Anderhalf jaar nadat Marc Coucke het vrouwenvoetbal in rep en roer zette, beleven de vrouwen van Anderlecht wellicht hun mooiste Europese campagne in de clubgeschiedenis. Indien het vanavond Kazygurt uitschakelt, wacht er in de Champions League een echte klepper.
Tony Britten, de auteur van de overbekende Champions Leaguehymne, mocht vorige week woensdag een snipperdag nemen in het Lotto Park. De paar honderd toeschouwers die waren samengetroept voor de match tegen het Kazachse BIIK Kazygurt kregen tijdens de traditionele line-up een gepimpt popliedje te horen dat veel te zware beats bevatte om lang te blijven hangen in het hoofd van de doosneevoetbalfan. Tot enkele maanden geleden mochten de clubs net voor de aftrap om het even welk liedje afspelen. Alles behalve de hymne van de mannen – wie er zich toch aan waagde riskeerde een boete. Voor de aftrap van de kwartfinale tussen LSK Kvinner en Barcelona weerklonk vorig seizoen ooit het overdonderende O Fortuna van Carl Orff. Sinds dit seizoen heeft de Women’s Champions League haar eigen marslied en wordt de machtige marketingmachine van de UEFA ontplooid om het deuntje gemeengoed te laten worden in de Europese stadions. ‘De hymne van de vrouwen klinkt bijlange niet zo goed als die van de mannen’, moest de Tsjechische match delegate van Anderlecht – BIIK Kazygurt toegeven. ‘Maar de UEFA vindt dat de vrouwen een eigen song moesten hebben…’
Een wedde met vier nullen zoals bij Lyon, dat teert op een jaarbudget van meer dan tien miljoen euro, is wellicht niet weggelegd voor een Belgische speelster.
In het Lotto Park, dat in 2017 nog enkele Europese grootmachten als Bayern München en PSG over de vloer kreeg, moeten de fans nog wennen aan de damesversie van de Champions League. Omdat Mauves Army niet was uitgerukt werd het schaars opgekomen publiek zowaar opgezweept door een kinderstem die de gebruikelijke strijdliedjes We are Anderlecht en Qui ne saute pas n’est pas bruxellois door een megafoon schalde. Het was een liefelijke poging om te verdoezelen dat de grote massa het Europese verhaal niet lust. Nog niet. Sinds de rebranding van het tornooi in 2009 was geen enkele Belgische club erin geslaagd om de 1/16 finales te bereiken in de Champions League en alleen al daarvoor had het historische duel beter verdiend qua publieke belangstelling. ‘De Champions League geeft een extra cachet aan het seizoen’, aldus Anderlechtaanvoerster Laura De Neve. ‘In België telt de competitie zes ploegen, wat niet meteen aantrekkelijk is, en de Champions League is een manier om spelers hier te houden of buitenlanders aan te trekken. Maar we moeten ons niet spiegelen aan clubs als Lyon. We zullen ons eerder moeten meten met Europese subtoppers genre Juventus.’
Nog meer dan bij de mannen zit de Women’s Champions League stevig in de greep van een club: Olympique Lyon. l’OL won zes keer van de tien laatste edities en stond twee keer in de finale. Volgens kenners zullen de Fransen deze keer meer weerstand krijgen – in de eerste plaats van Barcelona. De komende jaren wil BIIK Kazygurt, dat sinds 2012 regelmatig aan het kampioenenbal deelneemt, de hegemonie van de Fransen doorbreken. De voorzitter heeft van de Champions League zelfs een prioritair doel gemaakt. Er werd een oefencomplex gebouwd met tien velden, een omnisportzaal, een zwembad en een hotel met 240 kamers. De geldbuidel werd ook opengetrokken om Amerikaanse, Canadese, Zambiaanse en Nigeriaanse topspeelsters naar Shymkent, de op twee na grootste stad van Kazachstan, te lokken. ‘Dit seizoen zullen we nog niet in de buurt komen van een finale. Om te winnen heb je niet alleen geld en goede speelsters nodig, maar je moet ook terug kunnen vallen op goede structuren’, aldus Kaloyan Petkov, trainer van BIIK Kazygurt. ‘De Kazachse competitie, of wat er voor moet doorgaan, speelt ons ook parten. We hebben al acht jaar op rij de titel gewonnen en daar zal niet snel verandering in komen. Ik probeer mijn ploeg op een artificiële manier te motiveren door oefenmatchen te organiseren tegen mannen…’
SIGNEERSESSIE MET VLAP
Anderlecht houdt zich afzijdig van het titelgewoel in de Champions League. Ze zijn al lang blij dat ze mogen figureren tussen de beste ploegen in Europa. De vrouwenploeg komt immers van heel ver terug. Vijf jaren geleden was het gewoon ondenkbaar dat de vrouwen het Astridpark zouden mogen betreden. Neerpede was toen verboden terrein voor de dames. Ze werden iets verderop aan de RSCA Football Academy gestald en op sociale media viel er over hun belevenissen amper nieuws te rapen.
Het contrast met vroeger is opmerkelijk. Binnenkort krijgen de dames een nieuwe kleedkamer op Neerpede en ze mogen dagelijks een beroep doen op Kristof Sas, verantwoordelijke voor het medisch departement, en Glenn Vercauteren, hoofd van de kinés. ‘Sommige mensen wisten bij wijze van spreken niet dat Anderlecht een vrouwenploeg had’, zegt coach en sportief manager Patrick Wachel. ‘Ik zal geen namen noemen, maar binnen de club geloofde niet iedereen in het potentieel van het vrouwenvoetbal toen ik hier vier seizoenen geleden ben begonnen. Een jaar voor mijn aanstelling heb ik met de directie gesproken. Roger Vanden Stock was voorstander om het A-elftal verder uit te bouwen, maar niet iedereen wilde volgen. Ik heb dan duidelijk gezegd dat het mij niet interesseerde als er geen duidelijk project op tafel lag. En kijk wat er nu aan het gebeuren is. Vroeger werden de namen van de speelsters op de website vermeld en dat was het. Nu worden ze tijdens de fandag opgevoerd voor een signeersessie aan de zijde van Michel Vlap en consoorten. Ik heb het gevoel dat we integraal deel uitmaken van de club.’
De kentering kwam er pas na de smeuïge episode met Marc Coucke, die van plan zou zijn geweest om de vrouwenafdeling op te doeken. Nochtans was Anderlecht net voor het eerst in twintig jaar kampioen geworden. Zestien maanden later zijn de sporen van de uit de hand gelopen verbale oorlog nog niet helemaal uitgewist. Op Neerpede ligt het onderwerp nog altijd gevoelig. De versies lopen ook sterk uiteen. Volgens mensen die nog op de club rondlopen organiseerde de topman bij de vrouwen, Robert Steeman, een vergadering waarop noch de technische staf noch Coucke uitgenodigd waren. Coucke, die uiteindelijk tóch aanwezig was op de meeting, zou toen belaagd zijn geweest door minstens één speelster en in de nasleep van dat incident werd Steeman op straat gezet. Coucke sprak daarna zijn persoonlijke relaties aan bij Proximus en Hello Bank om het budget voor de vrouwenploeg rond te krijgen. Wachel: ‘Ik kreeg de dag na de rumoerige vergadering telefoon van Coucke. ‘Patrick, de geruchten kloppen niet. Ik wil dat de vrouwenafdeling blijft bestaan. Zie je het zitten om behalve trainer ook manager te worden van de vrouwenafdeling?’ Dat gesprek was op 9 mei. Ik had geen spelers en geen staf. Bij de vrouwen is het de normale gang van zaken dat iedereen zich eind maart begint uit te schrijven en dat er daarna onderhandeld wordt over een nieuwe verbintenis. Als je ziet vanwaar we komen is het een mirakel dat we vorig seizoen voor het tweede jaar op rij de titel hebben gewonnen.’
SPECIALE GENERATIE
Bij Anderlecht liepen ze tot 2018 gedurende twintig jaar achter de feiten aan. Het unieke verhaal van Ella Van Kerkhoven staat symbool voor de weg die de Brusselaars op korte tijd hebben afgelegd om zich opnieuw aan de top van het Belgische voetbal te nestelen. Toen Wachel aan de voorbereiding van het seizoen 2016/17 begon, was hij stomverbaasd dat hij geen enkele spits had. Hij kende Van Kerkhoven nog omdat hij de verdedigster ooit naar Standard wilde halen en tijdens een stage in Zwitserland opperde hij het idee om haar om te scholen tot aanvaller. Door de concurrentie met twee internationals had ze het seizoen daarvoor amper gespeeld en een eventuele reconversie zou haar speelkansen verhogen. ‘Ella spartelde wat tegen’, aldus Wachel. ‘Ik zei gewoon: laten we het een kans geven. Ik kreeg kritiek vanuit haar entourage en van de bondscoach Ives Serneels. In haar eerste seizoen maakte ze 14 doelpunten en gaf ze 12 assists. We eindigden op gelijke hoogte met Standard, maar we verloren de titel door een slechter doelsaldo. Het seizoen daarop, trof Ella 29 keer raak en in de vorige campagne zat ze aan 25 goals. Maak de rekening: dat zijn 68 doelpunten in drie seizoenen. En ze werd eindelijk een vaste waarde bij de Red Flames. Als diepe spits… Ze scoorde in juni drie keer tegen Thailand en onlangs nog twee keer tegen Engeland. En nu zit ze bij Inter.’
Een wedde met vier nullen zoals bij Lyon, dat teert op een jaarbudget van meer dan tien miljoen euro, is wellicht niet weggelegd voor een Belgische speelster. Maar Wachel denkt dat deelname aan de Champions League en de toptransfers van Belgische speelsters de mindset heeft veranderd in de kleedkamers van sommige eersteklassers. ‘Meisjes beginnen luidop na te denken over een profcarrière. Zeker als ze een meisje, met wie ze vijf jaar hebben gevoetbald, plots zegt: ik ga naar Inter. Ze denken dan: misschien ben ik de volgende? Ze beseffen dat ze naar het buitenland moeten om van het voetbal te kunnen leven.’
De weg naar het Viola Park van Austria Wien, waar op 24 mei de finale van de Women’s Champions League wordt gespeeld, ligt voor de meeste teams bezaaid met enkele hindernissen. Maar de vrouwen weten dat ze een hoger doel dienen. ‘Het is voor ons héél belangrijk dat de Champions League elk jaar blijft groeien. En dankzij het afgelopen WK zit het vrouwenvoetbal eindelijk op het niveau waar het zou moeten zitten’, vertelt Shannon Mccarthy, een van de vier Amerikaanse meisjes van BIIK Kazygurt. ‘We maken deel uit van een speciale generatie. Binnen tien jaar zullen we kunnen zeggen: ik was erbij! Dat is awesome. Ik hoop dat onze verwezenlijkingen de volgende lichting speelsters zal inspireren. Als ik een beetje heb kunnen bijdragen tot de ontwikkeling van onze sport, dan was het alle opofferingen waard. Op het einde van de rit steunen alle meisjes elkaar, want we bekijken het grotere geheel.’
Armoe troef in Women’s Champions League
De Women’s Champions League moet op financieel vlak een flinke inhaalbeweging maken. Uit het UEFA financial report van het seizoen 2017/18, het laatste rapport dat openbaar werd gemaakt door de Europese voetbalbond, blijkt dat er slechts 6,2 miljoen euro gereserveerd werd op een budget van 2,8 miljard euro voor de vrouwelijke versie van de Champions League. Er werd een gelijkaardig bedrag gespendeerd aan de Youth League (5,9 miljoen euro) en het EK U19 (5,8 miljoen euro) bij de mannen. De organisatie van het EK U21 in Polen in 2017 kostte zelfs 7,8 miljoen euro.
De bedragen die de deelnemende clubs dit seizoen krijgen, zijn werkelijk peanuts. 70.000 euro voor de 1/16 finales, 75.000 voor de 1/8 finales, 80.000 voor de 1/4 finales en 85.000 euro voor de 1/2 finales. De verliezende finalist krijgt er 100.000 euro bovenop en de winnaar van het tornooi krijgt een cheque van 150.000 euro. In totaal ligt er dit seizoen voor de laureaat 460.000 euro te wachten. Ter vergelijking: bij de mannen kregen Real Madrid en Liverpool, de Champions Leaguefinalisten van de editie 2017/18, respectievelijk 88,7 miljoen euro en 81,3 miljoen euro gestort op de bankrekening.
Anderlecht zal dus niets overhouden aan zijn Champions Leaguecampagne. Mochten de Brusselaars in Kazachstan sneuvelen, dan zullen ze maximaal 260.000 euro van de UEFA ontvangen. Dat bedrag wordt de hoogte ingejaagd omdat clubs die een kwalificatietornooi organiseerden voor het eerst recht hebben op een vergoeding. Geld dat gebruik werd om de scheidsrechters te betalen en het hotel, het vervoer en het eten van de andere delegaties te financieren. Gelukkig voor Anderlecht werd er geen gezamenlijke premie onderhandeld voor deelname aan het tornooi. ‘De trip naar Kazachstan kost minstens 1200 euro per persoon’, zegt Patrick Wachel. ‘Op dit moment is de Champions League alles behalve lucratief. Maar het heeft iets betoverends om er aan deel te mogen nemen.’
Dankzij de sponsordeals met Nike en vooral VISA is er beterschap op komst. Met VISA is er zelfs sprake van een baanbrekende partnership omdat het de eerste UEFA-sponsor is die zich exclusief zal bezighouden met de vrouwencompetities. Tot 2025 zal de creditcardgigant zich focussen op het verbeteren van de visibiliteit van de Women’s Champions League, de EK’s tot de categorie U17 en het EK Futsal. Uit informele gesprekken met vertegenwoordigers van de UEFA blijkt dat er concrete plannen zijn om tegen 2021 een vergelijkbare format in te voeren als bij de mannen. Dus met een groepsfase waarbij elk team twee keer tegen elkaar speelt. Bij de UEFA geloven ze dat zo’n formule meer geld zal genereren dan de 412.000 euro die de competitie twee seizoenen geleden opbracht.
