De WK-loting in Leipzig sloeg een brug met het verleden. Historische voetbalfiguren stonden in het middelpunt van de ceremonie. En Franz Beckenbauer liet zich graag als een soort gladiator opvoeren.
Vreemd hoe Duitsland door het spookbeeld van het verleden wordt achtervolgd. Er kon de afgelopen maanden in de pers geen portret over Angela Merkel verschijnen of er werd uitvoerig herinnerd aan de DDR-tijd van de nieuwe bondskanselier, tegenwoordig wat al te liefkozend Angie genoemd, naar een hit van de Rolling Stones. En toen Duitsland het WK kreeg toegespeeld, kon het niet anders of het economisch ontwrichte oosten moest de gelegenheid krijgen om het gekreukte imago wat op te poetsen. Duitsland draagt de littekens van zijn geschiedenis met zich mee, het leeft met meer dan één trauma. Toen de Duitse voetbalbond op de vooravond van de WK-loting vergaderde, werd besloten de zogenaamde Juliusprijs toe te kennen, naar een Joodse voetballer die tijdens de oorlogsjaren voor Karlsruhe uitkwam en in Auschwitz was vergast. Bayern München kreeg de onderscheiding, omdat de club zich destijds fel tegen het nationalisme had verzet.
Tegen die achtergrond probeerde Leipzig, waar de Duitse voetbalbond boven de doopvont werd gehouden, zich vorige week in een feestelijke verpakking te steken. Ooit hing in deze stad de indringende geur van verbrande kolen, maar van industriële vervuiling is er na de eenmaking geen sprake meer. Alleen in enkele buitenwijken herinneren een paar zwartgeblakerde woonblokken aan het verleden, ze wachten op een laag vernis. In het volledig opgeknapte centrum, gedomineerd door statige maar prachtige gebouwen, spelen verschillende winkels al in op de komende hype. Ze zijn bewapend met een armada van WK-gerelateerde producten.
In de aanloop naar Kerstmis, in Duitsland het zeemzoete familiefeest bij uitstek, ademt de Saksische stad de sfeer van vrede uit die bij deze eindejaarsperiode hoort. Het vertekent de realiteit. Leipzig kreunt onder de werkloosheid (meer dan twintig procent) en veel verbetering is er niet in zicht, ook al bouwt DHL in 2007 zijn hoofdzetel in de stad waar componist Johan Sebastian Bach dertig jaar leefde.
Analoog aan het dagelijkse leven is ook het voetbal in deze kwijnende metropool volop in verval : Sachsen Leipzig speelt in vierde klasse en Lokomotiv Leipzig, dat in 1987 nog de finale van Europacup 2 tegen Ajax speelde en door een goal van Marco van Basten verloor, is afgegleden naar de achtste divisie. Het neemt niet weg dat het Zentralstadion, ooit een betonnen bunker, werd omgebouwd tot een moderne arena die plaats biedt aan 42.000 toeschouwers. Kostprijs : 119 miljoen euro. Zo moet de indruk ontstaan dat deze stad niet langer te kampen heeft met de naweeën van een communistisch verleden en dat de geest van Erich Honecker definitief is verdreven. Ook al worden enkele buitenwijken geterroriseerd door extreemrechtse jongeren.
Versleten slogan
Maar wie staat er stil bij het verleden in een periode dat heel de wereld naar Duitsland kijkt ? Die Welt zu gast bei Freunden, de slogan van dit WK en nu al tot op de draad versleten, weerklonk ook luid en duidelijk in Leipzig. Het is echt alsof dit land de komende maanden definitief wil afrekenen met een inktzwarte episode uit zijn geschiedenis.
Graag wil Duitsland ook zijn organisatorische kwaliteiten showen. Dat lijkt op zes maanden van het voetbalfeest niet te best te lukken. Verschillende stadions vertonen nog mankementen, ofschoon de bouw en restauratie van de voetbaltempels ruim 1,2 miljard euro kostten. Toch uitte Fifabaas Sepp Blatter al bij herhaling zijn bezorgdheid over de tekortkomingen en verzocht hij overal te lande om een nieuwe inspectieronde. Dat schoot dan weer in het verkeerde keelgat bij Franz Beckenbauer, de levende legende en chef van het organisatiecomité. Beckenbauer, al lang door het leven stappend met een status van absolute onaantastbaarheid, is het niet gewoon om tegengesproken te worden. Zelfs als hij de grootste onzin uitkraamt, wordt dit in Duitsland van hem gepikt. Het verhindert Blatter niet om de nodige knuppels in het hoenderhok te blijven gooien. Hij hekelde bijvoorbeeld het systeem waarmee de kaarten worden verkocht en bestempelde dat als te perfectionistisch. Voor de eerste 812.000 tickets die in verkoop kwamen, waren er 8,7 miljoen kandidaten en bij de verdeling traden de nodige haperingen op. “We zullen dat allemaal in een vrolijke en gastvrije sfeer oplossen”, riepen de organisatoren in Leipzig.
Duitsland als blije en moderne natie, het is de indruk die dit door politieke en economische problemen geteisterde land tijdens het WK aan de hele wereld wil geven. Dat het WK tot een gigantisch succesnummer zal uitgroeien, daar twijfelt niemand aan. Ook alle financiële records worden gegarandeerd gebroken : de wereldkampioen krijgt 16,5 miljoen euro, dat is ruim het dubbele van wat Brazilië in 2002 ontving.
Een minirok
Zo kwam het vrijdagavond uiteindelijk tot de WK-loting, een eerste grote test, precies op zes maanden van de openingswedstrijd. Het moge gezegd : Duitsland kweet zich met verve van deze taak. Om het sympathieke imago te bekrachtigen werd supermodel Heidi Klum als presentatrice ingehuurd. Klum, een fraaie verschijning met een irritante stem, had het net voor de uitzending nog aan de stok met de regisseur van het gebeuren : ze wilde het podium op met een gewaagde mini-rok, een klein stukje stof dat veel toonde en weinig verborg. Uiteindelijk werd het toch een lang avondkleed, met diep uitgesneden decolleté wel te verstaan.
Sepp Blatter vond het allemaal best. De Zwitser, altijd uitermate goed geluimd in gezelschap van vrouwelijk schoon, is niet vies van een stukje hypocrisie : met gladgestreken gezicht complementeerde hij Duitsland met de schitterende stadions en de vlekkeloze manier waarop alles in de aanloop naar het voetbalfeest verloopt. Vervolgens liet hij niet na om het voetbal volop te promoten. “In deze boze, gekke en oorlogszuchtige wereld is het mijn grote hoop dat het voetbal tot een betere maatschappij leidt”, orakelde hij en heel de zaal – bijna vierduizend aanwezigen naast bijna vierhonderd miljoen televisiekijkers – ging uit de bol. Plechtig vertelde Blatter vervolgens hoe het allemaal zal verlopen : die Welt zu gast bei Freunden. En om zeker te zijn dat de boodschap goed werd begrepen, voegde hij eraan toe : a time to make friends.
De toon was meteen gezet. Geen millimeter werd er afgeweken van het programma, het leek wel een sacraal ritueel dat in de gloednieuwe Leipziger Messe werd opgevoerd. In een verrassend originele en met veel humor doorspekte film van de in eigen land geprezen regisseur Wolfgang Becker presenteerde Duitsland zijn verbondenheid met voetbal. En na de verbazende Nederlandse illusionist Hans Klok was het met het optreden van de Colombiaanse zanger Juanes tijd voor nog een ontspannende noot : presentator Reinhold Beckman, een competente sportjournalist, waagde zomaar een dansje met Heidi Klum. “Miljoenen mannen zijn gegarandeerd jaloers”, riep Beckman verrukt. Zulke ingevingen worden in Duitsland erg gesmaakt. Na de show kon het echte werk beginnen. In een spanning die te snijden was, zeker bij Duitsland, dat de dagen naar het WK echt aftelt :
De geknipte ambassadeur
Zeven voormalige voetbalcoryfeeën verschenen op het kolossale podium om hun rol te spelen in de loting. Omdat Duitsers een beleefd volk zijn, werden ze stormachtig toegejuicht. Naar goede gewoonte applaudisseerde Pele voor zichzelf. Iets ingetogener waren de anderen : Christian Karembeu, Johan Cruijff, Roger Milla, Lucas Radebe, Cobi Jones en Lothar Matthäus, die wel bijzonder hartelijk werd onthaald. Dat wekte geen verwondering : de Duitse recordinternational (150 interlands) draafde vorig seizoen in een wedstrijd om de beker van Leipzig eens op voor Lokomotiv, om zo het voetbal in de voormalige DDR een impuls te geven.
Uiteindelijk kon zeker het gastland niet klagen over de loting : met Costa Rica, Polen en Ecuador kwamen haalbare tegenstanders uit de trommel. Dat tot grote opluchting van bondscoach Jurgen Klinsmann, die nu al onder een gigantische druk staat. Op de vraag wie er op 9 juli wereldkampioen wordt, wilde zelfs Angela Merkel antwoorden : Deutschland, wer sonst ? En alle andere politici spreken haar desgevraagd in koor na : wie wereldkampioen wordt ? Deutschland, keine Frage.
Terwijl Nederland sakkerde over de zware opponenten (Argentinië, Ivoorkust en Servië & Montenegro) schreed Franz Beckenbauer rond elf uur naar de perszaal om een balans te maken van een week Leipzig : alles was toll verlopen, de sfeer was hervorragend, er stonden schitterende wedstrijden op het programma, het WK kon wat hem betreft niet snel genoeg beginnen. Maar eerst moet Der Kaiser nog op tournee : deze week toeft hij in Afrika, in januari gaat het naar Midden- en Zuid-Amerika. Dat hij daardoor wat minder golf kan spelen, vindt Franz jammer. Maar hij heeft zich nu eenmaal geëngageerd. En ook in het buitenland is de opdracht : Duitsland moet zich van zijn beste kant laten zien. Daarvoor is en blijft Beckenbauer de geknipte ambassadeur. Galant beantwoordde hij op de persconferentie alle vragen. Ook toen iemand wilde weten wat hij verwachtte van de match tussen Iran en Angola.
Belgische opflakkering
Het hele mega-evenement voltrok zich uiteindelijk voor een beperkte Belgische delegatie. Als voorzitter van de medische commissie van de Fifa keek Michel D’Hooghe in de zaal met verbijstering naar de hele show die rond de WK-loting werd opgevoerd. Hij zal ongetwijfeld teruggedacht hebben aan Euro 2000, waar met veel minder middelen en steun veel minder mogelijk was.
Toch liet uitgerekend België zich op de vooravond van de WK-loting opmerken. Tijdens het diner dat de Fifa dan traditioneel organiseert, werd D’Hooghe voor zijn zestigste verjaardag op het podium geroepen. Het deed hem duidelijk deugd. Nadien was het de beurt aan een andere Belg om in de spotlights te staan : Helmut Lotti bracht met een naar verluidt fabuleus optreden alle Fifabobo’s in vervoering, de Afrikaanse delegaties voorop.
Het was een korte Belgische opflakkering. De loting zelf werd door VTM pas één dag later uitgezonden.
Intussen stijgt de WK-koorts in Duitsland met de dag : sinds vorige week heeft Lufthansa de neus van een aantal van zijn vliegtuigen omgevormd in een bal. l
JACQUES SYS
‘HET IS MIJN HOOP DAT HET VOETBAL TOT EEN BETERE WERELD LEIDT.’ (SEPP BLATTER)
‘WIE WERELDKAMPIOEN WORDT ? DEUTSCHLAND, WER SONST ?’ (ANGELA MERKEL)
