Tien jaar al is Franck Ribéry aan de slag bij Bayern. Met één CL, zeven landstitels en vijf Duitse bekers is dat een uiterst geslaagd huwelijk geworden, iets waar bij zijn komst sterk aan getwijfeld werd. Waarom zijn ze in Beieren zo gek op Franck, en omgekeerd?
Meer Beieren dan Bad Feinbach met zijn 8000 inwoners in Voralpenland, tussen Rosenheim en de Oostenrijkse grens, vind je niet. Aan de voet van de 1838 meter hoge Wendelsteinberg staat de Jezuskerk, aan het gemeentehuis prijkt een in blauw en wit (de kleuren van Beieren) versierde meiboom, en overal waar je kijkt zie je velden en bossen. Wie aan dat uitzicht niet genoeg heeft, kan naar de Beierse dansavond voor jong en oud (Boarischen Tanz für Oid und Jung), waarvoor de aankondiging op een affiche op het dorpsplein hangt, of naar een kerkwijdingsfeest boven in de bergen.
Dit stukje authentiek Beieren, waar traditioneel de fans van Bayern vandaan komen, is waar Franck Ribéry (34) woont. In tijden waarin voetballers sneller van club dan van hemd wisselen, is vooral bij topclubs een blijver die al tien jaar dezelfde kleuren draagt erg geliefd, zeker als het een topspeler betreft die het verschil maakt. Dat is een prestatie op zich in een streek waar mensen als Ribéry, die om geloofsredenen geen varkensvlees eten en geen bier drinken, op zijn best als zeer verdacht worden bekeken.
Dat geldt niet voor de Fransman, die in december nog zijn opwachting maakte in Kistlerward, een volkscafé waar de Bayernfanclub uit het dorp haar kerstfeest vierde. De 200 aanwezigen zullen die avond niet snel vergeten, evenmin als ober Daniel Salic (51), die Ribéry toen bediende: ‘Een fijne kerel, helemaal niet arrogant. Integendeel. Hij maakte voor iedereen tijd, lachte veel.’ Drie stamgasten die er die avond ook bij waren, knikken bevestigend. ‘Dat is er ene van ons, trouw aan Bayern en ook nog eens een goed mens.’ Twee en een half uur vertoefde Ribéry op het kerstfeest.
Fanclubvoorzitter Alexander Kaffl was zelf verrast dat zijn voorname gast zolang bleef. ‘Hij zonderde zich niet af, was aardig voor de kinderen en heel benaderbaar. Voor ons allemaal was het een fantastisch moment.’
Al tien jaar is Ribéry de lieveling van de Bayernfans, sinds de toen 24-jarige Fransman op 7 juni 2007 samen met de Italiaanse topschutter Luca Toni bij Bayern in de Säbener Strasse werd voorgesteld. Voor de toenmalige gigantische som van 25 miljoen had Bayern hem net weggekocht bij Olympique Marseille. Een risicotransfer, oordeelde het Duitse vakblad Kicker destijds.
Tien jaar later is Luca Toni net met voetbalpensioen, maar Ribéry voetbalt nog altijd bij Bayern. Dat het zo’n succesverhaal zou worden, had niemand in 2007 kunnen verwachten. Ook niet de man die de hele zaak voor mekaar bracht. Uli Hoeness, toen algemeen manager, nu voorzitter, ontpopte zich in die tijd tot Ribéry’s tweede vader: ‘Ik had nooit gedacht dat hij zolang zou blijven. Het was ook niet zijn bedoeling. Zijn raadsmannen spiegelden hem voor dat hij een jaar of twee, maximaal drie, in München zou doorbrengen.’
‘We hebben hier veel buitenlandse toppers gehad, maar met tien jaar München heeft Franck echt een ijkpunt gezet’, aldus nog steeds Hoeness. ‘Toen hij hier aankwam, kon hij zich niet voorstellen dat hij dit jubileum bij ons zou vieren. En wij evenmin.’
Ook Ribéry zelf staat ervan te kijken: ‘Ongelofelijk dat ik hier al tien jaar ben. Wie had dat ooit gedacht? Ik ben erg gelukkig dat ik hier nog altijd ben. Wat ik hier gekregen heb, wat de fans en de mensen in de club me gegeven hebben, dat had ik nergens anders ter wereld kunnen krijgen.’
Ongeval
Vanaf dag één sloot hij zich in de harten van de fans van Bayern en voelde hij zich één van hen. Dat merkte ook Ottmar Hitzfeld, in 2007 zijn eerste trainer bij Bayern: ‘Vanaf het begin klikte het tussen Franck en Bayern, hij was en is nog steeds een toegevoegde waarde, op het veld, maar ook daarnaast, omdat hij erg sociaal is. Franck is een grappenmaker en verstaat als geen ander de kunst om de druk die altijd bij een topclub heerst te verlichten als dat nodig is, terwijl hij tegelijk altijd optimaal geconcentreerd werkt. Een echte leider.’
Meteen gaan de mensen spontaan op de banken staan en in de handen klappen voor die nummer 7 met zijn sierlijke dribbels. ‘Als speler durft Franck risico te nemen. Hij toont zich, zoekt de duels op en zorgt voor de beslissing. Met zo’n aanpak zuig je medespelers en supporters mee’, stelt Hoeness vast. ‘Het is geen toeval dat heel het stadion ‘Ribéry, Ribéry!’ scandeert, wanneer hij gewisseld of ingebracht wordt. Voetbal leeft bij gratie van zulke types.’
Al na één jaar wordt Ribéry met dubbel zoveel stemmen als Michael Ballack (op dat moment bij Chelsea) Voetballer van het Jaar in Duitsland. In de massa van de Bundesligavoetballers schittert hij als een regenboog, door de finesse die hij in zijn spel stopt en die tot vandaag de fans inspireert. Daarnaast is hij ook iemand die niet op een inspanning kijkt en zich helemaal geeft. Gaat het Ribéry goed, dan straalt hij dat ook uit. Werkt iets hem op de zenuwen (bijvoorbeeld een trainer die hem tactisch te veel wil inperken), dan zie je dat ook meteen. Maar meestal gaat het goed met hem. ‘Ik ben doorgaans goedgezind’, zegt hij zelf. ‘Ik wil plezier maken, van het leven genieten, en daartoe helpen lachen en vriendelijk zijn. Er zijn veel mensen die niet zoveel geluk hebben als wij hier.’
Met Ribéry kunnen de fans zich identificeren. Misschien helpt ook het litteken op zijn gezicht, dat hij als jonge snaak bij een verkeersongeval opliep en hem voor het leven tekent. Dat litteken geeft hem een kwetsbaarheid die mensen herkennen. Het is ook een symbool voor de moeizame weg die hij heeft afgelegd bij zijn parcours vanuit het Noord-Franse Boulogne-sur-Mer. Het toont dat hij het als kind niet makkelijk had, opgroeiend in een moeilijke buurt als jongen die altijd een stuk kleiner was dan zijn leeftijdsgenoten. Met die achtergrond en dat ongeval als extra rugzakje toont de Fransman de wereld dat niets onmogelijk is, als je er echt voor gaat. Op zijn twintigste werkte hij een paar maanden als wegenwerker om financieel rond te komen. Een levensles die men niet gauw vergeet.
‘De supporters herkennen in hem de straatvoetballer die zich van onderen uit heeft opgewerkt, en dat allemaal op eigen kracht’, zegt Hoeness, die van tevoren goed wist hoe hij met zijn nieuwe speler moest omgaan. ‘Het belangrijkste is dat je spelers vertrouwen schenkt. Ik werd toen uitgelachen: ‘Wat halen ze nu weer?’ Maar als je je om zo’n jongen bekommert, dan lukt het wel’, aldus de huidige Bayernvoorzitter.
Bixente Lizarazu zegt over zijn landgenoot: ‘Franck is een emotionele jongen, die het nodig heeft dat je je om hem bekommert. Bij Bayern voelt hij die steun en hulp, die hij bij de Franse nationale ploeg niet kreeg. Daardoor ging hij hier ook ontspannen en goed voetballen.’
Van Gaal
Ribéry moet voelen dat men hem nodig heeft. Meer niet. Hij wil erkenning, naar waarde geschat worden. Voelt hij die warmte, dan is hij tot alles in staat. Gaat het menselijke aspect verloren, dan lijdt hij daaronder en presteert hij nog amper. Daarom kwam het niet als een verrassing dat Ribéry onder het beleid van Louis van Gaal aan een vertrek dacht. De Nederlandse toptrainer was niet iemand die gauw knuffels of complimenten gaf. Het strenge regime dat hij bij Bayern invoerde, verstoorde de verhouding tussen trainer en sterspeler steeds meer. Dat spelers op vaste plaatsen moesten gaan zitten, dat de trainer de kleur van de shirts koos, de weg langs waar de spelers moesten lopen, het feit dat alles tot op de minuut gepland werd, was voor de nonchalante, goedlachse Ribéry de hel. Het was de tijd waarin een handvol andere topclubs naar zijn diensten hengelde. Chelsea bood in 2008 60 miljoen, ook Juventus, Barcelona, Manchester City en Real toonden interesse. In 2009 staat Ribéry op het punt om voor Real te tekenen. Hoeness herinnert zich nog de avond met de speler en diens vrouw Wahiba. ‘Het was de avond waarop alles vast leek te staan, de geplande overgang, toen Franck na het avondeten plots zei: ‘Nous restons à Munich.’
Kort daarop vinden een paar gebeurtenissen plaats die de verhouding tussen club en speler nog sterker zullen maken. Een seksschandaal in Frankrijk, waarin Ribéry met een paar andere internationals opgevoerd wordt, brengt zijn huwelijk in gevaar en zorgt ook bij de club voor beroering. In plaats van afstand te nemen geeft Bayern zijn spelverdeler juist alle mogelijke steun. Wanneer Ribéry kort daarna in de halve finales van de Champions League tegen Lyon drie speeldagen geschorst wordt voor een rode kaart, reist Karl-Heinz Rummenigge in hoogsteigen persoon met Ribéry eerst naar de hoofdzetel van de UEFA in Nyon en vervolgens naar het internationale sportgerecht te Lausanne om de speler te verdedigen. De schorsing blijft gehandhaafd, maar de manier waarop de club zich voor hem inzette, maakt op Ribéry een enorme indruk. Rummenigge legt uit waarom hij toen zo handelde: ‘Bij FC Bayern zijn we één grote familie, en als familie steun je elkaar.’ Ook Hoeness nodigt de speler in die moeilijke tijden steeds vaker bij hem thuis uit voor een etentje. Ribéry is dat nooit vergeten. ‘Hoeness behandelde me als zijn eigen zoon’, zegt hij over die periode. Gevolg? Na de dubbel in 2015 verlengt de Fransman zijn contract. ‘Isch habbe gemacht fünf Jahre mehr’, zegt hij.
Terugblikkend op die periode stelt hij vast: ‘Dat jaar heeft voor mij veel veranderd. Ik heb veel geleerd, werd toen een ander mens. Mogen ervaren hoe al die mensen rondom mij, vooral Hoeness en Rummenigge, zich voor mij inzetten en me in die moeilijke tijd steunden, greep me erg aan.’
Heynckes
De man uit Noord-Frankrijk beseft dat hij veel gekregen heeft en wil ook graag iets teruggeven. Daarvoor moet hij nog één jaar wachten, tot hij in 2011 met Jupp Heynckes een trainer krijgt die perfect aanvoelt hoe hij met zijn sterspeler om moet gaan. Heynckes geeft hem snoepjes, maar verwacht in ruil wel prestaties. Voor de hele ploeg zegt hij tegen Ribéry: ‘Franck, ik geef je graag een dag vrij, maar op zaterdag wil ik je wel de wedstrijd zien winnen voor ons.’ Ribéry klaart helemaal op. ‘Opeens voelde ik me een ander mens’, zegt hij. De combinatie Heynckes-Ribéry blijkt een garantie voor succes. Onder Heynckes haalt de Fransman zijn beste niveau ooit en verzamelt de hoogste quoteringen voor zijn prestaties. Resultaat? De Champions League in 2013 én de uitverkiezing tot Europees Voetballer van het Jaar, voor Lionel Messi en Cristiano Ronaldo.
Het is simpel, zegt Heynckes: ‘Franck vond bij club en bestuur de steun en de bescherming die hij nodig had en zette dat vertrouwen om in prestaties. Franck is een van de laatste echte straatvoetballers. Wat hij brengt, is het beste van het beste, gourmetvoetbal. Franck houdt van de bal en van het spelletje. Hij zou ook voetballen mocht hij daar niet voor betaald worden. Hij is voetballer met hart en ziel, hij heeft het spelletje nodig en geniet dan als een kleine jongen. Als trainer moet je de mens Ribéry kennen, weten hoe hij ineen zit, wat zijn sterke en zwakke punten zijn. Hij is geen gecompliceerd mens, reageert spontaan. Af en toe miste hij wat zelfdiscipline. Toen hij een paar keer verzuchtte dat hij graag Europees Voetballer van het Jaar zou worden, heb ik hem gezegd dat dat kon, maar dat hij er dan wel meer zou moeten voor doen en meer als een prof werken en leven. Gevolg? In 2013 won hij die prijs. Ik vind het knap, zolang bij Bayern overeind blijven. Als hij en Robben niet meer in de Bundesliga spelen, gaan we ze heel erg missen.’
Arjen Robben speelt nu al sinds 2009 met Ribéry samen. En dat klikt. ‘Hij begrijpt voetbal als geen ander. Wereldklasse vind ik hem, hij verpersoonlijkt FC Bayern, hij maakt deel uit van de Bayernfamilie, hoewel hij geen Duitser is. Hij staat op één lijn met Lahm, Schweinsteiger, Matthäus en Kahn.’
Afgelopen herfst verlengde Ribéry zijn contract opnieuw, tot 2018. ‘Bayern en München, dat is mijn thuis geworden’, zegt hij overtuigd. Of hij ooit nog voor een andere club speelt? Het zal in elk geval niet voor een andere club in Europa zijn.
Nog zeven wedstrijden en hij springt over de nieuwe sportief directeur Hasan Salihamidzic, de buitenlander met de meeste competitiematchen voor Bayern. Hitzfeld is nog altijd lovend over de man die hij destijds zag arriveren in München. ‘Tien jaar bij dezelfde ploeg, en dan nog bij Bayern waar je constant op topniveau moet presteren, dat is een uitzonderlijke prestatie. Vooral omdat Franck altijd basisspeler is geweest al die tijd, wanneer hij fit was. Met dit jubileum is hij een uitzondering in het hedendaagse topvoetbal. Ribéry is een Bayernlegende geworden.’
Dat vinden ook de inwoners van Bad Feinbach. ‘Hij is onze parel, of Bayern succesvol is of niet. We mogen er niet aan denken dat hij hier op een dag vertrekt’, zucht Fanclubvoorzitter Kaffl. ‘Franck is gewoon onvervangbaar.’
door Mounir Zitouni en Karlheinz Wild – foto’s belgaimage
Het was geen toeval dat Ribéry net onder Van Gaal aan vertrekken dacht.
‘Bij Bayern voelt hij de steun en de hulp die hij bij Frankrijk niet kreeg.’ Bixente Lizarazu
‘Hoeness behandelde me als zijn eigen zoon.’ Franck Ribéry
