De ervaren Zwitserse trainer Lucien Favre zag hoe bedroevend het spelniveau op het EK was en voorspelt dat het publiek daar binnenkort de buik van vol zal hebben. Een blik op de toekomst van het voetbal.
In Nice wordt er dezer dagen over wat anders gepraat dan voetbal. Niettemin zijn de troepen van de lokale eersteklasser Olympique Gymnaste Club de Nice-Côte d’Azur ondertussen aan de voorbereiding op het nieuwe seizoen begonnen. Dat gebeurt met een nieuwe trainer, de Zwitser Lucien Favre (58). Die staat bekend om zijn voorliefde voor offensief voetbal. In 2015 leidde hij Borussia Mönchengladbach naar de Champions League. De nieuwe coach van OGC Nice is een man met een visie, die geen blad voor de mond neemt. Uit het afgelopen EK trekt hij enkele conclusies over de toekomst van het voetbal.
Mijnheer Favre, mocht u de keuze gehad hebben: welke ploeg van het EK had u graag onder uw hoede gehad?
LUCIEN FAVRE: ‘Die vraag is nooit in mij opgekomen. En ik moet eerlijk zeggen: zo opwindend vond ik het toernooi niet.’
Hebt u zich verveeld?
FAVRE: ‘Ik heb alle wedstrijden van Frankrijk, Duitsland en Zwitserland van de eerste tot de laatste minuut gezien, maar bij veel andere matchen heb ik de tv pas na de rust aangezet. Dat was meer dan genoeg. De kwaliteit was gewoonweg te slecht. Vooral de poulefase was onvoorstelbaar saai, een echte kwelling.’
Waaraan hebt u zich zo geërgerd?
FAVRE: ‘De overdaad aan wedstrijden, veel van hetzelfde en weinig waarin er opwinding en spanning zat. Dat de UEFA een Europees kampioenschap organiseert met 24 landen, heeft beslist economische voordelen, maar het is schadelijk voor het voetbal.’
Waarom precies?
FAVRE: ‘Het toernooi duurt nu nog een week langer, terwijl de meeste spelers al een lang seizoen achter de rug hebben. Velen van hen hebben in de Champions League gespeeld en daarbij ook de nationale competitie, de beker… En dan zouden ze na een paar vrije dagen meteen in een groot toernooi moeten functioneren. De spelers zitten aan hun limiet, vooral mentaal.’
Zou het raadzaam zijn dat de UEFA het aantal ploegen weer terugbrengt tot zestien?
FAVRE: ‘Dat zal de UEFA niet doen. Het draait al jaren niet meer om het spel maar om business, business, business! En vanuit die optiek heeft de UEFA ook met dit toernooi veel succes. In landen als Albanië, Roemenië, Hongarije en alle andere kleine naties is er met het EK ongetwijfeld veel belangstelling voor het voetbal opgewekt. De vraag blijft niettemin: tegen welke prijs?’
Ziet u een oplossing?
FAVRE: ‘Ik voorspel u: het gaat tot een grote oorlog komen tussen de clubs en de bonden. Ik lees dat men het aantal ploegen op het wereldkampioenschap wil verhogen tot veertig. Zijn ze helemaal gek geworden? De toeschouwers zijn toch niet dom! Op den duur, wanneer ze hun buik vol hebben van saaie wedstrijden zonder tempo en enthousiasme, gaat de bom barsten. Dat zal niet lang meer duren.’
DEFENSIEVE ORGANISATIE
Verrassende ploegen zoals Wales of IJsland hebben het toernooi toch goed gedaan?
FAVRE: ‘Natuurlijk. En ik wil hun prestatie ook helemaal niet minimaliseren. Zij zaten nog fris, veel van hun spelers werkten met hun club geen internationale wedstrijden af, sommigen speelden zelfs in tweede klasse. Ze hebben het momentum hier heel goed benut, ze waren vanaf de eerste minuut bijzonder gemotiveerd en wilden allemaal iets tonen. Die motivatie konden veel spelers van topclubs niet opbrengen. Natuurlijk had dat bij ploegen als Italië, Engeland of Spanje ook niet alleen met vermoeidheid te maken. Die drie landen zijn voor mij trouwens dé ontgoochelingen van het toernooi.’
Italië? Die ploeg werd geloofd voor haar stevige defensieve organisatie.
FAVRE: ‘Weet u waarom Italië met drie centrale verdedigers in een vijfmansdefensie speelt? Omdat ze met hun spelers niet in staat zijn om in een viermansdefensie te verdedigen. Giorgio Chiellini en Andrea Barzagli zijn daar gewoon niet goed genoeg voor. Ze zijn te traag en hebben een slecht positiespel. In het begin van het seizoen probeerden ze bij Juventus een viermansverdediging uit: een catastrofe! Ze slikten de ene goal na de andere. Dan schakelden ze over op een vijfmansverdediging, zodat de ruimte die elke verdediger moest bestrijken kleiner werd. Dat deden ze ook bij de nationale ploeg.’
Waarom had Duitsland het dan zo lastig tegen Italië?
FAVRE: ‘Ze zijn moeilijk te bespelen, omdat ze een zeer gedisciplineerde organisatie neerzetten. Maar op voetbalvlak heeft Italië niet de minste kwaliteit. Simpelweg omdat ze geen goeie spelers meer hebben. Waar zijn de talenten? De jonge creatieve spelers? Geen enkele te bespeuren. Italië staat er qua jeugdopleiding rampzalig voor, alleen Marco Verratti van Paris Saint-Germain steekt erboven uit. Voor de rest is het doorsnee, armoede.’
En Spanje? Daar gaat men aan de slag met jonge talenten, maar desondanks werd de titelverdediger uitgeschakeld door Italië.
FAVRE: ‘Spanje is niet meer het Spanje van vroeger. Kijk naar Sergio Ramos. Die was zo onvoorstelbaar slecht. Hij heeft zich de voorbije maanden ook alleen maar geconcentreerd op het winnen van de Champions League met Real Madrid. In zijn hoofd was hij niet meer fris om ook nog eens te presteren op het EK. Bovendien miste de ploeg een leider in de verdediging, zoals vroeger Carles Puyol. Op het middenveld heeft Xavi een enorme lacune achtergelaten en in de aanval liep er weinig bijzonders rond. Spanje zal nog tijd nodig hebben om de ploeg op te bouwen.’
EEN ANDERE WERELD
Hoe komt het dat de grote namen op dit EK zo ver onder de verwachtingen bleven?
FAVRE: ‘Geen enkele speler domineerde het toernooi. Supersterren als Cristiano Ronaldo of Gareth Bale stelden zich eerder ten dienste van de ploeg. Een reden daarvoor is dat zij op het EK spelers van een ander niveau om zich heen hebben. Hier waren zij het die hun medemaats moesten sturen. Op het middenveld van Real Madrid staan er cracks als Toni Kroos of Luka Modric die hen laten schitteren. Dat is een andere wereld.’
Is de tijd voorbij dat een EK het uithangbord van het Europese voetbal was?
FAVRE: ‘Clubs als Real Madrid, FC Barcelona of Bayern München zijn lichtjaren verwijderd van elke nationale ploeg. Zij hebben veel meer sportieve kwaliteiten. De knock-outfase van de Champions League is de beste voetbalcompetitie van de wereld.’
Zou de Europese kampioen een kans maken tegen de winnaar van de Champions League?
FAVRE: ‘Neen, die zou geen schijn van kans maken. Barcelona koopt met Neymar, Luis Suárez en Lionel Messi de beste voorlijn ter wereld. Alle drie komen ze voor een andere nationale ploeg uit. En dan kan Barça nog elke dag met hen werken op looplijnen en op spelsituaties oefenen. Nationale ploegen stoten daar op natuurlijke grenzen, ze hebben noch de tijd noch de middelen die een clubelftal heeft.’
Is het defensieve en afbrekende spel van veel ploegen op het afgelopen EK daar een gevolg van?
FAVRE: ‘Absoluut. Afbraakvoetbal is veel gemakkelijker aan te leren dan mooi en attractief aanvallend voetbal. Voor bijna alle kleinere ploegen was deze spelstijl de enige kans om dit toernooi te overleven. Ze hebben het gebrek aan kwaliteit gecompenseerd door fysieke vermogens. Op die manier konden ze zich compact en laag opstellen om vervolgens scherp te counteren. Wales heeft dat uitstekend gedaan.’
Wat hadden de andere teams te kort om met deze stijl succes te boeken?
FAVRE: ‘Vooral kracht, naarmate het toernooi vorderde. Hongarije en Roemenië deden dat in het begin weliswaar goed, maar je rent de hele tijd achter de bal en op een bepaald moment zet je eens een halve stap minder omdat je moe bent. Dat wordt dan door spelers als Toni Kroos, Paul Pogba of ook Renato Sanches genadeloos uitgebuit. Daarom duurde het in het begin van het toernooi ook altijd zo lang voor er goals vielen.’
DE MANNSCHAFT
U hebt zes seizoenen in Duitsland gecoacht. Welke indruk heeft het Duitse team op u gemaakt?
FAVRE: ‘Alle spelers voetballen op een ongelooflijk hoog niveau, ze verdedigen goed en hebben bij het aanvalsspel oog voor veel details. Er zit een zeer goed evenwicht in de ploeg, ze begrijpen dat je tegenwoordig niet meer negentig minuten druk kunt zetten. Dat zou dom zijn. Je hebt nood aan geduld, discipline, geslotenheid. Duitsland bracht dat allemaal goed in de praktijk.’
Toch verloor de Mannschaft in de halve finale met 2-0 van Frankrijk.
FAVRE: ‘Maar ze hebben altijd geprobeerd om voetbal te spelen en ze hebben kansen gecreëerd. En wat heeft Frankrijk gedaan? Het heeft alleen in de eerste tien minuten geprobeerd om aan te vallen, daarna heb ik alleen nog Duitsland aan de bal gezien. Frankrijk heeft een uitermate realistisch voetbal gespeeld, zonder veel glamour.’
Waarom werd Duitsland dan uitgeschakeld?
FAVRE: ‘Omdat te veel belangrijke spelers uitgevallen zijn: Sami Khedira, Mats Hummels, Mario Gomez en tijdens de wedstrijd ook nog Jérôme Boateng. Dat is te veel. Daardoor miste de ploeg aanvallende slagkracht. Duitsland heeft een heel goed toernooi gespeeld, maar voor de eindoverwinning zaten de details niet juist.’
U hebt eens gezegd dat een trainer slechts enkele jaren bij een ploeg zou mogen blijven, want op een trainer die te lang blijft, komt er sleet te zitten. Hoelang denkt u dat het tijdperk van Joachim Löw nog duurt?
FAVRE: ‘Bij een nationale ploeg ligt dat anders. Je hebt niet dagelijks contact met de spelers, je kunt al eens van staf wisselen. Dan verslijt men niet zo snel.’
EEN GENIE
Hebt u persoonlijk tijdens dit toernooi een tactische nieuwigheid opgemerkt die u verrast heeft?
FAVRE: ‘Er bestaan geen tactische geheimen meer, het voetbal is helemaal gedecodeerd. Het enig wat alsmaar duidelijker wordt, is dit: hoe meer de tactiek ontcijferd wordt, hoe meer de flexibiliteit van individuele spelers op de voorgrond treedt. Mag ik u een anekdote vertellen?’
Ga uw gang.
FAVRE: ‘Toen ik 25 jaar geleden speler van Servette Genève was, ontmoette ik een collega die net zijn trainersdiploma gekregen had. Hij vertelde mij dat er in de toekomst nog slechts één tactiek zou overblijven: het 5-5-systeem. Geen 3-4-3, geen 4-4-2, niks ‘statisch’ meer. Alleen nog twee centrale linies waaruit spelers zich naargelang het aanvallende gedrag van de tegenstander losmaken en zich in de verdediging of de aanval moeten inschakelen. Die man was een genie! Het voetbal is exact daarnaar onderweg.’
DOOR RAFAEL BUSCHMANN – FOTO’S BELGAIMAGE
‘De Europese kampioen zou geen schijn van kans maken tegen de winnaar van de Champions League. LUCIEN FAVRE
