Op 22 mei sleepte George Best (1946) zich naar zijn vijfenvijftigste verjaardag. Is het zijn laatste ?
Over zijn gezondheidstoestand doen alweer alarmerende geruchten de ronde. De lever van de populairste Britse voetballer van de eeuw verdraagt geen druppel drank meer. Nooit meer drinken en hij is chronisch verslaafd.
Tussen 1963 en 1968 beleefde George Best met Manchester United vijf magische jaren.
Een scène uit een voetballeven.
Belfast, 22 oktober 1966. De grote Gordon Banks is boos. De Engelse doelman, destijds wereldkampioen én de beste ter wereld, kijkt radeloos om zich heen. Noord-Ierland-Engeland. Banks drijft met de bal, neemt hem vast, brengt hem naar de punt van de schoen. George Best slentert achteloos rond hem heen. Op het ogenblik dat de bal even in het ijle zweeft, die fractie van een seconde tussen hand en voet, slaat Best toe. Hij tikt de bal uit het luchtledige, dribbelt om Banks heen en scoort ! Doelpunt afgekeurd. En toch, Best raakte Banks niét èn de bal was vrij. Virtuositeit in de virtuele realiteit !
George Best gold als de uitverkorene van Matt Busby. De legendarische manager van Manchester United sprak in A Strange Kind of Glory, zijn biografie : “Best seemed to be in love with the ball.” Best en de bal : bekoring, verlokking, verleiding.
Het kind George Best leerde voetballen van zijn grootvader, die over het stadionnetje van Glentoran Belfast woonde. De oude George Best kroop met zijn naar hem genoemde kleinzoon over de muur van het stadion. Samen betraden ze stiekem het veld van de Noord-Ierse topclub en hij leerde hem de verborgen trucjes van het voetbal. De zevenjarige George oefende ze verder op alle mogelijke momenten in. “I always had a ball”, vertelde hij later in één van zijn vele biografieën : From dawn till dusk. Van ’s ochtends tot ’s nachts dus. Best stapte naar de school, vlakbij het huis van de grootouders, het tennisballetje aan de voet. Tijdens de lessen hield hij het op zak.
George Best sr. overleed onverwachts in 1957, tijdens de examentijd van de elfjarige George jr. Toen het nieuws tot hem doordrong, liep Best weg van huis : “Tot ik niet verder kon. Ik huilde als een baby.” Best noemde de dood van zijn grootvader het afscheid van zijn kindertijd. Het leven zou nooit meer hetzelfde voor hem zijn, beweert hij. Toen openbaarde zich voor het eerst het feit dat George Best niet met pijn kon omgaan.
Hij verwerkte zijn verdriet door met onblusbare ijver de dribbelkunst te verkennen.
Hij ontpopte zich tot een carparkgenius in de steegjes van de fabriekswijk Creragh waar vader Dick als één van de duizenden shipyards werk vond op de scheepswerven van Belfast. Als jongetje benutte Best elke vierkante meter vrije grond om zijn balletje hoog te houden. Zo kreeg Bob Bishop hem in het vizier. De scout voor Noord-Ierland van Manchester United verstopte zijn enthousiasme niet. In de zomer van 1961 kreeg Best de kans om zijn in godsdiensttwisten ondergedompelde achterbuurt te ontvluchten. Zijn familie koesterde overigens zelf een traditie van protestantse gematigdheid. De amper vijftienjarige George waagde, samen met een hem onbekende leeftijdsgenoot, voor het eerst de grote overtocht. Ze staken in hun eentje met de ferry de Ierse Zee over en spoorden van Liverpool naar Old Trafford. Op zoek naar het avontuur. Zonder begeleiding, zonder opvang. In Manchester stond Best er alleen voor. Hij kwijnde weg van heimwee en binnen enkele dagen stond hij terug thuis op de stoep : homesick.
United schonk hem een tweede kans en het duurde niet lang of hij stroomde de selectie van Matt Busby binnen. Hij maakte zijn debuut op Boxing Day 1962 tegen FC Burnley.
Drie dagen eerder hamerde Burnley United met 6-1 in de hoek. Best werd in allerijl door Busby uit Belfast teruggehaald. Zijn eerste verschijning op Old Trafford was meteen raak en draaide uit op een 5-1 wraakoefening. Manchester United ontsnapte op het nippertje aan de degradatie, maar won wel de FA-Cup. Best proefde met mondjesmaat van het eerste elftal, beleefde de finale vanop de tribune maar mocht tijdens het banket achteraf zijn eerste profcontract ondertekenen. Het volgende seizoen stoomde United meteen door naar de tweede plaats, dankzij de exploten van Denis Law en Bobby Charlton. Best veroverde een vaste plaats in het team en de zogenaamde holy trinity was geboren.
Op 30 september 1964 werd Best het idool van Engeland. Het gebeurde tijdens de uitwedstrijd op Chelsea. Stamford Bridge gold in de swinging sixties als the place to be.
Op de tribunes verzamelde zich de jet-set en de fine fleur uit de wereld van de popmuziek en de film. Voor meer dan 60.000 toeschouwers raakte leider Chelsea helemaal van de kook door wat The Times omschreef als a virtuoso performance. United won met 0-2 en Best ontving een staande ovatie van het thuispubliek. Volgens Denis Law was dat the turning point voor vijf schitterende jaren. Best explodeerde in Europese uitwedstrijden tegen Borussia Dortmund (6-1) en Racing Straatsburg (5-0). United sneuvelde in de halve finales van zowel de Europa Cup III (Ferencvaros) als de FA Cup (Leeds United) na een testmatch. Matt Busby won zijn eerste landstitel sinds de vliegtuigramp van München in 1958, na een seizoen van 60 wedstrijden en 128 doelpunten. Met uitermate briljant voetbal. Old Trafford werd door de Engelse pers omgedoopt tot The Theatre of Dreams. Dankzij George Best. Er volgde nog meer.
Op 9 maart 1966 palmde Best Europa in. In Eusebio’s Estadio da Luz verstomde hij het Portugese publiek na zeventien opeenvolgende zeges van Benfica met een eerste Europese thuisnederlaag : 1-5 ! Een historische overwinning met een begenadigde Best, nog steeds een tiener, die uitzonderlijk lichtvoetig rond zijn tegenstanders had gedanst.
The Benficagame markeerde zijn loopbaan. El Beatle kopte de internationale pers, want Best had intussen zijn haar laten groeien en leek letterlijk op de beroemde rockgroep uit Liverpool. Zijn populariteit bleek van dan af niet meer te stuiten en de stadions, net zoals de music halls bij The Beatles, stroomden vol met krijsende meisjes. Het voetbal had zijn eigen popster. Toch liep het seizoen met een sisser af.
“United haalde in 1966 zijn hoogste niveau maar bleef zonder prijs als gevolg van blessures in de eindfase van het seizoen”, vertelde Denis Law in het boek United, the legendary years 1958-1968. De Red Devils gingen zowel in de halve finale van de FA Cup (Everton) als de Europa Cup (Partizan Belgrado) onverwacht voor de bijl en strandden op een teleurstellende vierde positie in de eindstand.
Na een dramatisch seizoensbegin 1966/67, met vier zware nederlagen in tien wedstrijden, viel de puzzel in elkaar. George Best verhuisde naar de rechterflank en United won zeven opeenvolgende matchen. De titel werd gevierd op Upton Park, bij West Ham. Manchester voedde de fans met een combinatie van fijnzinnige en furieuze aanvalspatronen : 1-6 ! Matt Busby diepte opnieuw zijn verboden droom op : de Europa Cup der Landskampioenen ! United schakelde achtereenvolgens Hibernian, FK Sarajevo en Gornik Zabrze uit. In de halve finale scoorde George Best op Old Trafford met een individuele actie (1-0) tegen Real Madrid. In het Bernabeaustadion schotelde hij de ultieme gelijkmaker voor (3-3).
Op 29 mei 1968 beroerde Best via Wembley de wereld. United versloeg Benfica met 4-1. In een prachtig televisiebeeld knuffelde de langharige Best na afloop de kalende Busby. De zorgeloosheid van de swinging sixties ontmoette de discipline van de droeve conservatief. “Spiritueel voetbal”, oordeelde Busby. Getekend George Best, Europees Voetballer van 1968. Wereldfaam.
En dan was het voorbij. Best worstelde met een negatief zelfbeeld en kon de tol van de roem niet meer aan. Na het vertrek van Busby in 1970 raakte hij aan lager wal. De drankverslaving openbaarde zich steeds openlijker. In 1972 brak hij, amper 26, met United : “I’m no longer a footballer”. Een leven van uitspattingen volgde : ophefmakende liefdesaffaires met schoonheidskoninginnen wisselden af met processen wegens openbare dronkenschap en vechtpartijen met de politie. Hij verhuurde zichzelf tussen 1974 en 1985 als attractie aan nietige clubs uit Schotland, Ierland en Engeland. Duizenden toeschouwers zakten af om hem te zien dollen met de tegenstanders. Hij vertoefde enkele jaren in de Amerikaanse showcompetitie.
Tegenwoordig heeft hij een eigen restaurant in Chelsea en verhuurt zichzelf voor duizend pond per uur als bezienswaardigheid in pubs. Een opiniepeiling toonde aan dat hij vandaag populairder is bij de Unitedfans dan David Beckham. In 1999 veroverde Manchester United in Barcelona de Champion’s League. Toen Best het stadion verliet, moesten de ordediensten hem helpen ontzetten. De fans bestormden hem alsof hij de Cup had gewonnen.
Matt Busby sprak reeds in de jaren zeventig de profetische woorden : “Elke topcoach hoopt op één geniale voetballer in zijn carrière. Ik vond er twee. Duncan Edwards stierf in de tragedie van München. En George Best is ook al dood, is het niet ?” George Best leeft, maar hoe lang nog ?
door Raf Willems
