In Anderlecht is het belangrijker Vanden Stock te heten of aangetrouwde familie te zijn, dan dat de club zich professioneel structureert. Dat stuitte niet alleen Alain Courtois, maar ook commerciële partners tegen de borst.
Tegelijk met de moeizaam afgedwongen Europese kwalificatie sloot Anderlecht vorige week de rangen. Manager Michel Verschueren woonde dinsdag weer een Europese loting bij en Roger Vanden Stock profiteerde van een pauze in de kalender om met zijn echtgenote een weekje op vakantie te gaan.
De voorzitter is alweer een illusie armer, want de aanstelling van Alain Courtois was uit zijn koker gekomen. Nog minder prettig is dat het niet de eerste keer is, dat een initiatief van de jongste Vanden Stock faliekant afloopt. Toen Anderlecht enkele jaren geleden een beloftentrainer zocht, liep het ook al grondig fout in de relatie met neef Philippe Collin – de zoon van de zus van ConstantVanden Stock, maar door hem geadopteerd na het overlijden van zijn vader-zakenpartner. Boven ieders hoofd stelde Vanden Stock jr. toen Franky Vercauteren in die functie aan. Ziedend liep Collin weg uit de vergadering, waarna het ruim een maand duurde voor de twee, nochtans dikke golfpartners, opnieuw met elkaar door één deur konden. Daartoe diende overigens Constant Vanden Stock te bemiddelen, die vond dat dit kinderachtige gedoe maar eens moest ophouden.
Constant is de man die als een pater familias de club op de achtergrond blijft leiden, ook al vierde hij in juni al zijn 88ste verjaardag. Weliswaar laat hij zich nog slechts op wedstrijddagen zien in het stadion en verblijft hij tijdens de week in Knokke, maar van aan de kust houdt hij via Verschueren de vinger toch aan de pols. Bekend is dat hij financieel tussenbeide kwam, toen zijn zoon Roger het in de eerste jaren van zijn voorzitterschap financieel zo bont maakte dat de club failliet dreigde te gaan.
Alain Courtois wilde Anderlecht moderniseren. En dat ging de club – zeg maar : de familie – geld kosten. Een enorme doorn in zijn oog was het oefencomplex in Neerpede. Ondanks een indoorhall en een goed uitgeruste fitnesszaal, is het geen complex om mee uit te pakken. Een topclub onwaardig. Moderniseren die boel, dacht Courtois, die ook afwilde van de hondenschool van de politie die er gevestigd is (maar daarvoor bij de gemeente bot ving). Courtois onderzocht de mogelijkheid van een verhuis naar een andere locatie, maar het kostenplaatje was bijzonder zwaar. Een kwart miljoen oude franken zou een nieuw Neerpede kosten, op een moment dat de club van Champions League-inkomsten verstoken bleef en de opbrengsten uit de Uefabeker hoogst onzeker zijn. Spelers opleiden kost geld, concludeerde de Anderlechttop vervolgens, en dus bleef de club beter af met het transfereren van spelers, vond ze.
Ook op dat terrein wenste Courtois komaf te maken met een aantal wantoestanden waarvan iedereen wel op de hoogte blijkt te zijn, maar waar weinig aan werd/wordt gedaan. Zo trok een buitenlandse spelersmakelaar ooit vreemde ogen, toen hij bij de afhandeling van een transfer in het buitenland een door de club meegestuurde medewerker om 400.000 oude franken cash in een envelop hoorde vragen. De makelaar signaleerde dat aan Anderlecht, maar de club reageerde niet. Nog andere medewerkers merkten vreemde gebruiken op in het huis, maar de top reageerde daar telkens vrij laconiek op. Als ze op al zulke zaken controle moesten uitoefenen, zou hen dat beperken in hun vrije tijd en hun andere bezigheden, kregen de medewerkers dan te horen. Kortom, het sop was de kool niet waard.
In samenwerking met Adidas, al 26 jaar sponsor, wilde Courtois ook de inkomsten uit de merchandising optrekken. Een paar jaar geleden was Roger Vanden Stock daartoe gewonnen voor verandering en koos hij voor Nike, tot in laatste instantie toch voor trouw aan het huismerk werd gekozen en junior moest inbinden. Graeme Rutjes stapte op en toenmalig Adidasverantwoordelijke Evarist Moonen, intussen bij Club Brugge, koste het de kop. Omdat de vzw Anderlecht geen winst mag maken, is de merchandising ondergebracht in de nv Winners met in het bestuur leden van de club: Roger Vanden Stock is voorzitter, Michel Verschueren gedelegeerd bestuurder en Philippe Collin bestuurder. De nv betaalt een vast bedrag aan de club om de merchandising te mogen doen. Meestal zijn er in het contract ook cijfers opgenomen over wat de club extra verdient als de winst boven een bepaald cijfer uitstijgt. De winst van nv Winners, dat de fanshop runt, bedroeg 29.796,80 euro na belastingen in het boekjaar 1999 en 49.677,86 euro in het boekjaar 2000.
“Een goed cijfer voor België”, zegt Ben Hölschervan Adidas. Dat vond Courtois niet. Daarom zijn plan om ook elders in de stad winkels te openen, zelfs in de luchthaven van Zaventem. Hölscher: “Naar het beeld van Schiphol, waar je meteen een Ajaxshop ziet. Alleen wilde de club niet instaan voor de financiering ervan en is het niet de intentie van Adidas om in de kleinhandel te gaan. Als de club een uitbater voor de shop kon vinden, wilden wij best meewerken aan de look en de inhoud. Als Kiki ( de vrouw van Roger Vanden Stock, nvdr) dus een tweede winkel wil openen, heeft ze mijn zegen, maar wij betalen er niet voor. Het enige waaraan we wel wat geholpen hebben, is aan een doorbraak op de Aziatische markt wegens de prestaties van Seol.”
Als Roger Vanden Stock volgende week uit vakantie terugkeert, wachten er hem onderhandelingen met SD Media, dat al 21 jaar verantwoordelijk is voor de verhuur van seats en boarding in het Anderlechtstadion. Goed voor een jaaromzet van 300 à 400 miljoen oude franken. Beheerder JanDefloor van SD Media : ‘Vorig seizoen was dat 250 miljoen, omdat slechts één tribune opnieuw moest worden verhuurd.’ Het percentage dat de firma daarvan opstrijkt, bedraagt 15 procent en ligt lager dan de normale fees in de reclamewereld. “Zeker geen 35 of 40 procent”, aldus Defloor. Hij runt het bedrijf samen met zijn vrouw en zijn dochter, en heeft twee verkoopsmensen in dienst. “Maar we worden allebei 65 en ik heb geen zin om door te gaan zoals Michel Verschueren. Aangezien onze dochter evenmin belangstelling heeft om de zaak over te nemen, onderhandelen we straks met de club over een integratie van de firma in haar structuur.”
Tussen Anderlecht en SD Media ontstond vorige zomer wrevel toen het nieuwe scorebord werd geplaatst. Defloor : “Dat bord kostte 16 miljoen frank, een bedrag dat wij moesten betalen in ruil voor de uitbating ervan. Dat hebben we geweigerd. Daarop is een andere firma aangezocht, die op haar beurt een derde inschakelde om de reclamewerving te doen. Of dat vrienden van Verschueren zijn, zou ik u niet kunnen zeggen, maar ik heb nog geen reclame op dat bord zien verschijnen.” Door het reclamebeheer in eigen huis te halen, zal Anderlecht niet de 500 miljoen frank verdienen waar Courtois aan dacht, zegt Defloor. “Alles is verhuurd en onlangs hebben we een akkoord bereikt over de prijzen voor de volgende drie jaar. De stijging daar is minder dan de inflatie. Alle clubs houden dit in eigen beheer, Anderlecht straks ook. De boekhouding en het personeel hebben ze al, maar ze zullen toch ook verkoopsmensen moeten aanstellen.”
Anderlecht is een familiebedrijf en zal dat blijven, want de familie blijft haar greep op de club versterken. Spelersmakelaar Jacques Lichtenstein is de schoonzoon van Philippe Collin. Hij heeft niet alleen spelers uit de A-kern in zijn stal, maar behartigt ook graag de belangen van de (jeugd)spelers die niet doordringen tot de A-kern. Die plaatst hij dan bij een andere eersteklasser of in het buitenland. De fanshop wordt gerund door de vrouw van Roger Vanden Stock en hun dochter. Diens man, Didier Desmet, runt de (uitstekende) website en is verantwoordelijk voor het internetgebeuren. Stefan Boillat, die samenleeft met de andere dochter van de voorzitter, wordt momenteel opgeleid door RogerFrancq, de verantwoordelijke voor de infrastructuur en de veiligheid. Hij gaat over drie jaar met pensioen en zo is die opvolging al geregeld.
Alain Courtois wilde dit familiebedrijf herstructureren, het een groter commercieel elan geven, de A-ploeg en de jeugd dichter bij elkaar brengen en hen een nieuwe infrastructuur bezorgen. Ook van Anderlecht een FC Brussels maken, dat moest samenwerken met andere clubs uit de regio. Daartoe zat Courtois enkele keren aan tafel met Johan Vermeersch, de man die Molenbeek nieuw leven wil inblazen en die destijds mee het Vanden Stockstadion hielp te verbouwen. “Ik weet dat er een paar jaar geleden door Anderlecht een toenadering tot Union is geweest,” aldus Vermeersch, “maar dat ging niet door.” Omdat Constant het niet zag zitten, menende dat het niet goed is “je rechtstreekse tegenstander sterker te maken”.
Uit zijn gesprekken met Courtois maakte Vermeersch op dat die visie nog steeds school maakt op Anderlecht. “Er is nooit rechtstreeks gevraagd of Molenbeek een filiaal van Anderlecht mocht worden, want ik kende het antwoord al. Verschueren blokt zo’n samenwerking af geheel in de visie van Constant. Idem met de merchandising. Simonne Defloor heeft vijftien jaar lang heel België afgebeld. Dan zeggen dat die mensen voorbijgestreefd zijn, is erg radicaal. Het is moeilijk om mensen die jarenlang goed hebben gewerkt en voor succes hebben gezorgd, plots te moeten vertellen dat ze het helemaal verkeerd doen. Dat geloven die mensen niet, want zij kijken naar de palmares. Ik kan hen begrijpen.”
“Anderlecht staat op een kruispunt”, besluit Johan Vermeersch. “Of het blijft wat het is en vindt dat goed zo. Of het probeert aansluiting te zoeken bij de Europese top. Dat betekent dat het budget omhoog moet, naar 3 à 4 miljard frank, een verdrievoudiging dus van het huidige budget. Gezien de huidige situatie in voetballand is dat niet zonder risico’s. Courtois heeft misschien gelijk : je kan iets meer halen uit de tv-rechten, uit de merchandising, je kan je stadion groter maken of voor sommige wedstrijden uitwijken naar het Koning Boudewijnstadion, zoals ik al suggereerde, ook al is dat commercieel ontzettend slecht uitgebouwd. Maar als je het budget écht wil optrekken, moet je risico’s nemen. En dan zal de bestuurstop er moeten opzitten, want dan wordt het een hele entreprise. Wellicht is de conclusie dan dat die top daartoe niet bereid is. In hun ogen was het verhaal tot dusver immers een successtory. Maak hen dan maar eens wijs dat ze verkeerd bezig zijn.”
door Peter T’Kint
‘Maak ze maar eens wijs in Anderlecht dat ze verkeerd bezig zijn.’
‘Als Kiki een tweede winkel wil openen, heeft ze onze zegen, maar wij betalen er niet voor.’
