Ook op Afrikaanse bodem zijn de internationale verhoudingen in het voetbal niet door elkaar geschud: het WK eindigde in een sfeer van zelden gezien enthousiasme met een Europees podium en Spanje als de terechte wereldkampioen. Maar slechts zelden stond die uitbundigheid naast het veld in verhouding met het geleverde spelbeeld. Dit was bij vlagen het WK van de armoede. Zonder echte smaakmakers maar met voetballers die zich gewillig lieten kneden tot schakels in een ketting. En met ploegen op de voorgrond die frapperen door een grote teamspirit, aan de hand van trainers die spelers een goed gevoel geven en voor een behaaglijke nestwarmte zorgen. Naast sportieve zijn ook karakteriële criteria steeds belangrijker bij het samenstellen van een selectiegroep. Ploegen die tot de eindfase doordringen zijn, de trainingsstages vooraf meegerekend, meer dan 50 dagen samen.

Op de vraag waarom het jonge Duitsland zo knap voetbalde zei de geroutineerde aanvaller Miroslav Klose dat Joachim Löw iedere speler de indruk geeft hem honderd procent nodig te hebben. Ook de Nederlandse bondscoach Bert van Marwijk hanteert dezelfde omgangsvormen. Tijdens alle trainingen die Oranje in Zuid-Afrika afwerkte, frappeerde de rust die in de groep hing, een opgeklopt akkefietje tussen Robin van Persie en Wesley Sneijder buiten beschouwing gelaten. Telkens weer was er ook sprake van een enorme overgave. Dat is in het verleden in de Nederlandse ploeg wel eens anders geweest. Toen hadden nochtans toptrainers als Louis van Gaal, Guus Hiddink, Leo Beenhakker of Dick Advocaat de regie in handen. Of voormalige topvoetballers als Frank Rijkaard of Marco van Basten.

Dat juist Bert van Marwijk, de bloednuchtere arbeider onder de trainers, nu Nederland tijdens dit WK in extase bracht, is wel heel opmerkelijk. Het pleit voor hem dat hij tegen alle stromingen in voor een concept koos dat hij voor dit team als het beste aanzag. En dat hij op en naast het veld een eenheid van denken cultiveerde. Dat is knap in een ploeg die bol staat van de ego’s. Het is alleen maar jammer dat dit niet tot het sprankelend spel leidde dat deze verzameling van technisch hooggeschoolde voetballers in zijn mars leek te hebben. In plaats daarvan greep Nederland naar het wapen van de rauwheid.

De weelde aan aanvallend talent brak Oranje nog op het EK van 2008 zuur op. Ook Van Marwijk zag toen het gebrek aan balans en wist bij zijn aanstelling als bondscoach dat een systeem met twee verdedigende middenvelders zich opdrong. Een oeuvreprijs voor het voetbal zal Nederland er niet voor krijgen. Sterker zelfs: het geschoffel en de veelvoud aan (zware) fouten was vaak ontluisterend om zien. Ook en vooral in de finale waarin Nederland zich bij momenten ontpopte tot een stelletje ordinaire schoppers.

Het is een goeie zaak voor het voetbal dat niet Nederland maar Spanje de wereldtitel pakte. De Europees kam-pioen etaleerde een perfecte balbehandeling, kent nogal wat virtuoze voetballers, maar beet zich wel de tanden stuk op Nederland. Het gebrek aan stootkracht was opvallend. Spanje scoorde in zeven (reglementaire) wedstrijden acht doelpunten.

Ook bij Spanje is een collectieve spirit de rode draad doorheen het succes. Spelers lopen niet naast hun schoenen. Het vermogen om het eigenbelang opzij te schuiven kenmerkt de nieuwe wereldkampioen. Dat is niet zo evident in een land waarin er bij momenten erg radicaal wordt gedacht en het nog niet zo heel lang geleden is dat er in Catalonië werd gejubeld als Spanje had verloren. Nu kunnen ze er zelfs in Madrid mee leven dat het geraamte van de ploeg uit voetballers van Barcelona bestaat die daar werden opgeleid in de eigen kweekvijver.

Maar het is juist Johan Cruijff die destijds die jeugdopleiding van Barcelona moderniseerde en op dat vlak een echte revolutie gestalte gaf. Zo kreeg het Spaanse succes in Zuid-Afrika toch nog een Nederlands tintje. Meer had vanuit Hollands oogpunt echt niet gemogen.

door JACQUES SYS

Een oeuvreprijs voor het voetbal zal Nederland niet krijgen.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content