De Rode Duivels kunnen na de demonstratie tegen Frankrijk met zelfvertrouwen naar Wales afreizen, al hing het eventuele vertrek van Marc Wilmots de hele tijd als een zwaard van Damocles boven de stage.
Wilmots, blijf toch bij ons.” Geen mens die weet of de gezangen van de 6000 Belgische fans die mee afzakten naar het Stade de France enige invloed zullen hebben (gehad) op de beslissing van Marc Wilmots. Feit is wel dat de 3-4-zege het aura van de bondscoach er alleen maar groter op heeft gemaakt, op een moment dat hij ons (misschien?) verlaat. Er heerste immers tijdens de stage in Knokke en Bordeaux wel degelijk een sfeer die deed denken aan het einde van een tijdperk. De spanning was dan ook te snijden tussen degenen die ervan overtuigd zijn dat Wilmots voor Schalke 04 gekozen heeft en degenen die er zeker van zijn dat de bondscoach zal blijven. “Nooit zag ik meer mensen aan hun smartphone gekluisterd”, verklaarde iemand uit de entourage van de Rode Duivels.
Elk woord, elke beweging van de bondscoach werd onder de loep gelegd door de aanwezige journalisten, die stuk voor stuk stelling namen. “Als Wilmots alsnog blijft, heeft hij met deze actie zowel de pers als de mensen binnen de voetbalbond gedwongen om duidelijk te maken hoe ze tegenover hem staan”, aldus een lid van de KBVB. Al moge duidelijk zijn dat Wilmots zelf wel degelijk een moeilijke keuze te maken (of gemaakt) heeft: zijn missie met de Rode Duivels afwerken of naar de club van zijn hart gaan.
Stond zijn besluit al vast voor het begin van de stage? Als dat het geval is, kan het niet anders dan dat hij besloot om naar Schalke 04 te trekken. In het andere geval zou hij immers meteen verklaard hebben dat hij bij de Rode Duivels bleef. Dat zou de rust tijdens de stage hersteld hebben. En zo had hij ook de spelersgroep deze heisa kunnen besparen. Op 27 mei, de dag dat Wilmots verklaarde dat hij tot 12 juni niets meer zou zeggen over Schalke 04, had hij ofwel al ja gezegd – en wilde hij de voorbereiding van de Rode Duivels niet verstoren – ofwel was hij toen nog volop aan het onderhandelen. In geen van beide gevallen heeft hij dus het aanbod van Schalke 04 naast zich neergelegd.
Ook opvallend was het feit dat Wilmots plots de naam van spelersmakelaar Jorge Mendes liet vallen. Waarom zou de bondscoach, die steevast een beroep deed op zijn vrouw voor contractbesprekingen, nu ineens in zee zijn gegaan met Mendes? Wilmots heeft nog een contract van drie jaar bij de Rode Duivels. Die overstap kan dus alleen worden verklaard door zijn wens om van werkgever te veranderen.
Tijdens de eerste drie stagedagen in Bordeaux heeft zowat elke aanwezige journalist op zijn manier geprobeerd de bondscoach toch enig commentaar te ontlokken, maar iedereen stootte op een duidelijke no comment. Wilmots vaardigde zelfs tot twee keer toe zijn assistent, Vital Borkelmans, af voor de persbabbel. Iets wat de bondscoach nog niet eerder had gedaan. Aan de vooravond van de wedstrijd tegen Frankrijk waagde ook een Franse journalist nog even zijn kans. “Het enige wat telt, zijn mijn spelers en hoe zij zich voelen. Ik amuseer me. De rest zien we daarna wel.”
De financiële bovengrens
De KBVB kan intussen niets anders doen dan, net zoals de rest van het land, afwachten tot de bondscoach zijn beslissing bekendmaakt. Het heeft meer dan een week geduurd vooraleer Philippe Collin heel even met Marc Wilmots over de kwestie heeft kunnen spreken. “Het is niet aan ons om nu uitspraken te doen. Als Wilmots wil vertrekken, is hij degene die ons dat moet vertellen”, aldus een hooggeplaatste binnen de voetbalbond. Intussen is alles bij de KBVB in gereedheid gebracht om een eventuele opvolger aan te trekken. Er werd een technische commissie van vijf mensen aangesteld: bondsvoorzitter François De Keersmaecker als aandachtige waarnemer, de voorzitter van de Franstalige KBVB-vleugel Gérard Linard, die zich met het juridische en financiële luik bezighoudt, en verder ook nog Joseph Allijns, Johan Timmermans en Philippe Collin. Die vijf moeten, als het dossier zich aandient, de opvolger kiezen.
Dat die eventuele opvolger door drie Nederlandstaligen en twee Franstaligen gekozen zal worden, is in deze wel degelijk van belang. Dat verklaart in ieder geval waarom de naam Dick Advocaat plots weer opdook. En ook Michel Preud’homme, de tweede naam die de ronde doet, komt uit de Nederlandstalige hoek. Al lijkt het erop dat de voetbalbond in het geval van Preud’homme zijn financiële hand weleens zou moeten overspelen. Daar komt nog eens bij dat de KBVB – de smerige overstap van Georges Leekens destijds ten spijt – in geen geval in conflict wil treden met Clubvoorzitter Bart Verhaeghe, gezien diens belangrijke positie in het uitvoerend comité. De twee miljoen euro die het vertrek van Wilmots zou opleveren, zou nochtans kunnen dienen om Preud’homme weg te kapen bij Club. Maar dan nog zou de KBVB – die geen hoger salaris dan het huidige jaarloon van Wilmots (1 miljoen euro) wil uitkeren – waarschijnlijk niet aan de loonsverwachtingen van Preud’homme kunnen voldoen.
Sinds het vertrek van Steven Martens wordt het geld niet zomaar meer door ramen en deuren gegooid, daar ziet Linard wel op toe. Maar het moge duidelijk zijn dat de financiën weleens voor problemen zouden kunnen zorgen als Wilmots daadwerkelijk vertrekt. De allure van de Rode Duivels is ondertussen immers van die aard dat er van een tweederangsbondscoach geen sprake kan zijn. Maar hoe haal je een topper binnen als je hem geen topsalaris wil betalen? Ziedaar het dilemma dat alleen maar opgelost kan worden als er zich kandidaten aanbieden die hun loonsverwachtingen willen temperen omdat ze zo graag met onze nationale voetbaltrots aan de slag willen gaan. Al kan het natuurlijk nog altijd dat Wilmots het probleem zelf oplost door alsnog bondscoach te blijven…
De erfenis van Wilmots
Er komt de laatste tijd steeds meer kritiek op de bondscoach, maar is die ook terecht? Zowel supporters als media zijn intussen gaan verwachten dat elke tegenstander probleemloos van de mat wordt geveegd met fantastisch voetbal. Het is daar dat het schoentje wringt. De Rode Duivels hebben aan maturiteit gewonnen en kunnen hun sterke en minder sterke momenten steeds beter beheersen, maar we zijn nog steeds niet in staat om wedstrijd na wedstrijd weergaloos voetbal te produceren.
Dat is niet eens een verwijt als je weet dat geen enkel land daar op de langere termijn in slaagt. Sinds de eindzege op het WK 2014 presteerde Duitsland al meermaals ondermaats en ook Spanje ging al een keertje onderuit tegen een weinig indrukwekkend Slowakije. Portugal werd meteen verslagen door Albanië en won vervolgens drie keer met amper één doelpunt verschil (2-1, 1-0 en 0-1). En dat terwijl ze drie keer thuis speelden. En vraag maar eens aan de Nederlanders wat zij van hun nationale ploeg vonden thuis tegen Turkije (1-1), in IJsland (2-0) en in Tsjechië (2-1). De Rode Duivels waren bepaald middelmatig tegen Wales en ook de tweede helft in Israël was niet geweldig, maar daar staat tegenover dat ze Cyprus verpletterden en dat ze Frankrijk met mooi voetbal en een stevige organisatie tot een zwak broertje degradeerden.
Ook qua punten behoort België tot de besten van de klas. Met 11 op 15 staan we mooi tussen Spanje (12/15) en Duitsland (10/15). Italië telt evenveel punten en Nederland blijft voorlopig steken op 7/15. Alleen Engeland doet met een 15 op 15 beter. Maar het geeft wel aan dat de Rode Duivels zich anno 2015 verzekerd hebben van een plekje tussen de grote Europese voetbalnaties. Het spel mag dan niet altijd even vloeiend ogen, het aantal gemaakte goals doet het tegenovergestelde vermoeden. Met dertien rozen doen de Belgen beter dan Duitsland (9 doelpunten voor), Nederland (11), Italië (8) en Portugal (4). Alleen Engeland en Spanje (14) toonden zich doeltreffender. Met amper één tegendoelpunt doen de Rode Duivels (samen met Polen en Engeland) beter dan alle andere Europese teams.
Als Wilmots daadwerkelijk voor Schalke 04 kiest, laat hij in ieder geval een Belgische nationale ploeg achter die de beste resultaten uit de vaderlandse voetbalgeschiedenis neerzette en daar nog een tweede plaats op de FIFA-ranking aan toevoegt. Akkoord, het belang van die FIFA-ranking is relatief en beperkt, maar het zegt wel wat over de progressie die de Rode Duivels onder Wilmots gemaakt hebben.
Dan is er nog de kritiek op de tactische vaardigheden van Wilmots. Sleurt de bondscoach met recht en reden een imago van middelmatig tacticus met zich mee? Moeilijk te zeggen. Ja, Wilmots beging enkele flaters, maar hij toverde ook weleens een prachtig konijn uit de hoge hoed. Feit is wel dat zijn flaters – herinner u de wissels in Israël – zonder gevolg bleven, terwijl zijn tactische meesterzetten – denk maar aan de vervangingen tegen Algerije – een zege opleverden. Al dient wel gezegd dat het succes van invallers Mertens en Fellaini tegen Algerije hand in hand ging met een ietwat ongelukkig samengestelde basiself. Los daarvan zijn er ook nog de selectiekeuzes die hij maakte. Er was de vondst Steven Defour tegen Schotland en de perfecte integratie van jonkies Divock Origi en Jason Denayer. Tegen Argentinië alleen maar inzetten op de lengte van de ingevallen Nacer Chadli en de naar voren geschoven Daniel Van Buyten was dan misschien weer niet zijn beste idee. Al mogen de criticasters van die keuze wel niet vergeten dat Michel Preud’homme destijds bij Standard meermaals hetzelfde trucje uithaalde met Oguchi Onyewu.
Er is ook nog de ontluiking van enkele sleutelspelers en de manier waarop ze samenspelen. Onder meer Kevin De Bruyne en Christian Benteke danken op z’n minst een deel van hun progressie aan Wilmots. Een echt wervelend samenspel tussen De Bruyne en Hazard kon Wilmots vooralsnog evenwel niet creëren. En Hazard bereikte ook nog maar zelden het niveau dat hij bij Chelsea een heel seizoen lang haalde. Wilmots was vast van plan de Rode Duivels na het WK attractiever voetbal te laten brengen, maar kwam daar na de gelijke spelen tegen Bosnië en Wales al snel van terug en behaalde met zijn gekende concept 6 op 6 tegen Cyprus en Israël.
Rest nog de vraag: wat is nu eigenlijk het belangrijkste voor de Rode Duivels: mooi spel of indrukwekkende resultaten? Ieder heeft zo z’n eigen antwoord en in de meeste gevallen hangt dat antwoord nauw samen met de hoeveelheid sympathie die de persoon in kwestie voor de bondscoach heeft.
DOOR STÉPHANE VANDE VELDE
België scoorde in de voorronde van het EK 2016 tot nog toe vaker dan Duitsland, Nederland, Italië en Portugal.
De allure van de Rode Duivels is van die aard dat er van een tweederangsbondscoach geen sprake kan zijn.
Marc Wilmots moet de huidige voorzitter van Schalke aan zijn herverkiezing helpen.
