Van 31 oktober in Zonhoven was het geleden dat Zdenek Stybar een grote cross gewonnen had, maar op de belangrijkste wedstrijd van het jaar explodeerde hij als een perfect geprogrammeerde tijdbom. De man met een plan – zijn seizoen redden op het WK – liet de Belgen voor de tweede keer op rij zonder regenboogtrui achter. Een sfeerverslag uit Sankt Wendel.

Woensdag 26/1

In Sankt Wendel tut sich was.’ Zo worden bezoekers bij het binnenrijden van dit charmante stadje in het Saarland verwelkomd. Weinig doet echter vermoeden dat hier binnen vier dagen de jaarlijkse hoogmis van het veldritseizoen georganiseerd zal worden: drie affiches met een foto van thuisfavoriete Hanka Kupfernagel langs de invalswegen, een aantal wegwijzers richting het WK-parcours en een plan van de omloop op het centrumplein. Ook de inwoners lijken nauwelijks wakker te liggen van ‘die Weltmeisterschaft’. Het merendeel van de Duitsers die we aanspreken, weet wat er komend weekend te gebeuren staat, maar op een uitgebreide veldritkennis kunnen we niemand betrappen. Bij het opsommen van de namen Niels Albert, Sven Nys en Zdenek Stybar horen ze het allemaal donderen in Keulen. Eén iemand weet dat Sacha Weber als Lokalmatador zal deelnemen aan het WK, maar alleen omdat hij een fiets gekocht heeft bij diens mecanicien.

Op een bijzonder zompig parcours, even buiten het centrum, zijn arbeiders ondertussen druk in de weer om het overtollige water in de materiaalpost weg te laten stromen. “We hebben al bijna honderd ton grind en zand op de omloop gekapt”, legt organisator Werner Klär uit. Veel lijkt dat niet uit te halen, want op sommige stroken zak je bijna enkeldiep in de grond. Een vrachtwagen moet zelfs uit de modder getrokken worden door een tractor. Als dit zo blijft, wordt het baggeren voor de renners en de naar schatting 30.000 toeschouwers. “Daarvan zal allicht slechts tien procent Duitstalig zijn”, zegt Klär. “De rest komt uit de buurlanden, hoofdzakelijk uit België. Blijkbaar is veldrijden daar heel populair …”

Donderdag 27/1

Om twee uur staat de eerste officiële training op het programma. Van de Belgen verkennen alleen de junioren en de beloften het parcours, de profs moeten immers nog aankomen. Wél van de partij is Zdenek Stybar. De wereldkampioen maalt als een bezetene zijn trainingsrondjes af. Een keer trekt hij een indrukwekkende sprint over de volledige lengte van de atletiekpiste. Met de tanden op elkaar komt hij over de finish, waar zijn mecaniciens hem een propere fiets geven. Wanneer een journalist de Tsjech om een reactie vraagt, rijdt hij onverstoorbaar verder. “Neen, geen interview, ik moet trainen.” Paul Herygers is onder de indruk: “Zo fanatiek heb ik Stybar nog niet gezien.”

Verzorger Wim Hooyberghs kijkt goedkeurend toe hoe zijn poulain zich ruim anderhalf uur afbeult. “We bootsen Zdeneks plan van vorig jaar zo goed mogelijk na. Vorige donderdag heeft hij in Majorca nog zeven uur getraind op interval, daarna heeft hij afgebouwd. Dit is de laatste keer dat hij echt diep gaat.” Na de verkenning rijdt Stybar nog een kwartiertje op de rollen. “Op dit modderige parcours is Sven Nys favoriet, maar het zal nog een paar nachten vriezen en dat is in mijn voordeel”, zegt hij tegen Renaat Schotte, die met zijn iPhone de wereldkampioen interviewt voor Sporza. be. “Dat zou je iedere keer zo moeten doen, dat zou voor de VRT veel goedkoper zijn”, grapt de Tsjech.

In Victor’s Seehotel Weingärtner, op zowat twintig kilometer van Sankt Wendel, strijken de Belgische profs ’s avonds een voor een neer. Ze worden opgewacht door twee fotografen, een cameraploeg en journalisten van alle Vlaamse kranten. “Het zal ooit zover komen dat er foto’s zullen verschijnen van de toiletten waar Albert en co hun behoefte doen …”, lacht een collega.

Om halfzes arriveert een ontspannen Sven Nys. “Dat Stybar het parcours al verkend heeft? Goed voor hem … Dat hij mij als favoriet naar voren schuift? Hij zou wel eens gelijk kunnen hebben …” De tijd dat een scheet van Mario De Clercq volstond om de Balenaar uit zijn evenwicht te brengen is al lang voorbij. De enige die op zich laat wachten, is Niels Albert. De Belgische kampioen komt pas rond 21 uur aan en heeft zijn nieuwe fiets mee, gespoten in zwart-geel-rood, met enkele flashy opschriften. ‘ Niels Albert rule’ staat onder het zadel. In Taiwan, waar het kader gemaakt werd, vergat iemand een ‘s’ aan rule te zetten … Een legearke doen, noemen ze dat.

Vrijdag 28/1

Op vrijdagmorgen vindt de traditionele persconferentie met de Belgen plaats. Terwijl Nys en Albert de druk zo veel mogelijk afhouden, steken outsiders Bart Wellens en Klaas Vantornout hun titelambities niet onder stoelen of banken. “Van een Belgisch blok zal er weinig sprake zijn”, merkt Nys fijntjes op. Opvallend: in het midden van al het getater zit Kevin Pauwels stil en strak voor zich uitstarend op zijn stoel. Zoals altijd de bescheidenheid zelf. Zijn favoriet? “Niels Albert.”

’s Namiddags verkennen de Belgische profs – op Nys na – voor het eerst het parcours. Geen overbodige luxe, want de omloop ligt er totaal anders bij dan gisteren. Een ijsnacht, tot min tien graden, heeft de modder keihard gemaakt. De steilste afdaling is door spoorvorming zelfs zo gevaarlijk geworden dat de organisatie een stuk van de ondergrond laat wegschrapen. Niet naar de zin van sommige waarnemers. “Het verschil zal alleen gemaakt worden door conditie én geluk, want door al dat grind zullen er veel renners lek rijden”, concludeert Michel Wuyts.

Bij Südwestfunk, een zender uit het zuidwesten van Duitsland, maken technici intussen alles klaar voor de captatie van het WK. Nochtans komt alleen de damesrace – met Hanka Kupfernagel – live op tv. Van de regenboogstrijd bij de heren zendt SWR een samenvatting van een halfuur uit. Wie rechtstreeks wil kijken, kan alleen terecht op het internet. Journalist Thomas Braml: “De damesrace zal maximaal 100.000 tv-kijkers lokken, de samenvatting van het heren-WK allicht de helft minder. Het veldrijden leeft hier niet.” Een gebrek aan sterren is volgens Mike Kluge, de laatste Duitse wereldkampioen veldrijden, de oorzaak: “Een kleine sport in Duitsland heeft winnaars met star quality nodig. Kupfernagel werd al vier keer wereldkampioene veldrijden, maar kwam pas in Bild ( Duitslands grootste magazine, nvdr) toen ze onlangs in lingerie poseerde. Bij de heren hebben we Philipp Walsleben, maar dat is geen vedette zoals Niels Albert. Die zou een uitstekende ambassadeur voor het Duitse veldrijden zijn. Kunnen we hem niet naturaliseren? ( lacht)”

In de perszaal is ondertussen grote opschudding ontstaan. Volgens iemand van de organisatie zullen de deuren om 18 uur gesloten worden, tot woede van de Vlaamse journalisten. ” We have to feed our readers. Ten pages!” roept een furieuze collega. De Duitser begrijpt niet dat er over zo’n kleine sport zo veel pagina’s gevuld moeten worden en blijft op zijn strepen staan. De laatste journalisten rekken het nog tot 19 uur, maar druipen dan kwaad af.

Zaterdag 29/1

Voor het eerst heerst er een WK-sfeer in Sankt Wendel: tienduizend toeschouwers, Vlaamse schlagers in een overvolle Villa Belgica, Zwitserse koebellen én de vaste Amerikaanse UCI-speaker die op een overenthousiaste manier de juniorenrace aankondigt als was het de finale van de Superbowl.

Bij de Belgen wisselt Yorben Van Tichelt net voor de start zijn slicks voor griffo’s, banden met een iets grover profiel. “Het vriest nog, maar de felle zon heeft het parcours in een uur tijd spekglad gemaakt”, zegt zijn mecanicien. Een goede zet, want de eerstejaarsjunior rijdt de wedstrijd van zijn leven. Na een lekke band van Diether Sweeck is hij samen met diens broer Laurens de enige Belg die in de buurt van de Franse tweeling Loic en Fabien Doubey kan blijven. Hun landgenoot Clément Venturini heeft ondertussen een ruime kloof geslagen en is op weg naar de wereldtitel.

In de achtervolging speelt pech de Belgen parten. Van Tichelt valt en rijdt lek, tot grote ontgoocheling van zijn mecanicien. “’t Is voorbij. Dju toch!” De drie Fransen blijven voorop, Laurens Sweeck en Michael Vanthourenhout finishen als vijfde en zesde. Van Tichelt wordt veertiende en kan zijn tranen niet bedwingen. “Ik had een superdag, maar daar koop ik niets mee”, snikt de Oostmallenaar. Honderd meter verder wordt Clément Venturini gehuldigd als de tweede Franse juniorenwereldkampioen veldrijden in de geschiedenis.

Ook bij de beloften blijven de Belgen niet gespaard van pech: Jim Aernouts en Vinnie Braet rijden lek, Joeri Adams en Wietse Bosmans vallen. Alleen Bosmans strijdt tot het einde mee om een podiumplaats, maar kan niet verhinderen dat de Nederlanders de finale beheersen. Lars van der Haar wint voor zijn landgenoot Mike Teunissen en de Tsjech Karel Hnik. Bosmans eindigt als zesde, waardoor de Belgen, net als twee jaar geleden in Hoogerheide, geen enkele medaille veroveren in de jeugdcategorieën. Dat zal Van der Haar (19) worst wezen. Hij werd al Nederlands en Europees kampioen, won de Wereldbeker en maakt met de regenboogtrui zijn grand slam rond. Is een nieuwe Lars Boom opgestaan? In het omgaan met de media hoeft het lichtgewicht van 57 kilo alvast niets meer te leren. Op de persconferentie hangen zelfs de Belgische journalisten aan zijn lippen. “Mijn motivatie? Mijn zus, die enkele jaren geleden overleed aan kanker, rijdt in elke cross met me mee. Prof worden? Neen, ik blijf nog belofte. Ik wil volgend seizoen niet tot de vaststelling komen dat ik duizenden euro’s verdien en geen deftige uitslagen behaal. Op mijn voeding letten? Vorige week at ik een zak patat met een frikadel, daar ga je heus niet slechter door rijden.”

Zondag 30/1

Onder opnieuw een stralende zon en bij lichte vriestemperaturen verovert Marianne Vos haar vierde wereldtitel veldrijden, tot grote vreugde van haar Belgische fanclub uit café De Vrede in Gooik. ‘Marianneke’ van de Nederlandse groep Drukwerk schalt door hun megafoon. Een vreemd gezicht, Belgen die uit hun dak gaan voor een Nederlandse.

Na de podiumceremonie van de dames verkennen de heren een laatste keer het parcours. Adrie van der Poel, cocommentator bij de NOS, laat ondertussen zijn kennersoog spreken. “Op dit parcours zie ik de Belgen zonder wereldtitel naar huis gaan. Ik hoop zelfs dat ze geen enkele medaille behalen. Dát zou pas een goede zaak zijn voor de internationalisering van het veldrijden.” Ook Patrick Lefevere hoopt op een buitenlands succes en wenst Zdenek Stybar, vanaf 1 maart in dienst bij Quick-Step, good luck. De Tsjech is opvallend ontspannen en zet tijdens de opwarming op de rollen zelfs een pruik op. “Een cadeautje”, weet verzorger Wim Hooyberghs. “Als verrassing voor Zdenek hebben we gisteren bij het avondeten met zijn hele entourage blauw-wit-rode kleren aangetrokken. En net als vorig jaar hebben we hem een boek gegeven met daarin een persoonlijke boodschap van elk lid van het ‘Team Stybar’. Zdenek was ontroerd en sms’te mij dat hij blij was dat hij ook als mens zo velen na aan het hart ligt. Die verkleedpartij en dat boek passen in dezelfde strategie als vorig jaar om hem met zo weinig mogelijk druk aan de start te krijgen.”

Het plan lijkt te werken, want de Tsjech zet tussen 30.000 toeschouwers van in de eerste ronde de Belgen onder druk. Niels Albert valt in de tweede ronde weg door een lekke band en al vlug blijkt dat alleen Sven Nys in staat is om Stybar te volgen. “De winnaar is bekend”, zegt ploegleider Danny De Bie nog voor halfweg. “Zdenek zal niet meer stilvallen.” De Bies voorspelling klopt: een ronde later rijdt de Tsjech weg. Als Nys daarna lek rijdt, kan niemand Stybar nog van de wereldtitel houden.

GoStyby,gooo!” schreeuwt de speaker wanneer de Telenet-Fidearenner de laatste keer de piste opdraait. Een sprintje zoals op de training van donderdag is niet meer nodig. Stybar groet uitgebreid de supporters en rijdt in de armen van zijn verzorger. Die leidt hem naar een tent achter het podium waar de Tsjech Sven Nys in de armen valt. “Je bent een groot kampioen”, zegt de Balenaar. Het respect tussen de twee veldritgoden is bijzonder groot. Even later ziet Stybar voor het eerst zijn vader. Na een innige knuffel met zijn zoon drinkt die in een teug een halve fles champagne leeg. Tranen rollen over zijn wangen wanneer tijdens de podiumceremonie het Tsjechische volkslied weerklinkt. ” Happy, happy“, is het enige wat Zdenek senior kan uitbrengen.

Op de persconferentie legt Stybar uit hoe hij al in december het plan had om alles op het WK te zetten en hoe hard hij gewerkt heeft tijdens zijn stage in Majorca. “Ik heb vandaag veel gedacht aan de pijn die ik toen geleden heb, maar het is het waard geweest.”

“Een karakterboy, hé”, vertelt zijn coach Peter Hespel. “Weinig renners die op training zo afzien als Zdenek en die zo op een doel kunnen focussen.” Dat bleek al uit het Twitterbericht dat de Tsjech ’s ochtends de wereld in stuurde: “Het is zover. Ik ga genieten, vechten en afzien. Kijk ernaar als een klein kind naar nieuw speelgoed.” Vijf uur later ondervinden de Belgen voor de tweede keer wat het gevolg is als Stybar iets op zijn verlanglijstje zet. Zijn volgende plan: de Ronde van Vlaanderen winnen. “Ik sluit dat niet uit”, glimlacht Hespel. Cancellara en co zijn gewaarschuwd.

DOOR JONAS CRETEUR

“De Belgen zonder medaille, dát zou een goede zaak zijn voor de internationalisering van het veldrijden.”

Adrie van der Poel

“Ik heb vandaag veel gedacht aan de pijn die ik op Majorca geleden heb.” Zdenek Stybar

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content