Een pushende vader, ellendige blessures en een pijnlijke scheiding, maar haar glimlach verloor ze nooit. Lindsey Vonn (34) straalt tijdens haar afscheidstournee.
‘Lieve opa, ik kan nog altijd niet geloven dat je er niet meer bent. Er zijn geen woorden die kunnen beschrijven wat je voor mij betekent en hoeveel ik van je houd. Ik had liever nog veel meer tijd met je doorgebracht, maar ik zal de momenten die we samen waren altijd koesteren. Je leerde me om hard te zijn, om lief te zijn, maar vooral: je leerde me om snel te skiën. Vanaf nu, bij elke afdaling, weet ik dat je altijd bij me zal zijn. Ik ben trots dat ik je kleindochter ben en zal aan je blijven denken. In Zuid-Korea zal ik voor jóú racen en er alles aan doen om te winnen. Let alstublieft op me. Ik houd van je, opa.’
Het was 10 november 2017, tien dagen na het plotse overlijden van Don Kildow (88), en LindseyVonn moest het op Instagram van zich af schrijven. Ze postte een foto van vroeger, waarop ze haar grootvader met een gelukzalige glimlach omhelsde, maar was nu verteerd door verdriet.
Ze hadden de maanden ervoor, in de aanloop naar de Winterspelen, úren met hem herinneringen opgehaald. Begin de jaren vijftig, tijdens de Koreaanse Oorlog, was hij met het geniekorps van het Amerikaanse leger gestationeerd in de buurt van Jeongseon, waar zijn kleindochter in februari op de flanken van de Gariwangsan op zoek ging naar haar tweede olympische gouden medaille. En daar moest opa bij zijn. Want: ‘Zonder mijn grootvader had ik wellicht nooit geracet.’
Net als haar vader, Alan, had Lindsey Caroline Kildow leren skiën in Milton (Wisconsin), waar haar grootouders rond een aantal kleine heuveltjes een skigebiedje uitbaatten. Ze was amper drie jaar en het was liefde op het eerste gezicht. Op Buck Hill, een puist in de buurt van het ouderlijke huis in Burnsville (Minnesota), kreeg ze haar eerste lesjes, maar Erich Sailer was niet onder de indruk. Ze was bezig aan haar eerste wedstrijdje, zes jaar jong, en gleed traag naar beneden, de punten van haar ski’s naar binnen gedraaid. Sailer, haar leraar, draaide zich naar haar vader. ‘Jammer, je hebt een schildpad in huis.’
Skiën was niet de ideale manier om nieuwe vriendjes te maken. Ik won races en zag achteraf hoe kinderen van veertien aan het wenen waren omdat ze net van een kind van tien hadden verloren.’ Lindsey Vonn
Maar Alan, ooit junioreskampioen van de States die op zijn 18e na een zware knieblessure moest stoppen, wilde niet opgeven. Lindsey, zo was hij vastberaden, moest zijn kapotgeslagen dromen realiseren. En ook Sailer geraakte stilaan overtuigd. ‘Ze werd enorm gepusht door haar vader. Dat werkte, ook omdat ze zelf heel competitief was.’ Maar, gaf ze later toe in The New York Times toe, Vonn was een lone wolf. ‘Skiën was niet de ideale manier om nieuwe vriendjes te maken. Ik won races en zag achteraf hoe kinderen van veertien aan het wenen waren omdat ze net van een kind van tien hadden verloren.’
Inspirerende jeugdheldin
Ze ging geregeld trainen in de gerenommeerde Ski Club Vail (Colorado), kort voor haar dertiende verjaardag – in 1997 – verhuisde ze met moeder Linda definitief naar Colorado. Haar vader, twee broers en twee zussen volgden een jaar later. ‘Moeilijk voor hen. Ze moesten al hun vriendjes en vriendinnetjes achterlaten, alleen maar omdat ik op een hoger niveau kon trainen. Ik voelde me vaak schuldig.’
Op de latten had ze minder schroom, zag ook haar ex-trainer. ‘Ze hadden een uitzonderlijke affiniteit met snelheid, ook toen al. Ik vergelijk het soms met mensen die auto rijden. Sommigen voelen zich goed als ze 250 of 300 kilometer per uur rijden, anderen gaan in de remmen als de teller in de buurt van 120 komt. Die gave, gekoppeld aan de manier waarop ze door de lucht zweefde én haar focus, maakte haar toen al uitzonderlijk.’
Dat zag ook Picabo Street, haar jeugdheldin, nadat Vonn in 1999 als eerste Amerikaanse de gerenommeerde Trofeo Topolino op haar naam schreef. ‘Zelden gezien. Een meisje van vijftien dat zo gemakkelijk de fall line – de kortste en snelste weg naar beneden – vond. En hoe sneller ze ging, hoe breder de glimlach’, vertelde de olympisch kampioene (Super-G) van Nagano (1998). Ze hadden elkaar ooit ontmoet en even met elkaar gepraat, toen Lindsey amper tien was, en dat was Street bijgebleven. ‘Ze bleef me recht in de ogen kijken, terwijl de meeste andere kinderen verlegen de blik afwendden. Ze keek alsof ze ook van die ontmoeting iets wilde leren. Ik zei dat ze haar dromen moest najagen.’
Zeven jaar later, in 2002, stonden ze samen op de Winterspelen in Salt Lake City. Street (30) was de oudste van de selectie, die zich als een moederkloek over de jongste (17) van Team USA ontfermde en haar een haarband cadeau gaf. Daarmee zou ze sneller gaan dan met haar losse wapperende haren. ‘Ze had gelijk’, klonk het achteraf bij Lindsey, na haar zesde plaats in de combiné (afdaling en slalom), de beste prestatie van het Amerikaanse vrouwenteam.
En: in het olympisch dorp geraakte ze aan de praat met Thomas Vonn, een New Yorker die in de Super-G negende werd. Het klikte meteen. Thomas, negen jaar ouder, werd haar eerste vriendje. Vader was in alle staten, maar moeder zag er geen graten in. De eindeloze discussies eindigden in 2003 in een scheiding, waarna ook Lindseys relatie met haar vader vertroebelde. Toen hij een jaar erna op het WK in Bormio onverwacht opdook, was ze helemaal van slag. ‘Zonder het bezoek van mijn vader’, gaf ze jaren later toe, ‘had ik beter gedaan dan twee vierde plaatsen. Dat steekt.’
Maar, hadden insiders ook opgemerkt: ze rekende te veel op haar intrinsiek talent. Dat besefte ze zelf ook na een fietstocht met de familie van haar skivriendin Julie Mancuso, toen ze een paar keer uit het wiel werd gereden. Harder werken, aan de zijde van Thomas, die haar coach/adviseur/manager/psycholoog werd. Moeder vond het ‘een fantastische relatie’, met vader had ze toen al geen contact meer. En toen ze in 2007 trouwden, werd hij – haar eerste mentor – niet uitgenodigd. Een paar maanden ervoor had ze, toen nog als Lindsey Kildow, haar eerste twee zilveren WK-medailles gewonnen. Als Vonn zou ze zich het volgende decennium de legende in skiën.
De blessures
Gescheurde voorste en mediale kruisbanden van de rechterknie, een zware kneuzing van het dijbeen, een hersenschudding, een gebroken linkerenkel, een fractuur van de knieschijf, een gebroken rechterarm met blijvende zenuwbeschadiging, gebroken vingers… Het lijstje met blessures is ook door Vonn zelf nog amper bij te houden. ‘En dan vergeet je nog die gescheurde pees in mijn rechterduim die moest genaaid worden, toen ik na mijn eerste wereldtitel in 2009 in Val-d’Isère een fles champagne probeerde te laten knallen’, lachte ze onlangs. ‘Nooit meer gedaan.’
Haar goed humeur verloor ze nooit. Tegenslagen hoorden er nu eenmaal bij, vond ze, ook al kostten ze haar meer dan een handvol olympische medailles. In Turijn, haar tweede Winterspelen, crashte ze kort voor de openingsceremonie tegen meer dan 100 kilometer uur, waarna ze met een helikopter van de berg werd geplukt en de artsen vertelden dat ze wellicht haar ruggengraat had gebroken. ‘Mijn carrière is voorbij, was het eerste dat door mijn hoofd flitste, niet dat ik misschien voor de rest van mijn leven in een rolstoel zou zitten.’
De blessure bleek uiteindelijk mee te vallen, waarna ze twee dagen later met een gekneusde heup naar beneden raasde en achtste werd in de afdaling. ‘De pijn was niet te harden, maar de les was: probeer van elke race te genieten.’ De volgende vijf seizoenen zou ze de tegenstand overklassen. Twee wereldtitels in 2009 (afdaling en Super-G), vier keer de Wereldbeker (2008-2010, 2012) en in Vancouver (2010) stortte ze zich naar de olympische titel in de afdaling, de eerste Amerikaanse die daar ooit in slaagde.
Privé ging ze door een diep dal. De scheiding van Thomas was bikkelhard en sleepte meer dan vijftien maanden aan, meer dan eens laste ze een rustpauze in om het hoofd vrij te maken en in 2012 begon ze een fel gemediatiseerde relatie met Tiger Woods. ‘Wellicht was het niet zo verstandig om meteen in een nieuw avontuur te stappen. Maar ja… Thomas was mijn eerste vriendje, veel ervaring had ik op dat vlak niet’, zei ze in 2015, kort na de breuk met de golfer.
De Winterspelen in Sotsji had ze ook gemist, door een… blessure, en intimi vonden dat ze maar beter kon stoppen. Ze was net voor de tweede keer geopereerd aan de kruisbanden en 31 jaar, een uitzondering in een sport die gedomineerd wordt door tieners en vroege twintigers. ‘Mijn moeder zei: ‘Lindsey, wil je nog kunnen wandelen als je ouder bent?’ Daar wilde ik niet bij stilstaan. Als het zo ver is, redeneerde ik, krijg ik wel twee nieuwe knieën.’
Ze had nog een duidelijk doel voor ogen, sinds ze in januari 2015 het record Wereldbekerzeges (62) van Annemarie Moser-Pröll verbeterde: beter doen dan de Zweedse legende Ingemar Stenmark, die 86 zeges noteerde. Ze kroop jaar na jaar dichterbij, bij de start van het nieuwe seizoen stond haar teller op 82. ‘Dat wordt moeilijk’, klonk het, toen ze enkele weken geleden zei dat ze aan haar laatste jaar zou beginnen. ‘Blessures hebben mijn carrière serieus beïnvloed, maar ik heb er vrede mee.’
Dat had ze begin dit jaar al, toen ze op de Winterspelen in Pyeongchang naar het brons op de afdaling gleed en enkele dagen erna de as van haar grootvader in de buurt van de piste uitstrooide. ‘Opa zou trots zijn. Ik heb het gevoel dat hij hier bij me was.’
