De Portugese Paul Scholes

© BELGAIMAGE

Jorge Jesus vond dat Bruno Fernandes verloren liep in Italië en haalde hem naar Sporting CP. Daar plukte Manchester United hem vorige maand weg. Tegen Club Brugge kan hij in de Europa League tonen waarom de Engelsen tot 80 miljoen euro willen geven voor de middenvelder.

In Portugal loopt dezer dagen voor de rechtbank het proces tegen 44 beklaagden die verantwoordelijk worden gehouden voor een aanval op het oefencomplex van Sporting Lissabon in Alcochete. Boze fans van de Portugese club vielen daar op 15 mei 2018 binnen, het dieptepunt na weken spanningen tussen directie en spelers enerzijds, en vervolgens tussen fans en spelers anderzijds.

Alles begon te escaleren vanaf april, toen Sporting de heenwedstrijd in de kwartfinales van de Europa League bij de latere winnaar Atlético Madrid verloor met 2-0. Voldoende om voorzitter Bruno de Carvalho in een colère te doen schieten. Op Facebook verweet hij zijn ervaren voetballers ‘enorme fouten’. Die reageerden ’s anderendaags via een officieel communiqué, waarin ze de uithaal van hun voorzitter niet pikten. De Carvalho, nog meer in zijn gat gebeten, wou daarop de spelers die dat communiqué hadden ondertekend, laten schorsen. Toen twee dagen later Sporting won van Paços, juichten de fans de spelers toe en floten ze hun voorzitter uit. Die viel woedend de perszaal binnen en brieste: ‘Kort van geheugen, die fans.’

Drie dagen later werden de disciplinaire straffen van de spelers opgeheven, maar toen Sporting op 13 mei van Marítimo verloor en zo de tweede plaats (en een stek in de Champions League) verspeelde aan stadsgenoot Benfica, was het hek van de dam. De spelers werden na de wedstrijd in Funchal, bij aankomst op de luchthaven in Lissabon én bij hun terugkeer in het stadion uitgescholden en bespuwd. Twee dagen later, bij de eerste training, vielen een veertigtal fans het oefencomplex binnen.

Vorige week getuigde Bas Dost, destijds Sportings duurste aankoop die nu bij Eintracht Frankfurt voetbalt, via een Skypegesprek in de rechtbank over het voorval: ‘Er ging een deur open, en een grote gemaskerde viel binnen. Hij werd gevolgd door anderen. Ze begonnen meteen op deuren te stampen. Ik was alleen in de gang en kreeg schrik. Eentje gaf me een duw tegen het hoofd. Ik zag niet of hij wat in zijn hand had. Ik viel op de grond en ze begonnen me direct te schoppen. Eerst hij, vervolgens nog anderen. Toen stopten ze even. Daarop hielp iemand van de club me recht en leidde hij me weg. Ik bloedde zwaar. In een zaaltje verzorgde de dokter mijn hoofd. Ik heb nog steeds een litteken.’ Dost hield er een trauma aan over. Zijn kinderen durfde hij niet meer alleen te laten. Hij kreeg bewaking voor zijn huis, durfde niet meer alleen naar de supermarkt en zocht psychologische hulp.

Bruno Fernandes, hier in duel met Raúl Jiménez van Wolverhampton, legde een atypisch parcours af.
Bruno Fernandes, hier in duel met Raúl Jiménez van Wolverhampton, legde een atypisch parcours af.© BELGAIMAGE

Bruno Fernandes, de Portugese ster op het middenveld van Sporting, deed na de inval op het oefencomplex, het voor hem enig mogelijke: hij verscheurde zijn contract. In een interview met Record zei hij daarover onlangs nog: ‘Zo ben ik. Impulsief. En eens ik een beslissing heb genomen, is er geen weg terug. Mijn vrouw vroeg vlak voordien nog: zou je dat wel doen?’ Fernandes deed het. Zonder vangnet, zonder nadenken. Wat er in mei 2018 was gebeurd, raakte hem als mens zeer diep.

Zonder plan-B

Ongeveer in dezelfde periode, mei 2018, borstelde een andere krant, de Diário de Noticias, nog een mooi portret van hem. ‘De beste voetballer die Sporting ooit had.’ Straffe woorden, als je weet dat Cristiano er ook nog speelde. Maar die was jong toen hij naar Manchester United vertrok en had in Lissabon nooit zo’n greep op het spel van de ploeg als Fernandes. De revival van Sporting had veel met zijn terugkeer uit Italië te maken. En dus dook de krant in zijn geschiedenis.

Fernandes was op dat moment uitgegroeid tot een mooie, doelgerichte voetballer. Een centrale middenvelder met groot loopvermogen, de ene keer als acht, een andere keer als tien. Een stevige knal, een fijne techniek. Een pass master, zoals ze dat in Engeland zo mooi zeggen. Om het naar vandaag te vertalen: de Kevin De Bruyne van Sporting en nu Manchester United. Niet toevallig zei Fernandes in datzelfde interview met Record dat hij De Bruyne ‘de beste middenvelder ter wereld’ vond. ‘Hij staat een stapje voor op al de rest.’

Net als voor De Bruyne ging het voor Fernandes niet recht, via de klassieke weg, naar de top. De meeste jonge talenten uit Portugal komen snel bij een van de grote drie terecht en gaan dan naar een Europese (sub)topper. Hij niet.

Hij werd geboren in Maia en groeide op in een familie waar alles rond de bal draaide. Een neef, Vítor Borges, was profvoetballer, bij Boavista, anderen uit de familie voetbalden bij amateurploegen. Bruno voetbalde met iedereen, op straat, op pleintjes en op veldjes in de buurt waar ze woonden, vlak bij Porto. Dat hij nog een kind was, daar hoefden ze geen rekening mee te houden. Hij kon zijn mannetje staan.

Dat hij uiteindelijk ook bij Boavista terechtkwam en niet bij FC Porto had met toeval te maken: beide teams scoutten hem en praatten met zijn ouders, die niet over een rijbewijs beschikten. Boavista stelde voor de jongen thuis te komen oppikken om naar training te voeren. Porto had geen vervoersplan. Soms is de keuze eenvoudig.

Wat ze in hem zagen? Een technisch goeie slungelachtige voetballer die van zich afbeet. Zoals zijn oudere broer getuigde tegenover de krant: ‘Bruno was niet slecht, Bruno was gezond agressief.’ Op het middenveld veegde hij alles weg, om vervolgens de aanval op te zetten. Een decennium later is dat nog steeds zijn kwaliteit. Ruud Vormer en Hans Vanaken zullen de handen vol hebben: Fernandes loopt overal. Box-to-box. Manager Ole Gunnar Solskjaer vergeleek hem bij zijn voorstelling op Old Trafford niet voor niets met Paul Scholes. United heeft, sinds het uitvallen van Paul Pogba en later ook Scott McTominay, een groot probleem met scoren vanuit het middenveld. Ze hopen er dat Fernandes dat kan oplossen.

De Portugese Paul Scholes

Dat zijn doorbraak in het profvoetbal uiteindelijk via Novara en later Udinese en Sampdoria zou verlopen, kon niemand bevroeden. Het Italiaanse Novara kwam in 2012 bij Boavista een andere voetballer scouten, maar raakte gecharmeerd door de tiener. Die zei impulsief ‘ja’ op het Italiaans avontuur. De secundaire school maakte hij niet af, een plan-B had hij niet. Plan-A was zijn enige optie: profvoetballer worden. Via Italië.

Op zijn zeventiende verliet hij daarom op een dag zijn familie, zijn vriendin en zijn vrienden. De taal sprak hij niet. Naïef dacht hij het er met wat basis-Engels te kunnen redden. Niemand verstond hem. Zijn broer Ricardo over die periode: ‘Na een week betreurde hij zijn beslissing al. Maar mijn ouders, ik, zijn vriendin, zijn zaakwaarnemer, we zijn op hem gaan inpraten en hij is er gebleven.’ De eerste weken waren er veel tranen, maar toen zijn vriendin – nu zijn vrouw – hem achterna reisde en ook in Italië ging wonen, stopte het heimwee.

Vanaf dan ging zijn ontwikkeling snel. In Italië vergeleken ze hem met Andrea Pirlo, Rui Costa en Javier Pastore. Zelf noemde hij João Moutinho maar vooral Ronaldinho zijn grote voorbeelden. In 2017 haalde Sporting hem terug naar Lissabon. De favoriete ploeg van zijn moeder. Niet die van zijn vader, dat was Benfica. Met tien miljoen was hij de op één na duurste aankoop van de ploeg, die, op die fatale laatste maand na, een goed seizoen draaide. Coach Jorge Jesus claimde die transfer. Jesus vond dat Fernandes, die op het vorige EK niet de selectie haalde maar pas in 2017 bij de nationale ploeg kwam, wat verloren liep in Italië.

Vijf miljoen

Dat hij uiteindelijk ondanks het verscheuren van zijn contract toch bij Sporting bleef, was logisch. Al snel had Fernandes door dat hij te impulsief had gereageerd. Benfica probeerde nog even van de situatie te profiteren, maar uiteindelijk tekende hij in de zomer van 2018 gewoon een nieuw contract bij Sporting. Een mooi, ter waarde van 1,2 miljoen euro per jaar. Dat werd een jaar later al opgetrokken tot 2 miljoen netto. In principe had hij zelfs nog recht op een extra premie van 5 miljoen euro netto, omdat Sporting vorige zomer een aanbod van Tottenham had geweigerd en zo die clausule in zijn contract had geactiveerd, maar dat deed hij niet. De ploeg stond er financieel niet te goed voor en hem 5 miljoen euro netto betalen, zou op een extra kost van 10 miljoen euro komen. Dat wilde Fernandes Sporting niet aandoen.

Allicht speelde dat nu ook mee in het feit dat de club hem dit keer wél naar Engeland, zijn droombestemming, liet gaan. United betaalde zo’n 55 miljoen euro, maar met bonussen kan dat nog oplopen tot 80 miljoen. ‘Een serieuze som voor een Portugese voetballer’, zei Fernandes aan Record. ‘Het kan andere jongeren in de toekomst ook nog helpen.’

Op zijn 25e komt hij in de stad van Bernardo Silva (Manchester City) terecht, een vriend van bij de nationale ploeg. Ze zullen ongetwijfeld afspreken, want Fernandes is heel sociaal. Hij kan zich nu ook meten met De Bruyne. Zijn doel: Pogba opvolgen, al kunnen ze ook samen, zegt Solskjaer, en United weer de status van weleer bezorgen. Maar nu Marcus Rashford out is en Pogba nog op de weg terug rust er wel veel gewicht op zijn schouders. Om te beginnen twee keer tegen Club Brugge.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content