Vier dagen voor zijn 17e verjaardag maakte hij zijn debuut in de Jupiler League, scoorde bij zijn eerste basisplaats en verdreef Derrick Luckassen naar de rechtsachter. Portret van Marco Kana, een Brusselse ket die straks moet concurreren met Vincent Kompany.
Eén anekdote typeert perfect de figuur Marco Kana, die vernoemd werd naar zijn grootvader Marc. We zijn eind september wanneer Kana na weken revalideren van een spierblessure weer fit is. De dag na Club Brugge-Anderlecht bij de U18 komt hij trainer Stéphane Stassin tegen op Neerpede. ‘Het eerste wat Marco mij vroeg was waarom ik hem niet geselecteerd had voor de match in Brugge’, herinnert Stassin zich. ‘Hij was al een vaste waarde in de A-kern, maar hij voelde zich niet te goed om een wedstrijd te spelen met de U18. Die jongen houdt gewoon van het spelletje en identificeert zich helemaal met Anderlecht.’
Hij verstopt zijn emoties het liefst achter zijn engelengezicht.
Kana loopt al sinds mensenheugenis rond op Neerpede. In dat opzicht is hij de natuurlijke opvolger van Youri Tielemans en Vincent Kompany, jongens die in hun jeugd enkel Anderlecht hebben gekend. Maar zijn eerste voetbalpasjes zette hij als 4-jarige langs de velden van Maccabi Brussels en FC Forest. Terwijl papa Guéry Kana in het licht van zijn UEFA B-cursus training gaf aan die twee Brusselse ploegen, mocht de kleine Marco zich aan de zijlijn bezighouden met een bal. En tot vervelens toe probeerde hij zijn vader te overtuigen om hem in te schrijven bij een ‘echte’ ploeg. In het jaar dat Kana zes jaar zou worden, was het eindelijk zover: hij mocht gaan testen bij het grote Anderlecht. De trainers keken wat vreemd toen ze dat robuuste ventje zagen die geen greintje stress leek te hebben. ‘Marco zag er zo pezig uit dat iemand mij vroeg of hij werkelijk vijf en een half jaar was’, lacht Guéry Kana. ‘Toen hij twee jaar was, droeg hij kleren voor jongens van vijf jaar… Het is een familietrek. Ik had vroeger hetzelfde silhouet als hij en een van zijn broers heeft nu ook dezelfde morfologie. In de pubertijd groeien we daaruit.’
PROTOTYPE UIT NEERPEDE
Bij de jeugd was Kana zeker niet de speler die er bovenuit stak. Het dikkertje met de stevige billen had niet de dribbel van een Jérémy Doku, de uithouding van een Remco Evenepoel en was geen goalgetter zoals Romelu Lukaku. Kortom: het was een speler zonder franjes. En dat is nu nog steeds het geval. ‘Offensieve spelers mogen een beetje gek zijn’, aldus Stassin. ‘Aan Kana werd altijd gevraagd om ballen te recupereren en proper in te spelen. Hij zal geen onnodige risico’s nemen die tot balverlies kunnen leiden. Hij speelt sober en efficiënt.’
Kana is de verpersoonlijking van de Anderlechtvoetballer. Aan zijn techniek en spelintelligentie kon je meteen zien dat hij van kleins af zijn opleiding had gekregen op Anderlecht. ‘We leren onze spelers om niet te panikeren wanneer ze aan de bal zijn en altijd voor de voetballende oplossing te gaan’, zegt Mohamed Ouahbi, die Kana onder zijn hoede had bij de U17. ‘Dat wil zeggen: de vrije man zoeken en niet de bal lukraak wegtrappen in de hoop dat een medemaat de eerste of tweede bal zal winnen. Kana is het prototype van de speler die we opleiden.’
Trainers die met de Brusselaar samenwerkten, komen superlatieven tekort om hun voormalige poulain te beschrijven. Stassin was niet eens verrast dat Kana zijn eerste doelpunt in eerste klasse tegen STVV scoorde met het hoofd. Stassin: ‘Bij de jeugd was Marco ook altijd gevaarlijk op corners. Ik zal niet zeggen dat Marco een goede detente heeft. Helemaal niet. Hij kiest goed positie en voelt perfect aan waar de bal zal komen. Bekijk zijn doelpunt nog eens: hij wil de bal aanvallen, hij zet uiteindelijk twee stappen naar achter omdat hij inziet dat de bal over zijn hoofd zal vliegen en springt daarna over zijn verdediger. Hij weet waar hij moet staan en op welk moment hij er moet staan. Dat is een gave.’
Typisch Belgisch om te zeggen: Kana zal het niet maken als verdediger want hij is te klein.’ Vader Guéry Kana
Van oorsprong is Kana een verdedigende middenvelder. Op die positie leerde hij snel handelen, onder de druk uitkomen en het spel oriënteren. In de middenstrook viel zijn gebrek aan explosiviteit op de eerste meters bovendien niet op. Ouahbi maakte van Kana dé verbindingsman op het middenveld. Hij moest het blok doen opschuiven, hij liet de ploeg kantelen en gaf het signaal om druk te zetten. Met zijn persoonlijkheid kon hij gemakkelijk een hele kleedkamer vullen en het was dus geen toeval dat hij bij alle jeugdploegen aanvoerder was. Het enige waar ze zich op Neerpede zorgen over maakten, was zijn lichamelijke ontwikkeling. Ouahbi: ‘Het is een typisch Belgische reflex om de lengte van een speler erbij te sleuren om hem te beoordelen. Ik weet wat mensen zeggen: Kana zal het niet maken als verdediger want hij is te klein. Hij komt tekort. Letterlijk. Wel, hoe groot is Marquinhos van PSG? Het zal niet veel meer zijn dan 1,80 meter toch? Ik bekijk het vanuit een ander perspectief: Marco moet sowieso bijzondere eigenschappen hebben om zijn gebreken te kunnen compenseren. Analisten vragen zich af of de jeugdspelers die nu op het veld staan al dan niet klaar zijn om elke week in de basis te staan. Ze mogen niet vergeten dat een jongen als Kana nog volop in de fase van de postformatie zit. Vorig seizoen maakte hij deel uit van de U18 en nu moet hij plots wennen aan het ritme in eerste klasse. Het is dus normaal dat hij niet altijd de juiste beslissingen neemt. Maar zijn progressiemarge is groot en niemand kan voorspellen waar zijn plafond ligt.’
PROFESSIONELE TOLK
Kana nam de voorbije jaren op en naast het veld zoveel verantwoordelijkheden op zich dat niemand zich kan inbeelden dat hij in feite een gereserveerd persoon is. Hij verstopt zijn emoties het liefst achter zijn engelengezicht. Zelfs toen Kompany hem naar de A-kern haalde, deed het hem ogenschijnlijk weinig. ‘Voor Marco was de promotie naar de A-kern slechts een etappe in zijn carrière, het was geen doel op zich’, weet papa Kana. ‘Om die reden heeft hij er geen gedoe van willen maken. Dat soort zaken verwerkt hij liever alleen. Ik moet soms serieus doorvragen om te weten hoe het was geweest op training. ‘
Het woord nemen voor een grote groep is voor Kana geen enkel probleem. Zoals afgelopen zomer toen Roberto Martínez in de aanloop naar het EK U17 in Ierland een discours gaf in het Engels. En wie zorgde voor de rechtstreekse vertaling naar het Nederlands of Frans? Kana uiteraard. Alsof hij nooit iets anders had gedaan.
Op Neerpede zijn ze ervan overtuigd dat Kana niet louter dankzij zijn goede voetjes zover is geraakt. Spelers die doorbreken bij Anderlecht hebben meestal een gelijkaardig profiel als dat van Kana. Het zijn kerels die een afgeborsteld leven hebben en kunnen terugvallen op een standvastige entourage. ‘Ik ken de vader van Marco niet of nauwelijks. En dat is altijd een goed teken’, zegt Stassin. ‘Hij was aanwezig op de wedstrijden, maar hij stelde zich discreet op. Ik kan mij niet voorstellen dat hij mij had aangeklampt, mocht ik Marco op de bank gezet hebben. Hij zou gewoon aan Marco gezegd hebben: je verdiende het niet om te spelen.’
Slechts een keer viel papa Kana uit zijn rol van brave voetbalvader. ‘Ik heb 90 procent van Marco’s matchen gezien en een ervan zal mij altijd bijblijven. Het was een match bij de U9 tegen RUSA Schaarbeek. Anderlecht verloor dat duel en na afloop begon Marco te huilen. Iemand vroeg hem waarom hij aan het snotteren was. Hij antwoordde: omdat mijn papa een kwade blik heeft. Dat heeft mij zo geraakt dat ik mij sindsdien probeer in te houden wanneer ik naar een wedstrijd van Marco kom kijken.’
Engelse blues
De steile opgang van Marco Kana kreeg begin 2017 een flinke knauw toen bleek dat hij om administratieve redenen niet voor de Belgische jeugdploegen mocht uitkomen. Kana zat in de voorselectie van de U15 voor twee oefenduels met Engeland, maar een paar dagen voor de oversteek van het Kanaal kwam de teammanager tot de vaststelling dat de in Congo geboren middenvelder niet over een Belgisch paspoort beschikte. ‘Marco heeft in die periode echt afgezien’, zegt papa Guéry Kana, die naar België kwam om zijn hogere studies voort te zetten en Marco in diens tweede levensjaar naar Brussel liet overkomen. ‘Hij zat er echt mee verveeld. Vooral omdat hij de verhalen hoorde van zijn ploegmaats wanneer ze terugkeerden van de nationale ploeg. Hij wilde dat ook allemaal meemaken.’
In principe had Kana tot zijn 18e verjaardag moeten wachten om automatisch de Belgische nationaliteit te krijgen, maar met de hulp van Anderlecht werd de procedure versneld. Op Neerpede beseften ze maar al te goed dat Kana geen jeugdcontract zou mogen tekenen op zijn 16e aangezien hij ingeschreven was als niet EU-onderdaan. Na een traject van ruim een jaar mocht Kana zich officieel Belg noemen. Hij maakte op 16 maart 2018 zijn debuut bij de U16 tegen IJsland en scoorde na een half uur zelfs de 2-0.
