Het moet de vraag geweest zijn die de Belgische wielerfans zich de voorbije winter het meest gesteld hebben: zal Tom Boonen (33) in 2014 weer zijn oude topniveau halen? Já, zo bleek de voorbije weken. Maar hoe heeft hij dat gedaan? Een reconstructie van zes maanden keihard werken.
21 juli 2013. Tom Boonen wint in een massasprint de tweede rit van de Tour de Wallonie, pas zijn eerste UCI-zege van het seizoen na een voorjaar geteisterd door fysiek leed en valpartijen. Een opluchting voor de Kempenaar, die zich ervoor, op hoogtestage in Livigno, tien dagen afgebeuld heeft in de hoop nog iets van het najaar te maken. Maar al in Italië en Wallonië duikt weer een hindernis op: ontstoken en afgestorven onderhuids weefsel aan de bilnaad, het kleine gebied tussen de twee zitbeenderen. Veroorzaakt door in de bergen te lang vast in het zadel te klimmen – wat de doorbloeding remt -, bovendien bij warm weer – wat door het vele zweten de wrijving verhoogt. Geen nieuw probleem, want al in de Vuelta van 2011 had de Balenaar er last van.
Deze keer is het probleem ernstiger. Wanneer na een maand inactiviteit de wonde onvoldoende genezen is, beslist hij op 22 augustus in overleg met ploegdokter Yvan Vanmol de blessure volledig te laten helen en vanaf eind september de voorbereiding op het seizoen 2014 aan te vatten. “Dat heb ik in 2011 ook gedaan. En 2012 werd een van mijn beste seizoenen”, houdt Boonen er de moed in, al heeft hij zich wel zorgen gemaakt – ook omdat vader André zijn profcarrière moest stoppen door een zitvlakblessure. “Die beslissing om in 2013 niet meer te koersen was mentaal heel belangrijk”, benadrukken Yvan Vanmol en ploegleider Wilfried Peeters. “Tom kon, na weken van onzekerheid, de knop direct omdraaien en focussen op 2014.”
En niet onbelangrijk: daarbij volop gesteund door de ploegleiding en sponsors. Begin september kan hij zelfs zijn aflopend contract met twee jaar verlengen, zonder een euro in te leveren. Enkele weken ervoor laaiden nochtans berichten op over het gebluste vuur bij de Kempenaar, aangewakkerd door een interview in De Standaard waarin hij verklaarde dat de “drang en de motivatie om élke koers te winnen wat wegebt”. Maar dat werd in zijn entourage genuanceerd. Peeters: “Ik heb Tom toen gevraagd of hij nog graag fietste: ‘Aja, natuurlijk’, antwoordde hij zonder nadenken. Niet veel later begon hij zelfs spontaan over een nieuwe Tourdeelname, lang voor het parcours met de kasseirit bekendgemaakt werd. Ik wist meteen: het zit nog goed.” Dat zag ook Vanmol: “Logischerwijs had Tom die eerste weken wel eens een minder moment, maar hij kan die pech genoeg relativeren en is van nature uit heel positief ingesteld. Nooit heeft hij de armen laten zakken.”
Dat blijkt in de twee maanden waarin de tweevoudig Belgisch kampioen het zadel moet mijden. Boonen trekt geregeld richting fitness en de Ardennen, waar hij met twee vrienden eenmaal per week een klim- en wandeltocht van zes à zeven uur maakt. “Goed om het lichaam niet helemaal te laten stilvallen”, vertelt Koen Pelgrim, sinds 2012 coach bij Omega Pharma – Quick-Step. “Al mag je toch rekenen dat Tom in die periode 25 à 30 procent van zijn topconditie verloren heeft, veel voor een profrenner.”
Ook op een tiendaagse reis door Californië en Nevada – waar hij in Las Vegas voor sponsor Specialized een fietsbeurs bezoekt – trekt Boonen geregeld de wandelschoenen aan, vooraleer hij in de laatste week van september de trainingen hervat. Opmerkelijk: slechts drie à vier kilo dikker in vergelijking met eind juli. “Het gewicht dat hij bijkomt in een normale winterpauze van drie weken”, zegt Pelgrim. “Ook dat pleit voor Tom. Anderen zouden zich uit frustratie te pletter eten, maar hij bleef op zijn voeding letten.”
Beginnen om halfacht
Dat de ex-wereldkampioen niets van zijn gedrevenheid ingeboet heeft, merkt ook Sam Verslegers, de osteopaat die lang Kim Clijsters begeleidde. Boonen leerde de Limburger kennen via trainingsmakker/veldrijder Rob Peeters en wil, na een eerdere, korte samenwerking in 2012, opnieuw langskomen in Bree voor kracht- en stabilisatieoefeningen. Verslegers krijgt er hetzelfde positieve antwoord als Wilfried Peeters wanneer hij de renner vraagt of hij nog gemotiveerd is. “De toon was meteen gezet”, zegt de osteopaat, die Boonen vanaf eind september drie keer per week al om halfacht ’s morgens verwelkomt in zijn praktijk in Bree. Verslegers: “Ik begin graag vroeg, maar daar heeft Tom nooit over geklaagd. Integendeel. Nadat ik hem haarfijn uitlegde welk doel de training had, was er geen houden aan. Halverwege elke sessie was zijn T-shirt al doordrenkt van het zweet en moest hij een nieuw aantrekken. Hem motiveren bleek niet nodig, dat kwam volledig uit zichzelf.”
Tegelijkertijd met de oefeningen bij Verslegers hervat Boonen eind september de fietstrainingen, bijna twee maanden eerder dan de meeste van zijn collega’s. Volgens coach Koen Pelgrim alleen maar een voordeel: “In die lange periode kon Tom – zowel qua kracht als qua conditie – heel gestructureerd en gericht opbouwen: drie dagen per week ’s ochtends fitnessen en na de middag fietsen, plus twee dagen twee à drie uur alleen fietsen, een dag lopen of wandelen en een dag rusten. Vanaf november krikte Tom de intensiteit op door tweemaal per week met zijn crossfiets het veld in te duiken, onder meer tijdens toertochten. Zijn achterstand was vlug goedgemaakt.”
Zo snel dat Boonen begin december al een lichte voorsprong heeft op zijn ploegmaats die pas twee, drie weken ervoor herbegonnen zijn. “Toms eerste inspanningstesten waren zelfs beter dan in de winter van 2011 (die zijn superjaar van 2012 inluidde, nvdr)”, zegt Pelgrim. “Op zijn overslagpols, voor hij ‘in het rood’ ging dus, kon hij zo’n vijf procent, of twintig watt, meer duwen. Geen complete verrassing – Toms lichaam reageert heel rap op trainingsprikkels -, maar voor hem en ons een bevestiging dat hij goed gewerkt had.”
Ook osteopaat Sam Verslegers ziet hoe snel de OPQS-renner evolueert. “In het begin heb ik met Tom zonder te forceren vooral op kracht-uithouding gewerkt. Zodra die basis gelegd was, zijn we met intensieve sessies op effectieve spierkracht en explosiviteit van de beenspieren begonnen – door er weliswaar over te waken dat hij niet te veel spiermassa, en dus kilo’s, zou bijkomen. Daarnaast hebben we via stabilisatieoefeningen Toms grootste minpunt(je) weggewerkt: zijn rug die te veel wegdraaide bij een maximale inspanning. Dat alles met het oog op het zo efficiënt mogelijk overzetten van zijn kracht op de pedalen. En geloof me, die is imméns. Ongezien hoe Tom de limieten van onze toestellen op de proef gesteld heeft. En ook opvallend: hoe hij, in tegenstelling tot veel atleten, élke sessie progressie maakte. Zijn trainbaarheid is enorm.”
Pelgrim raadt Boonen daarom begin december ook aan om tot de Tour de San Luis (start op 20 januari) geen (te) intensieve fietstrainingen in te passen. “Kwestie van een vroege vormpiek te vermijden.” Op het eerste oefenkamp met OPQS in Oliva (van 9 tot 19 december), op een bijkomende stage tussen Kerstmis en Nieuwjaar met enkele ploegmaats en op de tweede verzameling met het hele team in Calpe (van 3 tot 11 januari) traint Boonen daarom vooral op basisuithouding. “Door uren relatief rustig bergop te fietsen”, zegt Pelgrim. “Maar als we er toch eens een intervalletje of een korte sprinttraining tussenstaken, of als de renners spontaan zelf eens doortrokken, zag je toen al dat Tom bij de besten was.”
Winnen van Greipel
In de Tour de San Luis, zijn eerste koers in een half jaar, komt een hongerige Boonen nog wat sprintsnelheid te kort – 3e en 9e -, maar in een bergrit rijdt hij drie minuten weg van de ‘bus’ en in de tijdrit van 19,2 km eindigt hij knap als zevende. “Terwijl ik in 2012 op het laatst ben stilgevallen”, stelt Tornado Tom tevreden vast.
Na de verkenning van de Ronde van Vlaanderen met kersvers veldritwereldkampioen Zdenek Stybar en een driedaagse stage op Majorca trekt de OPQS-kopman begin februari naar ‘zijn’ Qatar. “Korte, lastige waaierritten, ideaal als nieuwe, intensieve trainingsprikkel”, vertelt Pelgrim. Boonen wil echter meer dan trainen en geeft blijk van zijn snel stijgende vormcurve met een klinkende overwinning in een waaieretappe én een sprintzege tegen André Greipel. “Dat heeft Tom veel deugd gedaan”, vertelt Pelgrim. “Een bevestiging dat hij, als hij op gelijke hoogte kan beginnen, nog altijd niet moet onderdoen voor de pure sprinters.” Vanmol: “Na zijn zege in Kuurne-Brussel-Kuurne (waarin Boonen de snelste was van een kopgroep van tien, nvdr) zei Tom me zelfs dat hij evengoed een nieuw duel met Greipel had willen aangaan. Veelzeggend over zijn vertrouwen.” Met dank aan de sessies bij Sam Verslegers, die glimlacht als de Kempenaar op een Engelstalige wielerwebsite verklaart dat hij stabieler dan ooit op zijn fiets zit. “Mijn eerste vier, vijf pedaalstoten zijn krachtiger en doeltreffender. They are like: boom!”
“Dat bleek ook al in december”, vertelt Pelgrim. “Toen scoorde niemand van de ploeg beter op testen met een isokinetische fiets (waarbij de pure kracht gemeten wordt bij een vastgestelde, lage trapfrequentie, nvdr). Door de zeldzame combinatie met Toms grote motor/uithoudingsvermogen is dat de reden waarom hij in de Ronde en Parijs-Roubaix uitblinkt. Op de hellingen en kasseien moet je immers in een laag omwentelingsritme veel kracht kunnen ontwikkelen en dat ook uren volhouden. Op beide vlakken vertoont Tom trouwens geen spatje verval. Zijn testresultaten komen op zijn 33e nog altijd overeen met zijn absolute topseizoen van 2005.”
Minder vet, meer spieren
Opmerkelijk: hoewel Boonen niets aan explosiviteit ingeboet heeft, kun je wel zijn ribben tellen. “Een vetpercentage van zo’n 6 à 7 procent, voor een klassieke renner heel laag”, zegt ploegdokter Yvan Vanmol. “Nochtans weegt hij een kilo meer dan na zijn stage in Livigno – 82 in plaats van 81 -, maar dat zijn dus puur spieren. Tom let dan ook al jaren strikt op zijn voeding, zowel thuis – waar hij vaak glutenvrij en macrobiotisch (in hoofdzaak veganistisch, nvdr) eet – als op stages en in competitie. Geen alcohol, geen desserts… Zelfs de rijkelijke buffetten in Qatar konden hem niet verleiden.”
Want, benadrukt Vanmol: “Tom beseft dat hij, naarmate hij ouder wordt, zich nog meer moet verzorgen – door bijvoorbeeld ook elke avond vroeg te gaan slapen. Hij klampt zich ook niet krampachtig vast aan oude gewoontes, maar staat open voor innovatie: qua training, voeding, materiaal… Een ‘oudere’ renner, maar met een moderne mentaliteit. En die door zijn enorme gedrevenheid de héle ploeg meezuigt. Opvallend, het verschil tussen stages en koersen waarin Tom wel en niet aanwezig is. Kijk naar de manier waarop we onder zijn impuls de Ronde van Qatar en Kuurne-Brussel-Kuurne naar onze hand gezet hebben. Hij is de assertieve, bijzonder gefocuste leider aan wie iedereen zich optrekt.”
En dat is, beklemtoont Vanmol, de voorbije jaren nooit veranderd. “Voor de zoveelste keer wordt er nu gezegd dat een ‘nieuwe, herboren en gemotiveerde’ Boonen is opgestaan. Onzin! Alsof hij vroeger niet voor zijn vak leefde en plots een lookalike van Sven Nys geworden is. Ja, in 2007 en 2008 had Tom het wat moeilijker toen er op korte tijd heel veel op hem afgekomen was, maar verder is hij altijd dezelfde supergedreven coureur gebleven. Het mooiste bewijs: hoe hij élk jaar in Qatar een of meerdere ritten wint. Dat kun je alleen als je keihard gewerkt hebt, zoals ook afgelopen winter. Met als hoofddoel: een vierde recordzege in de Ronde of Parijs-Roubaix behalen. Als dat niet lukt, zal hij zich op dat vlak niets moeten verwijten.”
En dan kan Boonen zich nog altijd verheugen op zijn mooiste zege ooit, die hij – als alles goed verloopt – in het najaar zal behalen. Het resultaat van het sprintje dat de Balenaar eind december 2013 thuis met zijn vriendin Lore trok… “Dat zal Tom de komende weken nóg meer motiveren”, aldus Wilfried Peeters. Cancellara en co zijn gewaarschuwd.
DOOR JONAS CRETEUR
“Halverwege elke fitnesssessie was zijn T-shirt al doordrenkt van het zweet en moest Tom een nieuw aantrekken.” osteopaat Sam Verslegers
