Door zijn aankondiging dat hij bij de nationale ploeg blijft, sloot Marc Wilmots één polemiek af, maar de nederlaag in Wales opende er weer een paar andere.

We kwamen, we zagen en we… verloren. Verpletterd onder de vechtersmentaliteit van de Welshmen. De trotse citadel van Cardiff, die liggend aan de baai blootgesteld is aan veroveringsdrift, is uiteindelijk niet gevallen. Het slagveld van vrijdag, enkele kilometer verderop in het Cardiff Stadium, sfeervol gevuld met gezangen om kippenvel van te krijgen, werd finaal een kerkhof voor de illusies van de Rode Duivels, die hun bijnaam vrijdagavond allerminst waarmaakten.

Waar de Belgische aanvalsgolven een week eerder in het Stade de France nog indrukwekkend waren, leken de offensieve acties in Wales op een vertraagde film. Ze liepen stuk op de wilskrachtige Welshmen, die het gewend zijn om wekelijks in de diverse afdelingen van het Britse voetbal ruwe duels uit te vechten. Het is niet de eerste keer dat het in kwalificatiewedstrijden tot uiting komt: deze gouden generatie slaagt er niet in om de muur die voor een vijandelijk doel wordt opgetrokken te slopen, en evenmin om ritme te brengen in een wedstrijd die ze nochtans domineert.

Daarbovenop komt nog de zelfgenoegzaamheid die sommigen aan de dag leggen. Ze zijn zo overtuigd van hun superioriteit dat ze denken dat ze niet meer hoeven te lopen. Toen we Chris Coleman over de wedstrijd hoorden praten – hij legde uit dat het karakter van zijn groep opgepookt werd door de wil om de kwalificatie, die nu erg dichtbij is, met beide handen te grijpen – waanden we ons even twee jaar terug in de tijd. “We hebben misschien niet het meeste talent, maar we worden gedreven door de wil om bergen te verzetten”, zei de voormalige trainer van Fulham. Die ongebreidelde wilskracht maakte ook de kern uit van het discours van Marc Wilmots tijdens de vorige campagne, die voor het WK 2014. Vandaag is de vraag of dat heilige vuur niet is uitgedoofd, zodat er alleen maar het talent van deze generatie overblijft.

Frustratie

Je kunt altijd deze nederlaag op Britse bodem relativeren door naar de kalender te verwijzen. De grootste rivalen, Bosnië en Israël, ontvangt België thuis, naast haalbare verplaatsingen naar Cyprus en Andorra. Maar voorbij de naakte cijfers duikt er een zekere frustratie op bij de vaststelling hoe moeilijk de Rode Duivels kunnen winnen van moedige maar niet erg indrukwekkende tegenstanders. Wales geraakte maar aan twee kansen en voor de rest stelde het zich tevreden met verdedigen op eigen helft. De Rode Duivels stelden daar te weinig inspiratie, ritme en versnellingen tegenover. Sterkhouders als Kevin De Bruyne, Eden Hazard of Axel Witsel namen nooit het heft in handen. Telkens als Hazard aan de bal kwam, ging er een golf van opwinding door het stadion, maar meer dan dat ook niet. De beste speler van de Premier League slaagt er nog altijd niet in om een wedstrijd van de nationale ploeg te beslissen. In Cardiff gaf Hazard zelfs minder passes (51) dan De Bruyne (74) en Radja Nainggolan (79).

De verdediging was slordig, en dan met name Jan Vertonghen, symbool van de zelfgenoegzaamheid, en Nicolas Lombaerts, die niet bij de les was. In het aanvallende compartiment deed Christian Benteke wat hij kon, maar zonder succes. Ontstellend om zien was ook hoe een kolos als Romelu Lukaku er niet in slaagt om te wegen op een verdediging zonder adelbrieven, en amper in staat is om een luchtduel te winnen. In Wales schoot hij niet één keer op doel, al is hij op zijn best als hij ruimte en diepgang krijgt, terwijl hij nu werd ingebracht in een wedstrijd die op slot zat. Niettemin houdt zijn ambitie in dat hij zich aanpast wanneer hij tegenover een versterkte defensie komt te staan. Zelf ziet hij zichzelf niet eeuwig bij Everton spelen, daarnaast wil hij ook de diepe spits zijn bij de Duivels, die het ondertussen gewend zijn om zelf het vaakst de bal te hebben. Dan moet Lukaku zich realiseren dat veel ruimte krijgen voor hem grotendeels verleden tijd is. Hoe hij met dat gegeven omgaat, zal bepalend zijn voor de rest van zijn carrière.

Midden in deze malaise vond Marc Wilmots ondanks alles enig soelaas in de woorden van zijn Welshe collega Coleman, die zei: “Deze Belgische ploeg was niet meer dezelfde als die waartegen we drie jaar geleden gespeeld hebben. Ze maakt tegenwoordig veel beter gebruik van haar balbezit.”

Onhandig manoeuvre

Maar de vraagtekens houden niet op bij de wedstrijd zelf. Het bijna-vertrek van Wilmots zou weleens sporen kunnen nalaten. Om te beginnen binnen de bond. Meer dan ooit leek die in het nauw gedreven, als een speelbal in de handen van de bondscoach. Twee weken lang moest de KBVB noodgedwongen dit feuilleton ondergaan als een toeschouwer, bang om in te grijpen uit angst een onhandig manoeuvre te doen waardoor het contract van Wilmots in zijn voordeel ontbonden zou kunnen worden. Zelfs in het dossier over de opvolging van Beloftencoach Johan Walem – een voorrecht van Wilmots – wilde de bond geen stappen zetten. “We waren inderdaad bang om opeens zonder bondscoach te zitten en bovendien zonder opstapvergoeding”, vat een lid van de technische commissie het samen. Philippe Collin, de voorzitter van die commissie, was wel naar Bordeaux gezonden om de zaak op te helderen, maar slaagde er niet in het veld te ontmijnen. Voor de machtige vrouw van Wilmots, Katrien Lambeets, beeft heel de bond, verzwakt als die is door het dure beleid van Steven Martens.

Door enkele uren voor de wedstrijd aan Collin te vertellen dat hij zou blijven, zorgde Wilmots voor flink wat opluchting, aangezien de bond niet genoeg geld in kas heeft om een grote naam aan te trekken. Nochtans had Collin er de avond voordien geen goed oog in: “Als hij zou blijven, dan had hij ons dat toch al gezegd, nietwaar? We moeten niet dromen… al zou ik het wel willen.”

Wilmots beweert dat zijn beslissing al een week geleden genomen was. Hij meldde het in elk geval pas in de catacomben van het Cardiff Stadium aan zijn baas. Zolang de soap duurde, heerste het gevoel dat Wilmots aan de touwtjes trok.

En wat met de spelers? Wilmots dacht er zonder enige twijfel aan om te vertrekken. Had het van hem afgehangen, dan zat hij nu in het Ruhrgebied. Hoe gaan de spelers van de nationale ploeg reageren als ze zich afvragen of ze niet de tweede keus zijn in de ogen van de bondscoach, die zijn oog op een andere partner had laten vallen?

Bij het grote publiek heeft het imago van Wilmots misschien niet eens veel deuken opgelopen. Ook al stond hij klaar om naar de club van zijn hart te vertrekken, wanneer puntje bij paaltje kwam is hij gebleven en daardoor is ‘verraad’ vermeden. Nipt vermeden, maar niettemin vermeden. In de ogen van veel supporters volstaat dat. ?

DOOR STÉPHANE VANDE VELDE IN CARDIFF

Hoe gaan de Rode Duivels reageren als ze zich afvragen of ze niet de tweede keus zijn in de ogen van Wilmots?