Duitse getuigenissen over Deniz Undav: ‘Hij zou bij veel Bundesligaclubs een aanwinst zijn’

Vandaag is Deniz Undav (25) met Union één van de meest doeltreffende spelers in Europa. Toen hij twee jaar geleden echter naar België kwam, was hij niet alleen bij ons maar ook in Duitsland een onbekende. Hoe komt het dat zo’n trefzekere spits zo lang onder de radar bleef?

Horst Brackmann moest even van de verrassing bekomen toen zijn zoon Marco hem enthousiast vertelde dat Deniz Undav met zijn Belgische club niet alleen competitieleider was maar ook nog eens topschutter. ‘Mijn zoon en Deniz, die nog samen hebben gevoetbald, zijn altijd in contact gebleven.’

Brackmann is de man die Undav van zijn allereerste clubje, TSV Achim, naar Werder Bremen haalde. Hij weet nog precies waar en wanneer hij de jonge spits voor het eerst aan het werk zag. ‘Op een zondagmorgen toen hij op een toernooi met de U12 van Achim tegen ons voetbalde. Ik trainde toen de U12 van Werder. Hij was elf, maar al een echte speler voor de zestien meter. Niet erg groot, maar met een goeie balbehandeling. Een echt straatvoetballertje, een lefgozer die wist waar hij moest lopen zonder dat iemand hem stuurde. Ik heb hem na die wedstrijd aangesproken en gevraagd of hij naar Werder wilde komen.’

In Bremen was Brackmann ook Undavs trainer bij de U12. ‘Daarna schoof men hem door naar de U15 en daar besloot men dat hij te klein was om door te groeien bij Werder.’

Thorsten Bolder was bij Bremen als jeugdcoördinator van de U8 tot en met de U15 één van de mensen die mee de beslissing nam. Vandaag is hij blij voor de speler, zegt hij, ‘maar destijds hebben we beslist hem niet te houden. Hij was niet van de grootsten, niet kopbalsterk en had wat kilo’s te veel. Een beetje dik, zeg maar. We dachten dat hij er niet zou in slagen om nog titularis te zijn in een categorie hoger. Hij was niet de grootste werker op training, lopen was zijn ding niet. Hij scoorde toen ook al, maar niet zo heel veel. Achteraf is het makkelijk oordelen, maar op dat moment kan je moeilijk voorspellen wie het zal maken en wie niet, maar je moet wél keuzes maken. Ik hoorde dat hij achteraf aan zijn lichaam is gaan werken. Dat heeft hem gebracht waar hij nu staat. Knap van hem.’

De reddingsboei werd hem toegegooid door SC Weyhe, een kleine club zo’n tien kilometer van Bremen. Daar was Brackmann intussen jeugdtrainer geworden. Hij is nog altijd verbaasd dat Bremen hem wegstuurde: ‘Op zijn leeftijd was hij één van de betere voetballers uit de regio, razend gevaarlijk in het strafschopgebied. Alleen was zijn loopvermogen toen niet zo groot. Vaak zag je hem 80 minuten niet en maakte hij opeens een goal.

‘Deniz was een persoonlijkheid op het veld, hij deed zijn eigen ding. Hij was niet alleen een goeie voetballer, maar ook een fijne kerel. Altijd positief ingesteld, goedlachs. Volgens mij weet hij niet eens wat het woord negatief betekent.’

Sinds 2018 is Brackmann geen trainer meer. ‘Na Braunschweig ben ik hem wat uit het oog verloren. Zijn periode bij Eintracht Braunschweig was een klap voor hem: hij hoopte daar mee te doen bij de toenmalige tweedeklasser, maar hij belandde bij de tweede ploeg die in vierde afdeling speelde. Terwijl hij zeker goed genoeg was voor tweede klasse.’

Verdedigende middenvelder

Vandaag speelt TSV Havelse in derde klasse, waar het onderaan staat. Toen Undav er belandde, voetbalden de rood-witten in de Regionalliga Nord, de Duitse vierde klasse. Matthias Limbach is er, net als in Undavs tijd, nog steeds sportdirecteur. Samen met toenmalig jeugdtrainer Stefan Gehrke haalde hij de jonge Undav naar de club uit de regio Hannover, waar hij hem ook een plek op school bezorgde. Is hij verrast door het succes van Undav? ‘Helemaal niet. Wij hebben hem op zijn achttiende gehaald toen niemand anders iets in hem zag. Wij zagen een kwaliteit die weinig spelers hebben: hij scoort altijd. Bij Weyhe speelde hij vaak als verdedigende middenvelder, maar wij zagen direct: dat is een echte spits. Hij hielp onze jeugd promoveren van de Regionalliga naar de Bundesliga. De cijfers zeggen alles: in de 72 wedstrijden die hij voor ons speelde, scoorde hij 37 keer en gaf hij 15 assists. Samen met Daniel-Kofi Kyereh, die nu bij FC St. Pauli voetbalt, maakte hij het verschil. Dus namen we hem mee op trainingskamp naar Turkije met de eerste ploeg. Ook daar deed hij het goed. Vanaf dan lieten we hem bij het eerste meespelen en deed hij enkel nog in de topmatchen met de jeugd mee.’

Wat was het sleutelwoord waarom Undav het bij Havelse wél goed deed? ‘Vertrouwen. Dat had hij voordien minder gekregen, en dat gaf vooral de trainer, Stefan, in overvloed. Want je moest wel weten hoe je hem moest aanpakken. Hij liep niet de meeste kilometers op training en plooide niet altijd mee terug om te verdedigen, maar hij scoorde altijd. Vaak vanuit de meest onmogelijke posities. Hij had ook oog voor zijn medespelers. Veel spitsen zien alleen nog de goal als ze de bal krijgen.’

Het enige wat Limbach verbaasde, was dat Undav nooit een aanbieding kreeg van een Bundesligaclub. ‘Misschien durfden ze het risico niet te nemen. Vandaag zou Deniz bij veel Bundesligaclubs in de spits een aanwinst zijn. Alleen zagen ze zijn kwaliteiten om een of andere reden vroeger niet, toen hij niets kostte. Nu zal hij wel een stuk duurder zijn.’

Plezier

Toen dit blad een paar maanden geleden aan Undav vroeg wie bepalend is geweest voor zijn loopbaan, gaf hij de naam van Stefan Gehrke mee: ‘Zonder hem had ik hier vandaag waarschijnlijk niet gezeten’. Gehrke was toen jeugdtrainer bij Havelse en schoof later als hoofdcoach door naar het eerste elftal. Wanneer hij hoort dat Undav zijn naam noemde als de belangrijkste man op zijn voetbaltraject, wordt hij even stil. ‘Dat is het mooiste compliment dat je als trainer kan krijgen, en daar ben ik erg blij mee.’

Hij zag Undav meermaals aan het werk met Weyhe. ‘Daar speelde hij wel meestal als verdedigende middenvelder, maar ook vanuit die positie maakte hij 26 goals. Voor mij was het duidelijk dat zijn toekomst in de spits lag. Toen we hem haalden, woog hij 92 kilo. Hij was gewoon dik. Maar vanaf dag één heeft hij bij ons gepresteerd. Daarom haalde ik hem ook bij het eerste elftal toen ik daar overnam. Aanvankelijk vonden de oudere spelers hem een beetje te dik. Ik antwoordde: als hij maar scoort. En scoren deed hij, vanuit alle mogelijke en onmogelijke hoeken.’

‘Naast het veld was hij ook nog eens ein Supertyp. Fijne kerel, met beide voeten op de grond. Ik kan nog altijd niet begrijpen waarom Werder Bremen hem heeft doorgestuurd. Natuurlijk had hij zijn gebreken. De meest ijverige op training was hij ook bij ons niet. En als je hem alleen maar liet lopen, werd snel duidelijk dat dat zijn ding niet was. Maar zodra je hem oefeningen liet doen met de bal, mocht je hem alles vragen, dan was hij heel gedreven en gretig. Kortom: van mij kreeg hij veel vrijheid, en daar kreeg ik veel voor terug. Met mijn opvolger klikte het dan weer niet. Die hamerde op fitheid, statistieken. Dat lag hem niet zo, en toen kwam hij veel minder aan bod. Vandaag zie je duidelijk dat hij fitter is, maar zijn manier van voetballen is niet veranderd. Het is simpel: scoren kan je of kan je niet. Hij heeft die eigenschap altijd gehad.’

Het succesverhaal van Undav in België is nu ook bekend in Duitsland, zegt Gehrke: ‘Het is een mooi verhaal waar wij anderhalf jaar aan meegewerkt hebben, maar de grootste verdienste is van hemzelf. Wij hebben hem het plezier in voetballen teruggegeven, want toen hij bij ons kwam, zei hij al eens dat hij niet wist of hij nog verder zou voetballen. Ik zou het gewoon fijn vinden als straks een club als Mainz of Freiburg hem naar de Bundesliga haalt.

Geen kans bij Braunschweig

Na Havelse belandde de spits op zijn 21e bij Eintracht Braunschweig. Een traditieclub die bij de opstart van de Bundesliga in 1963 al bij de zestien gelukkigen was en in 1966/67 zelfs Duits kampioen werd. In 2014 zakte de club na één seizoen alweer uit de hoogste klasse. Undav hoopte op een plaats bij de kern van de toenmalige tweedeklasser maar belandde tot zijn grote ontgoocheling bij de U23 die, aangevuld met een paar oudere spelers, uitkwam in de vierde klasse, de Regionalliga. Op het einde van het seizoen zakte het eerste elftal uit de tweede Bundesliga.

Deniz Dogan was een van de meer ervaren spelers in dat jaar bij Braunschweig II, waar hij ook fungeerde als cotrainer. ‘Undav had in die tijd knieproblemen. Daarom wilde de clubleiding geen risico nemen en stuurde hem naar de tweede ploeg. Hij had toen al een apart karakter, hij wist heel goed wat hij wilde. Hij wou ook steeds beter worden. Als je hem zei dat hij iets niet kon, ging hij daar niet mee akkoord en zou hij per se bewijzen dat hij dat wel kon. Deniz is het prototype van de straatvoetballer die zijn eigen weg ging en nooit opgaf. Een echte killer in de zestien, het type afwerker dat je niet zo vaak vindt.’

Snapt Dogan dat Undav geen kans kreeg bij het eerste elftal van Braunschweig? ‘Nee. Ik had een andere mening dan de toenmalige sportleider die een andere beslissing nam. Vandaag bewijst hij het ongelijk van de toenmalige clubleiding. Deniz is een voorbeeld van wat je kan bereiken als je gefocust blijft. Ook toen het niet goed ging, mekkerde hij niet, maar gaf nog meer gas.

‘Alleen moet hij zorgen dat het niet bij dit ene fantastische seizoen blijft. Hij moet deze lijn ook volgend seizoen doortrekken, zijn huidig niveau langer dan één jaar aanhouden. Zoals we het hier zeggen: einmal ist keinmal. ‘

SV Meppen

Naast Stefan Gehrke bij TSV Havelse en Horst Brackmann bij Werder Bremen en Weyhe is Christian Neidhart de derde naam die een groot aandeel had in het doorbreken van Undav in het profvoetbal. ‘Ik heb hem naar Meppen gehaald’, zegt Neidhart, vandaag trainer van traditieclub Rot-Weiss Essen, ooit een gerenommeerde Bundesligaclub, vandaag een vierdeklasser.

‘Met hem erbij zijn we met Meppen bijna naar de tweede Bundesliga gepromoveerd.’ Een speeldag voor het einde vroeg Undav of hij eerder naar België mocht vertrekken waar hij al bij Union getekend had. Neidhart: ‘Die laatste match wonnen we ook zonder hem, maar de tweede Bundesliga was een beetje te hoog gegrepen voor een club met bescheiden middelen als de onze.’

Waarom haalde hij Undav bij Braunschweig waar hij verkommerde in de anonimiteit van de vierde klasse? ‘Elk jaar vroegen we ons op het einde van de competitie af: wie is de beste spits die we gezien hebben? Wie viel ons het meest op? Dat was al een paar jaar Deniz.’

Hoe komt het dat anderen dat niet zagen? ‘Goeie vraag. Wij hadden de fantasie die de anderen niet hadden. Dat heb je soms in het voetbal, al snap ik niet dat men in Braunschweig niets in hem zag voor het eerste elftal.

‘Deniz had alles wat we toen nodig hadden, als hangende spits die scoorde en assists gaf. Wat wil je nog meer?’

Wat is volgens Neidhart het verschil? ‘Vertrouwen. Dat kreeg hij voordien niet, maar bij ons wel. Iedere speler, maar zeker elke spits heeft vertrouwen nodig. Met goeie prestaties en goals heeft hij ons voor dat vertrouwen dubbel en dik beloond.’

‘Bij ons paste hij perfect in ons 4-2-3-1-systeem, als een vooruitgeschoven nummer tien die met de rug naar doel speelde maar ook vaak in de zestien meter kwam. Het eerste jaar scoorde hij nog niet altijd, we hadden toen nog een andere diepe spits die veel goals maakte, Nick Proschwitz ( twee jaar daarvoor bij STVV aan de slag, nvdr). in dat jaar voetbalde hij iets meer teruggetrokken. Toen Proschwitz weg was, ontbolsterde Deniz helemaal en begon hij echt goed te scoren. In de tweede helft van het seizoen was hij super.’

Toen Undav meldde dat hij een goed gesprek had gehad met een Belgische tweedeklasser, trok Neidhart even de wenkbrauwen op. ‘Dat leek me niet de ideale volgende etappe op zijn weg, als hij carrière wilde maken. Ik had hem eerder bij een Bundesligaclub verwacht, maar die meldden zich niet en Union was er vroeg bij. Voor ons was hij absoluut niet te houden. Als ik hem vandaag zie, moet ik toegeven dat hij de juiste keuze heeft gemaakt. Hij heeft ook aan zijn lichaam gewerkt, maar de basiskwaliteiten zijn niet veranderd.’

Welke conclusies zijn voor jonge spelers uit het verhaal van Undav te trekken? ‘Dat je geduldig moet blijven, in jezelf moet blijven geloven, ook als het wat minder gaat of anderen niet in jou geloven, en dat je steeds aan jezelf moet blijven werken. In voetbal kan het altijd alle kanten op.’