Axel Witsel ruim drie jaar geleden in de wedstrijd tussen Anderlecht en Standard Marcin Wasilewski haast kreupel trapte, kon er binnen de Profliga niet snel genoeg een Ethische Commissie worden opgericht. Die kwam er ook onder voorzitterschap van Alex Ponnet en moest tal van misstanden binnen het voetbal aanpakken, maar samen met enkele anderen stapte de ex-scheidsrechter snel op omdat deze (inmiddels opgedoekte) commissie geen enkele macht had.
Tot een echte (schijn)vertoning kwam het enkele maanden geleden toen Lance Armstrong van zijn voetstuk donderde en wegens dopinggebruik al zijn Tourzeges moest inleveren. Terwijl veel ex-renners uit de biecht spraken en het masker van Armstrongs spotdirecteur Johan Bruyneel afviel, weerklonk uit het milieu nog maar eens de roep om een zuivere wielersport waarin er met gelijke wapens wordt gestreden. Dat die woorden ook in de mond werden genomen door mensen die zelf verbrand zijn, toont dat de schaamteloosheid nog altijd regeert. Maar het is inherent aan een wereldje dat zich wentelt in leugen en bedrog en na iedere dopingstorm telkens weer in oude gewoonten hervalt. Ook al maken sommigen zichzelf wijs dat er sprake is van een nieuwe moraal.
Over het streven naar een nieuwe moraal had Steven Martens, de CEO van de voetbalbond, het vorige week toen de Panoramareportage op de VRT openbaarde wat iedereen al lang wist: dat er in het voetbal, net zoals in andere maatschappelijke segmenten, zwart geld circuleert en er op een illegale manier geld wordt witgewassen. Wat dat betreft herhaalt de geschiedenis zich. Bijna 30 jaar geleden is het dat de Brusselse onderzoeksrechter Guy Bellemans in een zoektocht naar een zwartgeldcircuit in de achterkamers van het voetbal belandde. Hij botste rond de wedstrijd tussen Standard en Waterschei op een van de grootste omkoopzaken in de geschiedenis van het voetbal. Voordien had Antwerpvoorzitter Eddy Wauters, topman van de toenmalige Kredietbank, in het kader van Bellemans’ onderzoekingen naar zwart geld op verdenking van fiscale fraude in voorarrest gezeten en werd Anderlechtbaas Constant Vanden Stock vijf nachten ondervraagd, waarna hij niet kon ontkennen dat er bij Anderlecht wel degelijk een zwarte kas bestond. De club trof een regeling met de fiscus en zette zo haar ex-spelers uit de wind.
Niets heeft het voetbal van het verleden geleerd. Alle middelen, zo blijkt uit de Panoramareportage, zijn goed om te overleven. Zelfs als geld afkomstig is uit criminele praktijken worden er geen vragen gesteld. Dat clubs uit de lagere afdelingen ieder normbesef overboord gooien om spelers zwaar te betalen is hallucinant. Die buitenproportionele vergoedingen zijn een onderwerp dat bestuurders geïrriteerd van tafel gooien als je het ter sprake brengt. En dus wordt er verder in de schermerzone gerommeld. Er zal meer nodig zijn dan een invoering van een licentiesysteem voor derde en vierde klasse en het melden van verdachte transacties om dat te veranderen.
Hoe ijdel het is om te hopen op een nieuwe moraal blijkt verderop in dit blad uit de resultaten van een grootschalige voetbalenquête, die het sociale voetbalnetwerk Zamante organiseerde. Dat werd voor een groot deel in de provinciale afdelingen gehouden, de basis van ons voetbal. Daaruit blijkt dat een zesde van de spelers al in contact is gekomen met omkoping of vervalsing en dat een op de vier van de benaderde voetballers daar effectief ook op inging. Bovendien beweert 34,5 procent van de respondenten spelers of trainers te kennen die al benaderd zijn geweest om een wedstrijd te vervalsen. Een schokkend percentage.
Frappant is ook dat 40 procent van de voetballers vorig seizoen niet tijdig werd betaald. Het toont dat vele clubs, in welke afdeling dan ook, boven hun stand leven. Ze zoeken naar sluipwegen om overeind te blijven. Tot een reportage, zoals die in Panorama, de voetbalwereld in brand zet en er tal van discussies op gang worden gebracht. Waarop iedereen vervolgens op dezelfde manier verder gaat. ?
DOOR JACQUES SYS
Niets heeft het voetbal van het verleden geleerd.
