Het debat van de kandidaat-voorzitters van de FIFA in het Europees parlement ging vorige week in rook op. Slechts een van de vijf was op de afspraak. Een schrijnender bewijs voor de loze beloften van de troonpretendenten was ondenkbaar. De wereldvoetbalbond is niet in staat zichzelf te hervormen. De afwezigheid van Sepp Blatter maakt geen verschil op het vlak van openheid en transparantie. En zolang de kop van de vis stinkt, kan corruptie floreren op alle niveaus.
Transparantie is niet alleen een probleem van de FIFA, maar ook van de meeste van de 209 bonden die eind deze maand een nieuwe president moeten kiezen. Transparancy International onderzocht of nationale federaties op hun website een minimale openheid aan de dag leggen. Vier criteria werden bekeken: de publicatie van de statuten, het jaarlijkse activiteitenverslag, het financieel rapport en een ethische code.
Geef toe, de lat lag niet meteen op onoverkomelijke hoogte. Slechts 14 van de 209 federaties geven echter minimale informatie over hoe ze hun geld spenderen en wat de waarden zijn waarin ze geloven: Canada, Denemarken, Engeland, Hongarije, IJsland, Italië, Japan, Letland, Nieuw-Zeeland, Noord-Ierland, Noorwegen, Portugal, Ierland en Zweden. Maar liefst 87 bonden haalden nul punten, 42 federaties hebben niet eens een website. België scoorde een schamele één op vier (voor de statuten).
Sinds kort krijgen we af en toe inzage in de gang van zaken in het voetbal dankzij Football Leaks, een website die in navolging van WikiLeaks van Julian Asange en Edward Snowden duistere transacties tussen clubs, spelersmakelaars en spelers openbaar maakt. Football Leaks bestaat sinds september 2015. Het is gevestigd in Portugal en gebruikt Russische servers, omdat dit land weigert info door te spelen aan westerse naties.
De mensen achter Football Leaks willen anoniem blijven, omdat ze bang zijn voor vergelding. ‘We hebben vijanden gemaakt’, vertelde ‘John’ vorige maand aan The New York Times. ‘De Big Bosses in Turkije en Kazachstan zijn echt boos en willen ons zo snel mogelijk het zwijgen opleggen.’
Football Leaks kwam voor het eerst in het nieuws toen het enkele maanden geleden een geheime clausule bekendmaakte in het contract tussen FC Twente en Doyen Sports. De Maltese investeringsmaatschappij had de club uit de Eredivisie 5 miljoen euro geleend en in ruil de economische rechten van vijf spelers verworven. Een schoolvoorbeeld van het sinds kort verboden ’third party ownership’. Na deze onthulling werd FC Twente door de KNVB voor drie jaar uitgesloten van deelneming aan Europees voetbal.
De voorbije weken legde Football Leaks bloot dat Gareth Bale in 2013 voor 100.759.417 euro van Tottenham naar Real Madrid verhuisde. De Koninklijke had een lager bedrag opgegeven omdat het vreesde Cristiano Ronaldo te mishagen, aangezien hij niet langer de duurste speler ter wereld zou zijn. WikiLeaks publiceerde ook een document waaruit bleek dat de transfersom van Anthony Martial van Monaco naar Manchester United niet 50 miljoen maar 80 miljoen euro kan bedragen.
Er kunnen vraagtekens gezet worden bij de werkwijze van WikiLeaks of Football Leaks, maar de fans hebben het recht om te weten wat een club voor een speler betaalt en hoeveel geld er naar de tussenpersonen gaat. Dit is immers de enige manier om clubs en makelaars te controleren. ‘Het enige wat we nastreven, is transparantie in de sport waar we van houden’, stelt Football Leaks. ‘We hebben nood aan een publieke database waarop alle informatie over transfers en lonen is terug te vinden. Als de FIFA haar geloofwaardigheid wil terugwinnen, moet ze hier werk van maken.’
In Zürich hebben sommigen daar gelukkig oren naar. ‘Een verifieerbare, transparante en geloofwaardige bron in plaats van de laatste pagina’s in de krant (sport staat in de Engelse kranten op de ‘back pages’, nvdr) en de soccer leaks website zou een goede zaak zijn’, vertelde Mark Goddard, hoofd van het Transfer Matching System van de FIFA, aan het persagentschap AP. ‘De informatie raakt vroeg of laat toch bekend, maar op een inefficiënte en ongestructureerde manier. Dat zorgt voor ondoorzichtigheid en maakt de koehandel mogelijk. Jammer.’
Is er een kandidaat voor het FIFA-voorzitterschap die de wens van zijn werknemer Mark Goddard in vervulling wil doen gaan?
DOOR FRANÇOIS COLIN
Belgische voetbalbond scoort één op vier in onderzoek Transparency International.
