Zestien jaar nadat hij bij Germinal Beerschot Antwerpen zijn eerste profcontract tekende, zette Jelle Van Damme bij Royal Antwerp FC zijn handtekening onder zijn wellicht laatste contract als profvoetballer. Een terugblik.
Het is maart 2002 wanneer Jelle Van Damme voor het eerst in de spotlights komt. De achttienjarige linksachter, die op dat moment met de A-kern van Germinal Beerschot Antwerpen meetraint, mag tot het einde van het seizoen stage lopen bij Ajax Amsterdam. De Nederlandse topclub zit krap in linksvoetige verdedigers en bij zijn Belgische satellietclub raakte hoofdcoach Ronald Koeman gecharmeerd van de jonge, hoog opgeschoten Belg. Amper drie maanden later krijgt de uit Lokeren afkomstige jongeman zowaar een driejarig contract bij de kampioen van Nederland.
Een jaar daarvoor had Germinal Beerschot Van Damme uit de beloftekern van Sporting Lokeren gehaald, transfervrij, want hij was een jeugdspeler zonder contract. Op zijn veertiende was hij zelfs gestopt met voetballen, bij SK Beveren toen, om te beginnen koersen. Hij startte bij de nieuwelingen, maar dat bleek snel geen goed idee. Een teamsport was beter geschikt voor een sociale jongen als hij en voetbal bleef toch zijn grote liefde – bij de miniemen van Sporting Lokeren scoorde hij in één seizoen zelfs eens meer dan honderd keer. Hij keerde terug naar Daknam en sloot daar als offensieve linkspoot aan bij de provinciale scholieren. Pas bij de beloften werd hij als verdediger uitgespeeld.
Toen Van Damme naar Ajax vertrok, was hij bij Germinal Beerschot al enkele keren ingevallen bij het eerste elftal en er ook al één keer aan de aftrap verschenen. T1 Franky Van der Elst omschreef hem als een talent met een gezonde mentaliteit en een energieke spelstijl. Jelle is een jongen uit een gezin met vijf kinderen. Sinds de scheiding van zijn ouders, op zijn twaalfde, woont hij bij zijn moeder. Hij is supporter van Club Brugge ‘en zeker niet van Anderlecht’. Naar school ging hij niet graag. In Sint-Niklaas volgde hij land- en tuinbouw. Tot hij in Antwerpen profvoetballer kon worden.
Kogelbrief
In Amsterdam opent zich een andere wereld. Het jongetje dat niet zo lang geleden stopte met de muziekschool omdat het het inschrijvingsgeld zelf moest betalen en dat tijdens de vakantie ging schilderen om zijn scooter te kunnen financieren, zal het zich in de Nederlandse hoofdstad snel kunnen permitteren om met een Mercedes Sportcoupé en een Porsche Carrera rond te rijden. Aanvankelijk vraagt hij zich wel af: waar ben ik in godsnaam terechtgekomen?! Op het veld spelen zenuwen hem parten, alsook de grofgebekte Amsterdammers die hem bij elke controle en elke pass die niet perfect is stijf schelden. Maar hij knokt zich doorheen de spanningen en past zich al bij al vlot aan.
Zijn intrede in het Nederlandse voetbal gaat allesbehalve onopgemerkt voorbij. Op een bepaald moment komt er in de Amsterdam ArenA zelfs een kogelbrief op zijn naam aan. Tegen Feyenoord kreeg zijn tegenstander Pierre van Hooijdonk rood voor natrappen op hem en daarop zou hij, Van Damme, voor de tuchtcommissie verklaringen hebben afgelegd die belastend waren voor de Feyenoordspits. Het maakt van hem de schietschijf van de Feyenoordsupporters, maar bij de zware jongens van Ajax wordt hij populairder dan ooit. In de Kuip krijgt hij muntstukken, aanstekers, bier en verwensingen naar het hoofd geslingerd. Maar zijn prestaties mogen best gezien zijn, zoals onder meer zijn wedstrijd voor de Champions League in Inter Milaan.
In zijn tweede seizoen krijgt hij het evenwel moeilijker. Hij kan niet op tegen de concurrentie van Maxwell, die op het middenveld plaats moest maken voor de uit blessure teruggekeerde Wesley Sneijder en een rij is gezakt, en geraakt niet meer in de basis. Ook omdat hij intussen Rode Duivel is geworden, voelt hij zich geblokkeerd en wordt hij ongeduldig. Hij wil spelen, om international te kunnen blijven, en de hulp zal uiteindelijk uit Engeland komen. Het fysieke spel daar moet hem beter liggen dan het academische voetbal van Ajax, denkt hij. Hij is ervan overtuigd dat zijn stijl er meer geapprecieerd zal worden.
Creatine
Na een maand of dertig Amsterdam vertrekt Jelle Van Damme met een vierjarig contract naar Zuid-Engeland: Southampton FC koopt hem voor 3,75 miljoen euro. De volksjongen uit het Waasland woont er twee maanden bij een ploegmaat, de Engelse international James Beattie, alvorens te verhuizen naar een mooi dakappartement op vijf minuten van het stadion. Hij haalt een biljarttafel en een drumstel in huis en zijn jongere broer maakt geregeld de oversteek. Het leven is er relaxed, een kwartier voor de training op de club aankomen volstaat, en hij voelt dat ze er echt in hem geloven. Hij houdt van de band tussen de spelers, van het voetbal en van de sociale beleving van het volk buiten het stadion. Met krachttraining en inname van het supplement creatine wint hij aan massa en wanneer Graeme Le Saux uitvalt, grijpt hij zijn kans.
Maar in december valt hij zelf uit met een enkelblessure. Het komt niet meer goed. Na een operatie, inspuitingen en ontstekingsremmers en een vervroegd wederoptreden en uiteindelijk een nieuwe operatie, zal hij concluderen dat ze er zijn linkerenkel bijna naar de kloten hielpen. Overigens zakt Southampton FC dat seizoen uit de Premier League.
Werder Bremen biedt hem een uitweg. De Duitse topclub huurt hem voor een seizoen voor een half miljoen euro. Na een invalbeurt van een halfuur in de eerste competitiematch komt hij aan de aftrap van de Champions Leaguewedstrijd in Bazel. Na een vroege gele kaart riskeert hij net voor de rust de uitsluiting en wordt hij gewisseld. Tegen Borussia Mönchengladbach maakt hij zijn eerste Bundesligagoal, maar een liesblessure en nieuwe enkelproblemen halen hem uit de running. Het is het begin van het einde van het Duitse avontuur van de Waaslander. Hij blijft al die tijd op hotel wonen en zal er zich nooit op zijn gemak voelen, zal hij achteraf verklaren. De mentaliteit ligt hem niet. Die ervaart hij als te afstandelijk. Te koel, te kortaf, te bits. Op het einde voelt hij er zich bij het huisvuil gezet. Hij is er ongelukkig en leeft niet meer optimaal voor zijn sport. Hij mist zijn naasten. Allemaal zijn ze intussen wel op de een of andere manier vertegenwoordigd in de vele tatoeages op zijn lichaam, maar hij mist de warmte van hun fysieke aanwezigheid. Telkens hij kan, rijdt hij met zijn clubwagen, een Chrysler 300CC met gepersonaliseerde nummerplaat, naar Lokeren. Hij weet dan al: ik wil gevoelig financieel inleveren om weer gelukkig te worden; ik wil stabiliteit en spelplezier om mij weer goed in mijn vel te voelen. Dat zal hij in Anderlecht vinden.
Elke
In het Constant Vanden Stockstadion tekent Van Damme voor vier jaar. En, zegt hij, hij wil er vier jaar blijven. Hij wil weer voetballen zoals bij Ajax destijds, verklaart hij, zich bewust van de huisstijl van Anderlecht. Maar dat is voor hem, met zijn manier van spelen, niet vanzelfsprekend. In de eerste wedstrijd wordt hij uitgesloten, na twee gele kaarten, en in de tweede ligt hij aan de basis van een tegendoelpunt. Hij raakt overbelast, want hij is het niet gewoon om veel opeenvolgende wedstrijden te spelen, komt op de bank terecht en wordt geviseerd door het veeleisende publiek. Ja, soms wordt hij zelfs uitgejouwd, als een pass niet aankomt. Het is ook niet meteen duidelijk of hij een linksvoetige centrale verdediger, een linksback of een linksvoetige middenvelder is. Alsook is het in het begin niet duidelijk of hij wel goed genoeg is voor Anderlecht, of hij met zijn fysieke kracht en vechtersmentaliteit eigenlijk niet een typische Club Bruggespeler is.
Maar het komt goed. Zijn polyvalentie wordt een troef, zelfs op het middenveld blijkt hij met zijn enthousiaste powerplay (én jawel, scorend vermogen) een zeer nuttig profiel voor ‘Het Instituut’. Hij is ook een troef voor de groepssfeer. Net als op het veld gaat hij in de kleedkamer verder dan een ander. Zo schrikt Mbark Boussoufa zich op een dag een ongeluk wanneer hij zijn kastje opent en er een duif uitvliegt. In september 2008 is in de clubshop het shirt van JVD zowaar het best verkochte.
Intussen vond hij in Anderlecht ook in de liefde het geluk. In het spelershome ontmoet hij na een wedstrijd Elke Clijsters en de onderlinge aantrekkingskracht is onweerstaanbaar. Er komt een huwelijk van en ook al snel een zoontje: Cruz Leo, genoemd naar de dat jaar op 52-jarige leeftijd aan een uitgezaaide huidkanker overleden Leo ‘Lei’ Clijsters. Ook zijn overleden schoonvader, ex-international en met KV Mechelen Europacup II-winnaar in 1988, KV krijgt een plaatsje op zijn intussen al aardig vol getatoeëerde lichaam.
2009 is ook het jaar van zijn eerste flirt met Standard. Van Damme vraagt zelfs om niet geselecteerd te worden voor de Europese wedstrijd tegen Sivaspor. En na de Anderlecht-Standard waarin Axel Witsel het been breekt van Marcin Wasilewski gaat hij in de kleedkamer van de bezoekers binnen en vraagt hij ‘om te lachen’: ‘Moet ik hier blijven of moet ik met jullie mee?’ Maar zijn nieuwe club wordt niet Standard.
Galaxy
Het wordt Wolverhampton Wanderers FC, dat Anderlecht een transferprijs van 3,25 miljoen euro betaalt. Jelle Van Damme keert terug naar de Premier League, de competitie en het voetbal die hem altijd al aanspraken en waarvan hij na zijn passage bij Southampton verklaarde dat hij er graag ooit zou terugkeren. Maar in de voorbereiding al vraagt hij zich af: wat heb ik nu gedaan?! Hij voelt dat de ploeg te licht zal uitvallen, dat het degradatievoetbal wordt en dat hij daar allesbehalve beter van zal worden; en hij zegt dat er in de stad niets te beleven is, dat hij zich niet kan aanpassen, dat hij niet gelukkig is, zijn zwangere vrouw en zoontje mist en dat Anderlecht altijd zijn club zal blijven en dat hij er contact onderhoudt met spelers en trainer. Tegen Tottenham worden hem twee doelpunten aangewreven en de week erna tegen Aston Villa zit hij in de tribune. Dus komt voor ‘die stoere gast met al zijn tattoos en zijn klein hartje’ al snel de transfermolen weer op gang. Een terugkeer naar Anderlecht blijkt niet mogelijk, ondervindt hij. Luciano D’Onofrio wil hem graag naar Standard halen, maar niet tegen eender welke prijs. Luc Devroe, sportmanager van Club Brugge, komt met de The Wolves tot een akkoord en zegt dat hij in de luchthaven van Birmingham ook het jawoord van de speler zelf kreeg. Maar Van Damme zal dat ontkennen en tekent kort daarna, eind november, voor vier jaar bij Standard. In december wordt hij voor de tweede keer vader, nu van een dochter Cleo.
Bij Standard is Van Damme meteen thuis. Hij wordt er snel aanvoerder en groeit er als man met de Standardspirit, speler die tot het uiterste gaat, uit tot een boegbeeld van de Rouches. Vijf jaar, twee gewonnen Belgische bekerfinales en vele Luikse stormen later vertrekt hij er weer: hij tekent voor twee seizoenen bij Los Angeles Galaxy. Ook in zijn privéleven komt er een grote verandering: hij en Elke gaan scheiden. In 2014 hielden ze al even een time-out, maar twee jaar later zijn ze tot de conclusie gekomen dat hun huwelijk niet meer te redden is en gaan ze in onderling respect uit elkaar. In de Major League Soccer doet Van Damme het prima. Zijn agressieve stijl maakt hem ook daar populair. Bij aanvang van het tweede seizoen, in maart, verlengt hij er zijn contract, neemt hij de aanvoerdersband van Robbie Keane over en verklaart hij dat hij zich heel goed voelt in deze warme club. Hij wil er prijzen wil winnen en er zo lang mogelijk blijven.
Great Old
Lang is dat niet. Vorige week tekende de 31- voudige Rode Duivel voor twee seizoenen bij Royal Antwerp FC. Met Los Angeles Galaxy ging het niet goed, het staat vanonder in de rangschikking. The Great Old daarentegen is net aan een opmerkelijke heropleving bezig. Hij keerde vervroegd terug, verklaart hij, voor Luciano D’Onofrio, de club, de fans en voor zijn kinderen. Met zijn mentaliteit en zijn spelstijl, is hij overtuigd, kan het voor hem in de Bosuil niet fout gaan. Hij wil nog twee à drie jaar voetballen voor Antwerp ‘en daarna zal het genoeg geweest zijn’.
Wat hij na zijn spelerscarrière wil doen, gaf hij doorheen de jaren al enkele keren in interviews aan: met de tractor rijden, als loonwerker ’s zomers de maïs afrijden, omdat hij als kind vaak op een boerderij ging helpen en daar altijd door gefascineerd is geweest. Maar intussen weet hij ook, merkte hij al op, dat het in het leven soms raar kan gaan.
DOOR CHRISTIAN VANDENABEELE – FOTO’S BELGAIMAGE
De mentaliteit in Duitsland ligt hem niet. Te koel, te kortaf, te bits. Op het einde voelt hij zich bij Werder Bremen bij het huisvuil gezet.
In september 2008 is in de clubshop van Anderlecht het shirt van Jelle Van Damme zowaar het best verkochte.
