Het was even wachten. Twee jaar heeft het geduurd vooraleer Mesut Özil Londen betoverde met zijn geniale passes. Nu schept hij als klassieke nummer 10 de kaviaar op met de pollepel.
De 60.000 toeschouwers die net hun peperdure plaats in het Emirates Stadium hebben ingenomen, kunnen amper hun ogen geloven. Na zeven luttele minuten leidt Arsenal met 2-0 tegen Manchester United, de ploeg waar ze het anders zo lastig tegen hebben. Twee weken eerder leken de titeldromen al de koelkast in te kunnen na een zoveelste nederlaag tegen Chelsea. Dit Arsenal was niet geschikt voor topwedstrijden, net zoals Mesut Özil onzichtbaar werd zodra de opponent een van de grote vier was. Maar tegen de Red Devils uit Manchester is er iets veranderd. Met een fluwelen pass en een goal à la Lampard walst de Duitser over de Mancunians. ‘We hebben Özil te veel ruimte gegeven’, fulmineert een ontgoochelde Louis van Gaal na de wedstrijd. Arsène Wenger daarentegen is in de zevende hemel. Alleen al de eerste twintig minuten van zijn playmaker waren de 20 miljoen euro waard die hij twee jaar geleden voor hem had uitgegeven. ‘Het is een plezier om hem te zien voetballen. Als de bal bij hem komt, weet je dat hij er technisch verzorgd mee zal omgaan. Hij geeft je altijd de hoop dat er iets gaat gebeuren. Wat van hem wordt verwacht, is dat hij scoort in de grote matchen.’
De coach drukte die verwachtingen bij het begin van het seizoen uit in cijfers, kwestie van aan zijn maestro te tonen dat hij zijn naam in de statistieken moest schrijven wilde hij vermijden om opnieuw naar de linkerflank verbannen te worden: ‘Ik wil meer goals van hem zien. Ook al is creativiteit zijn grootste kwaliteit, we willen dat hij er dit seizoen tien maakt. Het is een goede afwerker, hij moet gewoon vaker zijn kans gaan.’ Özil knoopte dat goed in zijn oren. Hij schiet nu gemiddeld 1,6 keer per wedstrijd op doel, terwijl zijn gemiddelde de voorbije vijf seizoenen op 1,1 lag. Nochtans heeft hij nog maar twee treffers op zijn conto. Dat komt omdat hij nog altijd liever een pass geeft, ook al geeft hij toe: ‘Mijn doel is dit seizoen meer scoren.’
KLASSIEKE 10
‘Ik geef liever een pass die tot een goal leidt dan de goal zelf te maken’, bekende hij in het Franse magazine So Foot. Die karaktertrek maakt van hem een atypische speler in een voetbalsport waar de zone van de aanvallende middenvelders een speeltuin is geworden voor dribbelaars-goalgetters en de passeurs doorgaans een rij lager spelen om het spel op te bouwen voor de verdediging.
Als we benefietmatchen niet meerekenen, is de Duitse zowat de laatste echte nummer 10 op de velden. De erfgenaam van Zidane en Riquelme heeft de fysiek veeleisende Premier League gekozen om de traditie verder te zetten die in de Latijnse gebieden van het wereldvoetbal is ontstaan. Tussen de denkbeeldige dertigmeterlijn en de grote rechthoek loopt Özil rond met de bedoeling zijn ploegmaats oplossingen aan te bieden. De bal heeft amper zijn voeten bereikt wanneer de magie al begint. ‘Het eerste wat hij doet wanneer hij de bal krijgt – eigenlijk al wanneer hij de bal nog niet heeft – is kijken’, legt Theo Walcott uit, die verlekkerd is op de dieptepasses die zijn spelmaker hem cadeau doet. ‘Met hem erbij lijkt voetbal simpel, want hij weet waar hij de bal naartoe zal spelen nog voor hij hem heeft.’
In de zone van de waarheid, waar je snel moet reageren, is Özil dus steeds een stapje voor. Arsenalmiddenvelder Héctor Bellerín noemt hem ‘een van de slimste spelers met wie ik samen heb gespeeld. Hij heeft een vista om passes te versturen die niemand anders heeft. Ik denk niet dat er momenteel een betere 10 is dan hij.’ De Spanjaard vindt hem dus onvergelijkbaar, en José Mourinho deelt die mening: ‘Er bestaat geen kopie van hem. Ook geen slechte.’ Met andere woorden: over Özil zijn zelfs Mourinho en Wenger het eens. Dan moet je écht wel over magische krachten beschikken.
De jongen uit Gelsenkirchen is geboren voor het uitvinden van goals. Waar de meeste passeurs beredeneerde architecten zijn, die elk van hun passes afwegen, blijft Özil een creatief genie. Een artiest die zijn passes vertelt met de woorden van een goalgetter. Omdat zijn voetbal eerder instinctief is dan doordacht, zo geeft hij zelf aan: ‘Als kind zag ik al dingen die niemand anders zag. Dat is mijn grootste troef. Ik probeer op het veld altijd voor de verrassing te zorgen en snel de kwetsbare plekken van de tegenstander te vinden. Als je dat instinct hebt, is het moeilijk voor de andere ploeg om je passes te onderscheppen.’ Hoe zou een tegenstander zich inderdaad kunnen instellen op een pass die alleen nog maar in het hoofd van Özil bestaat?
Hakjes die de tegenstander uit verband spelen, onvoorstelbaar doelgerichte balaannames en blinde passes zijn vaste prik geworden in het Emirates Stadium. ‘Hij heeft een unieke vista’, bevestigt Philipp Lahm. En Graeme Souness, oud-speler van Liverpool en nu analist bij Sky Sports, doet er nog een schepje bovenop: ‘Hij ziet alles wat er om hem heen gebeurt. Ik denk dat hij ogen in zijn rug heeft.’
TOPMATCHENSYNDROOM
Nochtans was het lang wachten op de Engelse Özil. In Madrid was de Duitser de hofleverancier van een Cristiano Ronaldo die zich al op gang trok wanneer de bal de voeten van zijn nummer 10 naderde. Maar tijdens de eerste twee seizoenen in Londen kwamen er meer miljoenen dan geluksmomenten bij kijken. ‘Het is een wereldkampioen, maar hij bewees dat niet elke week’, zegt Thierry Henry.
Wenger van zijn kant lijkt daar niet door verrast: ‘Hij kwam pas laat bij ons in 2013 en maakte geen voorbereiding door met de ploeg. In 2014 kwam hij dan weer vermoeid terug van het WK en was hij vier maanden geblesseerd. Pas in de terugronde begon hij zich echt aan te passen.’
In die twee jaar kon Özil zijn criticasters niet het zwijgen opleggen. Aanvankelijk kwam er commentaar op zijn rendement in de topwedstrijden, gevoed door het feit dat hij in geen enkele ontmoeting met een van de andere clubs van de Big Four (Chelsea en de twee uit Manchester) een beslissende pass wist te geven. De spottende opmerkingen waaiden zelfs het Kanaal over en in Duitsland startte het magazine Kicker een polemiek ‘Is Özil een man voor de topmomenten?’ nadat hij tegen Bayern in de Champions League een penalty miste. Net als Arsenal haalde ook Mesut Özil geregeld een doktersbriefje boven om zijn afwezigheid in de grote matchen te verklaren.
VERRASSENDE STATISTIEKEN
Negen goals en veertien assists in twee jaar tijd hebben de critici niet van mening kunnen doen veranderen. Flitsen van geniale klasse kwamen er immers te vaak tegen ploegen als Stoke City of Aston Villa. Bovendien kleefde aan de Duitser die onuitwisbare indruk van nonchalance. ‘Het is een bijzondere speler als het goed draait, maar wanneer er een paar keer verloren wordt, keert zijn relaxte stijl zich tegen hem’, legt ex-Liverpudlian Steven Gerrard uit.
De mythe van Lazy Özil is geboren en het verleden van de Duitser is koren op de molen van zijn critici. Die herinneren zich graag het einde van zijn Madrileense avontuur, toen hij op de zenuwen werkte van Florentino Pérez omdat hij na elke training in zijn privéjet stapte om zijn vriendin in Milaan op te zoeken en pas de ochtend erop naar Madrid terugkeerde. De komst van Alexis Sánchez had wat van de druk van Özils schouders moeten wegnemen, maar diens stijl was opnieuw een klap.
Özil lijdt overduidelijk onder de vergelijking met het hyperactieve voetbal van Sánchez. Terwijl de Chileen sprint, tackelt langs de lijn, opnieuw met de bal aan de haal gaat, dribbelt, de bal verliest en weer sprint om hem te heroveren, lijkt Özil rond te wandelen. Die kritiek ergert hem zodanig dat hij vorige lente de cijfers van zijn afgelegde kilometers erbij haalde: ‘Als je mijn statistieken bekijkt, zie je dat ik een van de spelers ben die het meeste lopen.’ Het leek op bluf, maar het bleek verrassend correct: Özil loopt niet alleen meer dan Sánchez, maar ook meer dan al zijn andere medespelers. Het is een voortdurend in beweging zijn om zich zo goed mogelijk aanspeelbaar te maken tussen de lijnen, om passes te kunnen ontvangen van zijn verdedigers en passes te kunnen versturen naar zijn aanvallers.
Akkoord, Özil zal nooit tot aan zijn eigen backlijn lopen om daar een aanvallende middenvelder van de tegenstander te tackelen. Graeme Souness maalt daar niet om: ‘Je moet aanvaarden dat hij geen sprintjes trekt om de bal te veroveren, want hij schenkt Arsenal heel veel in het voorste derde deel van het veld en daar is het veel moeilijker voetballen.’
ZIJN BESTE SEIZOEN
Toen hij in de naweeën van het WK geblesseerd geraakte, benutte hij die vier maanden weg van de grasmat om een fysiek op te bouwen die de Engelse competitie waardig is. Na zijn terugkeer bleef hij extra uren kloppen in de fitness, ook al heeft hij een afkeer van het moderne voetbal dat volgens hem ‘fysieker is dan het zou mogen zijn’.
‘Ik heb hard moeten werken en mijn spel moeten aanpassen’, erkent de dirigent van de Gunners. ‘Het tempo ligt hier veel hoger.’ Wenger bevestigt dat Özil fysiek sterker geworden is: ‘Hij is nu beter gewapend om het te maken in de Premier League.’ Nu die aanpassing gebeurd is, weegt de Duitser meer dan ooit op het spel van zijn team. Dit seizoen gaf hij gemiddeld 66 passes per wedstrijd, terwijl er dat in zijn Madrileense periode rond de 40 waren. ‘Hij toont meer autoriteit in het bepalen van het spel’, bevestigt Wenger.
Nu hij vaker aan de bal komt – bijna alomtegenwoordig is – profiteert Özil van de kwaliteitsvolle balbehandeling van Santi Cazorla en krijgt hij passes in zijn geliefkoosde zone. Want zijn voornaamste missie blijft het scheppen van kansen. Dat doet hij dit seizoen meer dan ooit. ‘Het beste seizoen dat ik ooit gespeeld heb’, bevestigt hij zelf. Met 4,5 gecreëerde kansen per match is hij de Europese specialist in dat onderdeel, ver voor Neymar, Di María of De Bruyne. In de competitie liet Özil al dertien assists optekenen. Dat is nu al meer dan in de vorige twee seizoenen, terwijl er nog ruim twintig matchen te spelen zijn.
Christian Eriksen, die een drietal kansen per match creëert, was bijna beschaamd dat hij voor de Londense derby met Özil werd vergeleken: ‘Ik keek al naar hem toen ik nog bij Ajax speelde en hij bij Real. Hij is zo goed dat het bijna lachwekkend is.’ Eén ding is zeker: de verdedigers van de Premier League vergaat het lachen snel.
‘Hij speelt nu op het niveau dat we van hem verwacht hadden toen hij op Arsenal aankwam’, zegt Gary Neville. Welkom in Londen, mijnheer Özil. U had twee jaar vertraging, maar het is geweldig fijn om u terug te zien.
Zal deze Özil Arsenal dit seizoen aan de titelstrijd kunnen laten meedoen? De fans van de Gunners durven het amper te geloven. Alleszins mogen ze dankzij Özil toch alvast dromen tot in de winter, de periode waarin andere jaren de titelambities al begraven worden. Het zijn dromen vol elegantie, nostalgie naar het voetbal van vroeger en onvoorstelbare passes. ‘Hij is een van de spelers die het waard zijn dat men ervoor betaalt om hen aan het werk te zien’, besluit Souness. Een abonnement in het Emirates Stadium kost 1200 euro, u mag zelf bepalen hoe goed Özil moet zijn zodat de fans waar krijgen voor hun geld.
DOOR GUILLAUME GAUTIER – FOTO’S BELGAIMAGE
Over Özil zijn zelfs Mourinho en Wenger het eens. Dan moet je écht wel over magische krachten beschikken.
‘Als je mijn statistieken bekijkt, zie je dat ik een van de spelers ben die het meeste lopen.’ MESUT ÖZIL
