De belangrijkste match van de voorbije tien jaar komt er na een seizoen waarin de puzzelstukjes voor Georges Leekens langzaam op hun plaats vielen. Alleen aan de rechterkant zijn er nog vraagtekens.
Waar staat de nationale ploeg aan de vooravond van België-Turkije, een belangrijke etappe op de weg naar EURO 2012? Nergens en tegelijk heel ver. Nergens als u even een blik werpt op de stand in groep A. De Duitsers zijn incontournable in kwalificaties die algemeen een vreemd beeld geven. Terwijl u van bondscoaches steeds weer hoort dat “elke tegenstander gevaarlijk is”, lijken deze Europese eliminaties het tegendeel te beweren. Duitsland, Spanje én Nederland verloren nog geen punt, Nederland zit zelfs aan een doelpuntengemiddelde van 3,5 goals per match. Elke tegenstander moeilijk? Engeland, Italië, Griekenland, Noorwegen én … Montenegro verloren nog niet, ook dat is opmerkelijk. De Montenegrijnen incasseerden zelfs nog geen goal. Dan is de Belgische oogst matig: de Rode Duivels verloren al twee keer en stel dat het vrijdag nog een keer gebeurt, dan is het weer anderhalf jaar verder kijken en het WK van 2014 (!) in Brazilië voorbereiden. De loting voor die kwalificaties gebeurt op 30 juli in Rio.
Maar tegelijk staan de Rode Duivels heel ver. Dick Advocaat zaaide, hoe kort hij ook in dienst was, de kiemen van het professionalisme en zette onder meer Vincent Kompany een laatste keer op scherp. Georges Leekens trok dat professionalisme door, gaf een jaar lang nagenoeg dezelfde kern vertrouwen, en zie, gaandeweg tekenden zich de contouren af van een elftal waarmee je naar de oorlog kunt.
Een eerste zet was het terugdringen van de verjonging en het terughalen van Timmy Simons. Leekens zag hoe die vervolgens in Duitsland het seizoen van zijn leven speelde, soms werkt het in de twee richtingen. Leekens behield, ondanks alle kritiek en de steeds maar groeiende concurrentie, ook het vertrouwen in Daniel Van Buyten en kneedde gaandeweg een collectief waarvan de lijnen duidelijk zijn en het leiderschap vastligt: Kompany, Simons, Van Buyten.
Er werd ook gekozen voor het collectief, tot groot afgrijzen van bijvoorbeeld de beste voetballer van Frankrijk, Eden Hazard. Een streling voor het oog, tegen Azerbeidzjan speelde hij nog als invaller een versnelling hoger dan de rest. Maar wel: als invaller. Middenvelders moeten, in de ogen van Leekens, negentig minuten bij de les zijn, ook defensief. Voetballen is veel meer dan dribbelen. Hazard wijsmaken dat hij – voorlopig – ook vanop de bank de Rode Duivels van nut kan zijn, was een werk dat tijd kostte. Leekens deed het. Aanvankelijk evenwel niet. In de openingswedstrijd tegen Duitsland was er nog geen sprake van Nacer Chadli als Rode Duivel en mocht Hazard starten. Het werd niets, het talent had het heel moeilijk. In de rest van de kwalificatiecampagne begon Hazard elke keer op de bank, want ook de twee basisplaatsen van Hazard in de vriendschappelijke duels tegen Rusland en Finland konden Leekens niet overtuigen van zijn ongelijk. Hazard, wiens talent buiten kijf staat, heeft immers wat last van de Franse slag, de nonchalance die Marc Wilmots in zijn periode bij Bordeaux ook al haatte. Hazard traint niet graag, en dat merk je. Mehdi Carcela is wat in hetzelfde bedje ziek, trainen is voor dat soort jongens op die leeftijd “zich amuseren”. Het is de leeftijd, zei Carcela recent verontschuldigend. Vincent Kompany kan erover meespreken. Kompany is 24 en heeft het begrepen. Hazard, 7 goals en 8 assists in het kampioenschap met Lille, nog niet. Hij is dan ook amper 20. Nog geen Messi en dus (nog) niet incontournable als Rode Duivel, ook al werd hij Frans kampioen, won hij de beker, werd hij uitgeroepen tot beste speler van Frankrijk. En snappen ze het niet in het zuiden van dit land.
Ontdekkingen
Na de slechte start (verlies van Duitsland en in Turkije) zijn er gaandeweg individueel een aantal ontdekkingen gedaan die het beste voor de toekomst doen verhopen. Zoals Nacer Chadli. Veel progressie gemaakt in Nederland, groot loopvermogen en mentaal sterk aanwezig. Bekerwinnaar met Twente, ei zo na landskampioen. Een van de vele Duivels die een prijs pakte. Uitgeprobeerd begin dit jaar tegen Finland, daarna bevestigd tegen Oostenrijk en Azerbeidzjan. Met alle respect, Europees wel meelopers. Vrijdag staat hij voor een serieuze test.
Een andere ontdekking is die in de spits. Niet Romelu Lukaku, wel Marvin Ogunjimi, een van de vele Genkenaars in de kern. Terzijde: opvallend hoe Anderlecht en Club Brugge hun status van leverancier verliezen. Toen Lukaku uitviel voor de uitwedstrijd in Oostenrijk, kreeg de Genkse spits het vertrouwen. Hij beschaamde het niet. Net als hij dat eerder al niet deed in de thuismatch tegen Oostenrijk en de uitwedstrijd bij Kazachstan. Start Lukaku als hij fit is – in de play-offs was hij stukken sterker dan een jaar geleden – dan is Ogunjimi tot dusver al een goede vervanger gebleken als er wat fout loopt. Jelle Vossen kan het ook, maar met hem in de punt verlies je toch kracht en diepgang. Tegen Azerbeidzjan wil dat nog wel lukken, tegen een meer gereputeerde tegenstander wordt het moeilijker. Met ook nog Björn Vleminckx, Nederlands topschutter, in de wachtkamer zit het wat dat betreft wel goed.
Nog een revelatie van deze campagne: Axel Witsel. De blessure van Marouane Fellaini, ook vrijdag nog niet inzetbaar, trok het trio Fellaini-Witsel-Simons dat zich geleidelijk tot vast middenveld leek te ontpoppen, uit elkaar. Witsel, bij het begin van de campagne nog bankzitter, kon hierdoor wat offensiever spelen, en scoorde ook. Vriendschappelijk tegen Finland, tweemaal in Oostenrijk. De afwezigheid van Thomas Vermaelen (een jaar out met een achillespeesletsel) verhinderde Leekens om de lijn die hij uitzette tegen Duitsland en Turkije, het talent van Jan Vertonghen uitspelen op het middenveld, door te trekken. Vertonghen depanneerde op linksachter. Steven Defour profiteerde. Gezien Defour vorige week op de sukkel was met de knie in de voorbereiding, staat niks een (logische) terugkeer van Vertonghen op het middenveld in de weg, nu Vermaelen fit is. Vermaelen blijft de ‘pech’ hebben dat er nog steeds geen linksachter opstaat. Centraal achterin heeft Leekens ook Lombaerts, die het tijdens de campagne onberispelijk deed als stand-in voor de ene keer Kompany en de andere keer Van Buyten.
En zo vallen de puzzelstukjes langzaam op hun plaats. Ook in doel. Logan Bailly startte de campagne als nummer één, maar verloor na de 4-4 tegen Oostenrijk zijn plaats. Jean-François Gillet (in Rusland) én Silvio Proto (thuis tegen Finland, nu geblesseerd) kregen vriendschappelijk elk 90 minuten om wat te tonen, maar het was Simon Mignolet die bij de eerstvolgende kwalificatiematch in Oostenrijk de voorkeur kreeg, omdat hij beter was op hoge ballen. Mignolet greep zijn kans en werd ook voor de wedstrijd tegen Turkije snel bevestigd in zijn status van nummer één. Een teken van vertrouwen. Nog een ontdekking.
Pijnpunten
Het enige probleempunt blijft, naast de linksachter, de rechterflank. Moussa Dembélé wisselde op rechts sterk (Duitsland thuis, Oostenrijk uit) af met zwak (Azerbeidzjan) of niet beschikbaar vanwege blessure. Jonathan Legear kon één keer schitteren, thuis tegen Oostenrijk, maar was voor de rest altijd onbeschikbaar. Dat beiden er vrijdag niet bij zijn, is dus geen toeval. Het alternatief? Hazard speelde er al vriendschappelijk. Vossen stond er in Kazachstan. Witsel moet het af en toe doen bij Standard, als Carcela er niet bij is. Maar het is een zorgpuntje.
Erger is de positie van rechtsachter, waar (net als op links) in deze campagne twee centrale verdedigers terechtkwamen. Toby Alderweireld begon er de campagne, maar aan de rust tegen Oostenrijk werd hij gewisseld voor Dedryck Boyata. In de oefenwedstrijden die daarop volgden, kreeg Laurent Ciman zijn kans. Alderweireld bleef twee keer op de bank. Ciman overtuigde niet, want Alderweireld nam tegen Oostenrijk op training alle stilstaande fases. Tot hij zich blesseerde en Ciman alsnog twee keer aan de aftrap kwam. Inmiddels is Ciman bij Standard bankzitter, zijn aantreden in de play-offs bleef beperkt en voor de bekerfinale kwam hij niet in aanmerking. Logischerwijze neemt vrijdag Alderweireld gewoon zijn plaats in.
En zo staat België na één seizoen kwalificaties dus toch ergens. Waar dat is, zal blijken uit een nieuwe test tegen een ‘grote’, want met alle respect, Oostenrijk en Azerbeidzjan zijn geen geregelde EK-gangers. Turkije wel. Tussen ergens en nergens is maar één letter verschil. Vrijdagavond kennen u en een uitzinnig Koning Boudewijnstadion het antwoord.
DOOR PETER T’KINT
In de ogen van Leekens moeten middenvelders negentig minuten bij de les zijn, ook defensief.
