Soms doe je onverwachte ontdekkingen. In wedstrijden van de Champions League wordt niet alleen beter maar ook langer gevoetbald dan in de nationale competities. Beter én langer, ook al duren alle matchen negentig minuten.
De effectieve speeltijd in het Champions League-duel tussen Liverpool-Racing Genk bedroeg 66,40 minuten. In Club Brugge-Paris Saint-Germain was het echter slechts 57,42 minuten. Een verschil van net geen negen minuten. En het kan nog erger: in Dinamo Zagreb tegen Atalanta Bergamo rolde de bal nauwelijks 49,54 minuten. In Sjachtar Donetsk-Manchester City was het dan weer 70,15 minuten.
Het CIES Football Observatory van de universiteit van Neuchâtel in Zwitserland bestudeerde de lengte van de wedstrijden in 35 Europese competities en stelde vast dat de bal daarin beduidend minder lang rolt. Zweden is koploper. De effectieve speeltijd bedraagt er 54,13 minuten. In Tsjechië daarentegen is het slechts 46,40 minuten. De Jupiler Pro League staat op tien met 50,02 minuten. De koplopers bij de clubs zijn het Zweedse Sundvall en het Nederlandse AZ (56,45 minuten). Aan het andere uiterste van de tabel staan twee clubs uit de Primera División Getafe en Rayo Vallecano (40,10 minuten).
De soms grote verschillen in zuivere speeltijd waren ook al tijdens het WK van vorig jaar in Rusland opgevallen. In Iran-Marokko werd slechts 46 minuten gevoetbald. De rest van de tijd werd verkwanseld met spelbederf en vertragingstactieken. Er waren ook duels waarin 71 minuten echt gevoetbald werd.
Het Nederlandse Algemeen Dagblad vroeg bij het databedrijf Opta de cijfers op van de Eredivisie. Ook hier waren de resultaten opmerkelijk. Fortuna Sittard stond maar liefst drie keer in de top vijf van de matchen met de minste zuivere speeltijd. Het duel tegen Emmen duurde 98,22 minuten, maar er was slechts gedurende 49 minuten voetbal te zien. ADO Den Haag stond zelfs vijf keer in de top tien. Tegen Emmen werden alle negatieve records gebroken: er werd slechts de helft van de tijd gevoetbald. AZ daarentegen haalde drie keer de top tien van de ‘langste’ wedstrijden.
Onze Nederlandse collega’s gingen op zoek naar een verklaring. Die was niet zo moeilijk te vinden. ADO brengt vaak antivoetbal en speelt geregeld op het randje, waardoor de videoref telkens meerder keren in actie moet treden. AZ daarentegen voetbalt vrank en vrij. Opmerkelijk, hoewel helemaal niet onlogisch, is ook dat de wedstrijden met de langste effectieve speelduur de meeste doelpunten opleveren. Een conclusie die kan doorgetrokken worden naar de Champions League.
‘De verschillen zetten mensen aan het denken’, zei Marco van Basten in het AD. Het ex-Ajax- en -Milanicoon pleit daarom voor een zuivere speeltijd van twee keer dertig of twee keer 35 minuten. ‘Uit alle onderzoeken onder voetbalsupporters blijkt dat tijdrekken en spelbederf tot de grootste ergernissen behoren’, merkte hij op.
‘Grote verschillen worden ook in topcompetities als de Premier League en La Liga genoteerd. Als je ziet hoe effectief Atlético Madrid omgaat met spelbederf, dat moet je op een gezonde manier bestrijden’, aldus de gewezen technische adviseur van de FIFA. ‘Als het Real Madrid tegen Barcelona is en er kan 65 minuten worden gespeeld, terwijl dat bij Atlético tegen Barça maar vijftig minuten is, dan is het punt duidelijk, lijkt mij.’
Maar er is hoop op beterschap. ‘Effectieve speeltijd is de meest haalbare vernieuwing waar de hoogste voetbalbestuurders nog voor open staan’, onthield hij van zijn dagen op het kantoor van de Wereldvoetbalbond.
Tegenstanders van vernieuwing wijzen op de mogelijke gevolgen van effectieve speeltijd voor de televisie. De duur van een match zou veel flexibeler worden, maar dat is nog maar de vraag. Sommige partijen worden nu ook zes, zeven minuten later dan andere afgefloten. Effectieve speeltijd zou een slechte zaak zijn voor defensief ingestelde ploegen en de transparantie ten goede komen. Van Basten had nog een argument dat iedereen zou moeten overtuigen: ‘Alle komedie zou op slag zinloos worden.’ Van Basten vertelt dus niet alleen domme dingen dezer dagen.
