Voor een recordbedrag van 20 miljoen euro ging Marouane Fellaini van Standard naar Everton. Is dat een wonder of een normale evolutie? Reconstructie van de duurste transfer uit de Belgische voetbalgeschiedenis.

Eind mei van vorig jaar werd de Belgische wet van ’78 – de wet die de kans biedt om eenzijdig een contract van bepaalde duur op te zeggen mits het resterende loon wordt betaald – nog aangewend om Standard te dwingen een hoger loon aan Marouane Fellaini te betalen. Dat was meer dan Luciano D’Onofrio zichzelf had voorgenomen. De fax die Roger Henrotay daartoe voor zijn speler naar de club stuurde, lijkt zich nu tegen hem gekeerd te hebben. Zijn zoon Christophe mag dan de laatste dagen als makelaar van de speler in de pers naar voren zijn geschoven en als begeleider van de Evertondelegatie op de wedstrijd in en tegen Roeselare genoemd zijn, bij het afsluiten van het finale contract was geen van beiden in het Sheraton Hotel in Brussel aanwezig. Het contract van de makelaar met de speler, dat tussentijds niet was verlengd, liep op 29 augustus, twee dagen voor diens transfer naar Everton werd beklonken, immers ten einde. Het contract dat Marouane Fellaini met Everton sloot, heeft Abdellatif, Fellaini’s vader, in samenspraak met Luciano D’Onofrio, die vroeger zelf makelaar was, dan maar zelf geregeld, beweert hij. Boontje kwam om zijn loontje, zeg maar.

Vijfentwintig miljoen kan de deal Standard uiteindelijk opleveren, rekent directeur Pierre François. Twintig miljoen transfersom – ongeacht de prestaties van Everton – plus vijf miljoen als Fellaini wordt doorverkocht. Al schat menig makelaar dat anders in: bonussen zijn niet ongebruikelijk als het over dergelijke bedragen gaat, dus een bedrag van zestien miljoen, zoals eerst de ronde deed, plus vier extra als Everton volgend seizoen Europees voetbal haalt en een percentage op de doorverkoopwaarde, lijkt hen dichter bij de waarheid te liggen.

Hoe dan ook, het blijven grote bedragen voor een Belgische voetballer. Goed zijn én Belg zijn, is soms ook een voordeel. “Dat Pareja voor amper vijf miljoen euro verkocht is aan Espanyol en Fellaini voor het viervoudige aan Everton is te verklaren”, zegt Anderlechtmanager Herman Van Holsbeeck. “Er hebben ook Engelse clubs geïnformeerd naar Pareja, maar zodra ze horen dat hij enkel een Argentijns paspoort heeft, gaat de deur daar dicht. Heeft hij een Europees paspoort, dan verkopen we hem misschien voor het dubbele.”

Niet willen

Ervaring en kennissen op het hoogste niveau heeft D’Onofrio en een lastige onderhandelaar is hij ook, maar het succes van Fellaini’s transfer aan louter briljant onderhandelen en/of het internationale netwerk van Luciano D’Onofrio toeschrijven, zoals sommigen de voorbije week wel erg gretig deden, is een beetje kort door de bocht, volgens de meeste voetbalinsiders. Als het dankzij zijn netwerk is, waarom zijn Defour of Jovanovic dan nog niet weg, is de teneur.

“Louter terend op een netwerk haal je geen twintig miljoen euro binnen”, zegt ook Wim De Coninck, analist en kortstondig sportief manager van Roeselare. “Het heeft te maken met het feit dat verschillende Engelse clubs tegen elkaar opbieden. Tegenwoordig smijten ze daar met geld: alle voorzitters willen tonen dat zij de rijkste zijn. In Engeland gelden andere normen. Daar word je bijvoorbeeld per week uitbetaald. Dat zegt genoeg, denk ik.”

“Het is ook geen kwestie van D’Onofrio die het goed gespeeld heeft,” zegt makelaar Milan Broceta, “want wie het geld heeft, is de baas. Zeggen dat D’Onofrio het slim gespeeld heeft, is flauw. Je moet eigenlijk geen andere tactiek hebben dan zo lang mogelijk beweren dat je niet wil verkopen. Wat is een netwerk als de transfer pas in de laatste seconden is afgehandeld? Als er een netwerk aan te pas kwam, dan was hij in april al vertrokken. D’Onofrio is natuurlijk geen amateur en ze hebben goed gewerkt met hun academie, maar de clash tegen Liverpool was misschien wel belangrijker dan de sluwheid van D’Onofrio, want in die wedstrijden hebben ze gezien dat Fellaini mee kan tegen clubs uit de Europese top. Ze namen dus geen risico. Als er iemand fysiek in de Engelse competitie past, is het Fellaini. Dat heeft een directe invloed gehad op de prijs: het puzzelstuk viel op zijn plaats zonder dat D’Onofrio het slim moest spelen. Het was wel goed dat zijn contract vorig jaar was verlengd: dan sta je als club twee keer sterker dan normaal. Maar Everton heeft het goed gespeeld, want Fellaini is pas 20, ze hebben nog genoeg tijd en ruimte om het geld te recupereren.”

Al denkt niet iedereen daarover op dezelfde manier. Makelaar Peter Ressel bijvoorbeeld. “Het bedrag is zo groot omdat Standard hem niet wilde missen en een Engelse club hem wilde halen. Dat maakt de Engelse markt anders dan de Europese en dan wordt er dus overbetaald. Pas op, ik vind Fellaini een gewéldige speler, maar ik schat zijn reële waarde op dit moment op tien à twaalf miljoen euro. Twintig is hij nu nog niet waard, maar hij zal met zijn kwaliteiten nog wel een transfer versieren. Anderlecht beheerst de Belgische markt, maar in Engeland zijn dat Manchester United, Chelsea, Liverpool en Arsenal. Die zijn bereid 25 of 30 miljoen euro neer te tellen als het moet. Doen ze dat niet, dan kom je bij Everton terecht, dat vorig seizoen vijfde eindigde en nu de volgende stap wil zetten.”

Sparta Praag

Dat het Engeland werd waar Fellaini naartoe gaat, heeft vooral te maken met de hoge tv-rechten die clubs ginder ontvangen: 2,5 miljard euro viel er dit seizoen in de Premier League te verdelen. Dat betekent dat de laagst geklasseerde nog altijd zowat 45 miljoen euro krijgt. In het licht daarvan is een op het eerste gezicht enorm bedrag als twintig miljoen euro – een clubrecord voor Everton – te relativeren. Maar het maakt ook duidelijk waarom andere hoog aangeschreven competities als de Spaanse, Franse, Duitse of Italiaanse nooit zoveel geld zouden hebben neergelegd als een Engelse club – topclubs als AC Milan, Real Madrid of Barcelona uitgezonderd.

“Fellaini heeft ook het profiel voor Engeland – groot, sterk, in één tijd spelen -, minder voor bijvoorbeeld Spanje”, zegt Rachid Tajmout, makelaar van onder andere Emile Mpenza. “Fellaini is geen Iniesta, hé. Op het EK was hun middenveld gemiddeld maar ongeveer 1,70 m groot. Fellaini zou bij wijze van spreken kunnen slagen bij Manchester United, maar mislukken bij een kleine Spaanse club. In Spanje kent iedereen Fellaini, maar meer dan zes of zeven miljoen zouden ze er niet voor geven. Kijk naar Tchité, negen miljoen, en dat is dan nog een spits. Niemand anders moet hier profijt uit trekken dan Fellaini zelf: híj is het die goed gepresteerd heeft.”

Vincent Kompany ging als tweevoudig winnaar van de Gouden Schoen naar Manchester City, waar een steenrijke Arabische prins miljarden veil heeft waar zelfs Abramovich van moet blozen en die nog veel verder boven het budget van Everton liggen. Toch betaalde het maar 8,5 miljoen voor de speler van Hamburg, waar Kompany geen Europese top haalde.

“Bayern betaalt bijvoorbeeld ook veel,” zegt Juri Selak, makelaar, “maar als je niet Europees speelt alleen als het om een interne transfer gaat in de Bundesliga. Bijvoorbeeld voor een speler van Hamburg. Omdat ze daar kunnen zien hoe goed hij is in de Duitse competitie. Dus het belang van die wedstrijden tegen Liverpool is geen toeval: had Standard tegen Sparta Praag moeten spelen, zou Everton nooit dat bedrag betaald hebben.”

“Ik weet dat er in die paar dagen na hun Champions Leagueduel ook nog aanbiedingen voor Dante en Marcos zijn binnengelopen bij Standard”, zegt Van Holsbeeck. “Maar één ding weet ik bijna zeker: kwalificeert Standard zich voor de Champions League, dan houdt D’Onofrio Fellaini in Luik.”

Provinciestadje

Niet onbelangrijk in de prijsvorming is ook de positie waarop Fellaini speelt: een centrale middenvelder met verdedigende én aanvallende kwaliteiten. Niet zomaar viel uit de mond van Evertonmanager David Moyes al te lezen dat hij er meer en meer over nadenkt om Fellaini als aanvallende middenvelder in te zetten. “Zijn sterkste wapen is dat hij in de toekomst nog altijd achteruit kan”, zegt makelaar Guido Mallants. “Een mandekker blijft een mandekker, maar Fellaini kan op drie, vier posities spelen en dat is enorm veel geld waard. Nu kan hij het doel nog zoeken, maar hij zal later ook nog wel centraal in de verdediging spelen. Kijk naar Kuijt, die werkt als spits op de rechterkant. Dat zou hij vroeger toch ook niet gedaan hebben? Bovendien is Fellaini een driftige speler, niet iemand die afhankelijk is van anderen, hij speelt zijn wedstrijd en dat is belangrijk, want in het buitenland moet je jezelf kunnen manifesteren. En dat kan hij: het zelf doen. Die transfer is geen wonder, maar een normale evolutie in een totaalpakket dat al jaren is opgebouwd en Standard had met Preud’homme een trainer die de jeugd liet openbloeien.”

Zijn meesterzet deed D’Onofrio namelijk al veel eerder, door de Académie Robert Louis-Dreyfus in het leven te roepen. In de jeugd investeren loont. Je moet er alleen de tijd voor nemen om ze op te leiden. Of je moet de juiste jeugdspelers aantrekken: Witsel zit al sinds zijn tiende bij Standard, maar Fellaini kwam toen hij al zeventien was, Defour pas op zijn achttiende. Maar toch, zegt Mallants, “als ze twee, drie spelers uit jeugdlichtingen kunnen brengen, zijn er ook nog altijd tien Belgische clubs waar die spelers later terechtkunnen. Dus die investering gaat nooit verloren.”

Nu Fellaini voor een Belgisch recordbedrag is verkocht, kan het Belgische voetbal daar alleen maar goed bij varen, zeggen clubleiders en makelaars. Zeker als de speler bij Everton een goede beurt maakt.

“Elke club heeft zijn prijs”, zegt Herman Wijnants van Westerlo. “En D’Onofrio is de enige die de internationale markt kent. Je moet het kúnnen. Het gevolg is dat niemand in België nog bij Standard spelers zal kunnen kopen. Je moet niet schrikken als pakweg spelers als Mulemo nog een meerwaarde gaan krijgen die wij niet kunnen betalen.”

Een trend is gezet, klinkt het bij de meesten. De prijzen zullen, net als in Nederland, omhoog gaan, schatten sommigen. Spelers zijn daar natuurlijk ook gewoon beter, maar, zegt Michel Louwagie van AA Gent, “er worden daar ook veel spelers getransfereerd waarvan je zegt: waarom zó veel? In die zin zal de transfer van Fellaini Belgische clubs helpen.”

Kortom, wie talent in zijn ploeg ziet, wrijft zich al in de handen.

“Men gaat België nu anders zien”, schat Rachid Tajmout. “We zijn geen land meer met alleen maar spelers van één of twee miljoen.”

“Er gaat weer geloof zijn in andere spelers met kwaliteiten. Iedereen zal wakker schrikken. We zijn als land niet meer dan een provinciestadje in Europa, maar wel een interessant op alle vlakken”, besluit Guido Mallants. S

door raoul de groote en matthias stockmans

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content