Na zes hersenschuddingen in zes jaar zal Cédric Roussel op 12 september weten of hij nog mag voetballen.

Op 12 september zal Cédric Roussel weten of de wedstrijd van 4 augustus tegen Brussels zijn laatste is geweest als profvoetballer. Na een lange rustperiode en na de analyse van alle onderzoeken zal de neurologe hem haar diagnose en haar aanbevelingen meedelen. In het ergste geval zal hij een punt moeten zetten achter zijn carrière om zijn gezondheid niet in het gedrang te brengen. “Misschien is het niets ergs, of zal men ergens een wonde of een bloedklonter hebben ontdekt, die bij een volgende hersenschudding een zenuw zou kunnen raken”, zegt Roussel. “Ik zal ongetwijfeld voor mijn verantwoordelijkheid worden geplaatst, maar ik zou liever hebben dat de dokter zelf beslist.”

Flashback. Op vijf minuten van het einde van het duel tussen Zulte Waregem en Brussels gaat Roussel na een duel met Sydney Kargbo neer, verliest het bewustzijn en heeft vijf keer een spiersamentrekking. Achteraf herinnert hij zich niets. Na het toedienen van de eerste zorgen moet hij in de kliniek verregaande neurologische tests ondergaan.

Cédric Roussel : “Ik kreeg de bal, voelde plots een geruis in mijn hoofd en een soort elektrische ontlading. Daarna werd alles zwart. Ik weet niets meer. Ik ben 24 uur in het ziekenhuis gebleven en toen ik wakker werd, klaagde ik over enorme pijn aan de enkel. Ik was er met mijn volle gewicht op gevallen. De dokters stelden een dubbele verzwikking vast.”

Wat voelde je daarna ?

“Gedurende twee, drie dagen had ik last van vreselijke hoofdpijn. Ik vergat ook dingen en ik voelde me ongelooflijk moe. Ik slaagde er ook niet in om me langer dan twee of drie minuten te concentreren. Die vermoeidheid duurde een hele week. Naar televisie kijken, op internet surfen of lezen, dat lukte allemaal niet. Ik kon me aanvankelijk ook helemaal niets meer herinneren van wat er precies gebeurd was en ik zat me voortdurend af te vragen hoe het kwam dat mijn enkel er zo erg aan toe was. Pas toen ik naar de beelden kon kijken, begon het me weer te dagen. Als ik zo’n slag gekregen had op de slaap, waar de beenderen toch minder sterk zijn, was het misschien wel met mij gedaan geweest…”

In welke omstandigheden heb je de vijf andere keren een hersenschudding opgelopen ?

“Altijd in duels : hoofd tegen hoofd, een elleboogstoot. Twee keer verloor ik het bewustzijn. De eerste keer duurde het slechts een twintigtal seconden. Twee keer speelde ik de wedstrijd ook nog uit. Eigenlijk heb ik elk seizoen een hersenschudding (lacht). Voor volgend jaar kan ik daar beter nu al rekening mee houden.”

Je kopspel is je belangrijkste troef. Besef je dat koppen medisch gezien ook gevaarlijk is.

“Ik relativeer dat allemaal. Ik blijf gewoon mezelf. Ik ben eigenlijk verwonderd dat er hierover zoveel om te doen is geweest. Mijn dokter heeft bijkomende onderzoeken aangevraagd, waaronder een magnetische resonantie, uit voorzorg en om me gerust te stellen. Gedurende 24 uur moest ik ook een speciale helm dragen waaraan allerlei draadjes hingen om een encefalogram te kunnen maken. Maar dat heeft niets speciaals aan het licht gebracht. Ik durfde niet buiten komen, want ik zag eruit als een marsmannetje. Het was ook erg moeilijk om zo te slapen. Tot nu toe heb ik nooit verdere gevolgen ondervonden van mijn eerdere hersenschuddingen, maar de samentrekkingen van mijn spieren hebben de dokters wat gealarmeerd. Ondertussen ben ik echter al opnieuw beginnen te lopen en het gaat steeds beter met me. Ik relativeer het allemaal wel, maar ik moet er toch ook aan denken dat ik een dochtertje heb van tien maanden. In ieder geval kan ik slechts geleidelijk aan een terugkeer denken. Omdat koppen en duels aangaan nu eenmaal een essentieel onderdeel zijn van mijn spel, mag ik geen enkele terughoudendheid hebben als ik weer op het veld sta. Maar een mooie goal maken met het hoofd zou misschien al volstaan om weer volop vertrouwen te krijgen.”

De mening van een specialist

Dokter Georges Bauherz, neuroloog van het ziekenhuis Iris Sud in Brussel, wil wel wat meer uitleg geven over hersenschuddingen, maar voegt er meteen aan toe dat er voor elk geval – en dus ook voor Cédric Roussel, die hij overigens niet kent – een aantal specifieke aspecten zijn.”

Wat is de definitie van een hersenschudding ?

Georges Bauherz : “Het gaat om een schedelletsel waarbij de betrokkene ook het bewustzijn verliest. Het ene hoeft niet noodzakelijk met het andere samen te gaan. Men kan ook een bal tegen het hoofd krijgen zonder het bewustzijn te verliezen en het gevoel hebben dat zijn vier ledematen verlamd zijn. Als men het bewustzijn verliest, treedt ook geheugenverlies op. Dat duurt langer dan de periode waarin men bewusteloos is. Men spreekt van retrograde geheugenverlies. Het begint op het ogenblik van de botsing of enkele minuten ervoor en het kan enkele seconden of minuten duren, maar ook verscheidene dagen of zelfs maanden. Het gebeurt ook dat een patiënt een eerste keer wakker wordt en spreekt, daarna opnieuw inslaapt en de volgende keer dat hij zijn ogen opent niet meer weet dat hij al wakker is geweest. Of men nu al dan niet het bewustzijn heeft verloren, speelt voor de gevolgen geen rol. Ook de vraag of er al dan niet een schedelfractuur – wat vroeger nochtans als dramatisch werd beschouwd – is opgetreden, is eigenlijk van secundair belang.”

Wat gebeurt er eigenlijk in het hoofd ?

“De hersenen botsen tegen de schedeldoos. Indien bij een slag met dezelfde kracht het hoofd niet beweegt, is er in feite weinig aan de hand.”

Bij de onderzoeken op Roussel zoekt men nu of hij misschien een oedeem of een bloedgezwel heeft. Waarom ?

“Zulke gezwellen kunnen voorkomen buiten het hersenvlies, erin of in de hersenen zelf. In dat laatste geval is dat zoals een blauwe plek op je lichaam. Je moet wachten tot ze verdwijnt en dat kan best een tijdje duren. Soms zijn er verscheidene bloedingen. Ze zijn nauwelijks zichtbaar, maar zeer vervelend. Een gezwel buiten het hersenvlies kan zich zowel tussen het hersenvlies en de hersenen als tussen het hersenvlies en het schedelbeen bevinden. In het eerste geval zwelt het geleidelijk, maar men kan het weghalen via een operatie. In het tweede geval zwelt het sneller en dat is ook erger, want er gaat dan een ader aan het bloeden. Een operatie is dan absoluut noodzakelijk, want het gezwel drukt de hersenen samen. Wat we vaak meemaken, is het volgende : een uur na een botsing op de speelplaats begint een jongen hevige hoofdpijn te krijgen en valt hij in zo’n diepe slaap dat hij nauwelijks nog wakker te krijgen is. Dat duurt enkele uren en ’s avonds is het over. In dat geval gaat het om een hydropsie, een oedeem dat zich in de hersenen vormt, opzwelt en daarna weer vanzelf verdwijnt. Echt verwonderlijk is dat niet, want ons lichaam bestaat voor 90 procent uit vloeistoffen. De na een botsing opgelopen blessure verhindert echter om ze correct te laten afvloeien.”

Welke gevolgen kan een hersenschudding hebben ?

“Hoofdpijn is het meest frequente symptoom. Migraine en problemen met het zicht zijn klassiek bij voetballers. Daarnaast zien we ook braakneigingen, het feit dat men geen licht of geluid kan verdragen en concentratieproblemen. De leeftijd is een risicofactor : van eenzelfde schok zal een kind normaal minder gevolgen ondervinden dan een volwassene. Op langere termijn kan het dat de symptomen blijven aanhouden en soms gepaard gaan met psychologische factoren. Een hersenschudding kan ook de verbinding tussen neuronen breken, en neuronenweefsels en neuronen doen afsterven.”

Rusten is absoluut noodzakelijk

Cédric Roussel kreeg spiersamentrekkingen en had het gevoel een elektrische schok te krijgen. Wat is dat precies ?

Georges Bauherz : “Hij heeft die indruk gehad in het hoofd, en niet in het brein zelf, want dat is, hoewel het de signalen van de zenuwen ontvangt, ongevoelig. Soms gaat zo’n schok inderdaad gepaard met een samentrekking van de spieren of met een posttraumatische epilepsie.”

Hij kreeg zes weken rust voorgeschreven. Wat raadt u de slachtoffers van een hersenschudding aan ?

“De ervaring leert dat fysieke en intellectuele rust inderdaad de beste remedie is, ook al gaan veel slachtoffers dadelijk door. Sommige voetballers spelen zelfs met een hersenschudding de wedstrijd uit.”

Roussel zou liever hebben dat een dokter in zijn plaats de beslissing neemt dat hij eventueel een punt achter zijn car-rière moet zetten.

“Patiënt en dokter moeten altijd samen beslissen. Wij hebben gelukkig niet het recht om mensen te beletten om risico’s te nemen. Als burger besef ik dat we als dokter de mensen hun vrije keuzes niet kunnen afnemen. Maar anderzijds zou ik aan een sportfederatie, zoals pakweg de duikersfederatie, geen medisch attest willen afleveren als de onderzoeken niet goed zijn. De betrokken persoon krijgt dan geen licentie en is niet verzekerd, maar niets belet hem om als individu toch te gaan duiken. Wij staan ten dienste van de patiënten om hen informatie te geven, maar niet om in hun plaats te beslissen.”

PASCALE PIÉRARD