Wat in Europa in 1995 gebeurde met het arrest- Bosman, kreeg het Braziliaanse voetbal drie jaar later over zich heen : de wet- Pelé. Elton da Silva, jurist van vorming, geeft uitleg. “Deze federale wet stipuleert dat een speler, die einde contract is, vrij is en kan gaan waar hij wil. Nadien heeft men de onvolkomenheden van de wet bijgevijld. Artikel 29 bijvoorbeeld bepaalt dat de club die een speler heeft opgeleid, recht heeft op een vergoeding. Het bedrag van die vergoeding wordt bepaald op basis van verschillende parameters. Maar de opleidende club moet net zo goed aan bepaalde voorwaarden voldoen om de vergoeding te krijgen : ze moet de jonge spelers een onderwijsprogramma, medische begeleiding, logement en vervoer aanbieden enzovoort. Veel van die voorwaarden zijn voor interpretatie vatbaar en dus probeert de kopende club telkens onder die vergoeding uit te raken.
“De wet-Pelé wijkt op sommige punten af van de reglementen van de FIFA. Vandaar dat er bij zowat elke transfer van een Braziliaanse speler naar Europa een gevecht tussen advocaten uitbreekt. De FIFA meent dat een club een bepaald bedrag in de opleiding van een speler moeten hebben geïnvesteerd alvorens voor een opleidingsvergoeding in aanmerking te komen. Maar dat bedrag ligt naar Braziliaanse normen veel te hoog, gezien de bescheiden middelen waarover de doorsnee Braziliaanse club beschikt.
“Op het vlak van contracten gaapt er eveneens een wereld van verschil tussen Europa en Brazilië. Robinho had bij FC Santos een mooi salaris van 100.000 euro, maar dat stelt uiteraard niets voor in vergelijking met de 800.000 euro die hij bij Real Madrid opstrijkt. Bij Corinthians verdiende de Argentijn Carlos Tévez 500.000 euro maar hij vertrok toch naar West Ham United.
“Ook voor de spelersmakelaars lopen de wet-Pelé en de FIFA-reglementen uit elkaar. Een FIFA-makelaar mag een voetballer een contract voor 24 maanden aanbieden, maar dat reglement heeft geen enkele juridische waarde in Brazilië waar de wet-Pelé de duur van een contract beperkt tot 12 maanden. De Braziliaanse voetbalclubs zijn juridisch onderhevig aan het Braziliaanse burgerlijk wetboek. Ze worden geplunderd door de vaak weinig scrupuleuze Europese managers. Het Braziliaanse Congres buigt zich nu over een project om de nationale wet te harmoniseren met de FIFA-reglementen.
“De meeste Braziliaanse voetballers vertrekken op zeer jonge leeftijd naar Europa, maar ex-vedetten als Rivelino en Junior, die nu als cocommentator voor televisie werken, maken zich voorlopig niet ongerust. Ze zeggen dat er voor iedere speler die naar Europa vertrekt, twee jongeren in eigen land doorstoten naar het eerste elftal terwijl ze vrijwel hetzelfde niveau bereiken als de jongens die Brazilië verlaten.”
