Ruim acht jaar nadat Sport/Voetbalmagazine als eerste berichtte over de infiltraties van Ye Zheyun in het Belgische voetbal, gaat vrijdag in Brussel het proces tegen de gokchinees van start. Zelf zal hij er niet zijn. In het Verre Oosten is men al lang zeker dat hij uit de weg is geruimd wegens zijn geknoei hier.
Zaterdagavond 29 oktober 2005. Ergens op Stayen rinkelt een gsm. Pietro Allatta aan de lijn: of iemand le citron kan komen ophalen aan de stadioningang? De wedstrijd tussen STVV en La Louvière is een halfuur bezig wanneer Ye Zheyun, zijn chauffeur, een moeder en haar dochter plaatsnemen in de nieuwe zittribune tegenover de gammele eretribune. Rijkelijk laat, maar toch ruim op tijd om thuiskeeper Dusan Belic nog twee keer naast de bal te zien grijpen. De wedstrijd eindigt op 1-3. Anderhalf uur later laat Ye zich als een tevreden man terug naar Brussel rijden. In Le Rosa, een nachtclub nabij de Louizalaan, wordt het feest voortgezet. Le citron is niet weg te slaan van het meisje. Terug in zijn hotel probeert hij zich aan haar te vergrijpen, maar dat is buiten de moeder gerekend. De politie wordt gealarmeerd en Ye ondervraagd. Het is de eerste en meteen ook laatste keer dat de arm der wet de kleine Chinees in levende lijve te zien krijgt. Bij gebrek aan bewijs moeten ze hem weer laten gaan. Kort erna ontvlucht hij het land.
Wat lijkt op een zoveelste geval van seksuele intimidatie, ontpopt zich voor de ogen van de verbaasde agenten tot een in België nooit eerder geziene zaak van vervalste voetbalwedstrijden, doodsbedreigingen, afpersing en illegale gokwinsten. Onderzoeksrechter Sylvana Verstreken krijgt de leiding over het onderzoek, maar maakt geen haast en valt ten slotte ziek uit. Haar opvolger Jean Coumans raakt op ramkoers met het federaal parket. Door die interne oorlog en omdat het voetbaldossier geen prioriteit vormt voor justitie, rondt het openbaar ministerie zijn eindvordering pas vijf jaar later af. Daarin vraagt het aan de raadkamer van 31 personen en één vennootschap de doorverwijzing naar de correctionele rechtbank (zie kaderstuk). Van drie andere partijen die tijdens het onderzoek in verdenking zijn gesteld, vraagt het de buitenvervolgingstelling: van Gaston Vets en Gaston Peeters, respectievelijk ex-voorzitter en ex-manager van Lierse, en van de club La Louvière.
Aanvankelijk zou de raadkamer zich in november 2010 over de eindvordering buigen, maar vertragingsmanoeuvres van de advocaten noodzaken haar om haar beslissing uit te stellen tot februari 2012. Het overlijden van Gaston Vets veroorzaakt nieuw uitstel en de uitspraak valt uiteindelijk pas in oktober 2012. Zeven jaar na de start van het gerechtelijk onderzoek! Conclusie van de raadkamer: alle 32 beklaagden moeten voor de rechter verschijnen.
Vier partijen leggen zich niet neer bij de beschikking en tekenen beroep aan: voormalig Liersetrainer Paul Put, de ex-spelers Yves Van der Straeten en Laurent Delorge, én Bruno Belmans, destijds de manager van Verbroedering Geel. Nadat hun beroep is afgewezen beslist Put als enige om ook zijn laatste beroepsmogelijkheid te gebruiken en in cassatie te gaan. Tevergeefs. In april 2013 raakt bekend dat het proces tegen de 32 beschuldigden op 13 september 2013 van start gaat voor de correctionele rechtbank van Brussel.
Lijntje naar GBA
Zondagmiddag 17 oktober 2004. Het Antwerpse makelaarsduo René Vijt en Walter Mortelmans heeft La Louvière om kaarten gevraagd voor het duel tegen Germinal Beerschot en als antwoord een uitnodiging voor het vipdiner ontvangen. Zij schuiven mee aan de eretafel met voorzitter Filippo Gaone en huisadvocaat Laurent Denis, die hen voorstelt aan twee andere tafelgenoten: een Chinees en een tolkende vrouw. Ye Zheyun introduceert zichzelf als een textielmagnaat uit Sjanghai met vestigingen in Parijs. Kaartjes worden uitgewisseld en een afspraak gemaakt met beide makelaars ’s anderendaags in het Brusselse Hilton Hotel. Daar ontvouwt Ye zijn plan om een voetbalclub te kopen. Via de naamsbekendheid die hem dat oplevert, hoopt hij een filiaal te openen in Antwerpen. Het makelaarsduo suggereert om voor een nv met aandeelhoudersstructuur te gaan en werpt een lijntje uit naar GBA.
Meer gesprekken volgen. Vijt en Mortelmans krijgen al snel het sterke vermoeden dat Ye goed bekend is met het Belgische voetbal. Hij dweept met Marius Mitu en is onder de indruk van het werk van Paul Put. Hij wil beiden meenemen naar GBA. Dat treft, denken beide makelaars: Put is toevallig een van hun cliënten. De trainer wordt bij de besprekingen betrokken en het gezelschap woont een training bij op het Lierse oefencomplex in Kessel. Tot rechtstreekse onderhandelingen tussen Ye en GBA komt het uiteindelijk niet. Ye slaagt er niet in de gevraagde bankreferenties en geloofsbrieven voor te leggen. Vijt en Mortelmans voelen nattigheid en blazen het contact op. Het is december 2005.
Boeken neerleggen
Ondertussen, vijftien kilometer verderop in Lier. Daar zijn de onderhandelingen over de overname van het Vanderpoortenstadion door de stad onverwachts afgesprongen. Een lelijke streep door de rekening van de armlastige club, want met dat geld zou ze de licentieschulden aflossen. Voorzitter Gaston Vets herinnert zich een telefoontje van Vijt over een potentiële overnemer en neemt zelf opnieuw contact op. Zonder Ye bij naam te noemen meldt de makelaar dat zijn investeerder zijn zinnen inmiddels op een nv heeft gezet. Daarop tovert Walter GrootaersLeo Theyskens uit de hoge hoed, maar de Molse ondernemer komt al snel zijn verplichtingen niet na. Theyskens echter heeft de Antwerpse diamantairsfamilie Goldberg een optie gegeven op zijn aandelen. Bedoeling is dat Charles Goldberg ze licht en de aandelen doorverkoopt aan Ye.
Ye? Jawel, de Chinees is inmiddels binnen gepraat op het Lisp door Paul Put. Put heeft zijn assistent Patrick Deman in vertrouwen genomen over het aanbod om trainer te worden van GBA en hem gevraagd om mee te gaan. Deman ziet dat niet zitten en overtuigt Put om Ye naar Lier te brengen, wetende dat de club op het punt staat de boeken neer te leggen. Zo is het hem en de spelers toch verteld door sportief manager Gaston Peeters. Op 20 januari 2005 tekent voorzitter Vets in aanwezigheid van clubadvocaat Chris De Nijn een contract met Shangai Yunwei International Trade Co. Ltd, de vennootschap van Ye. De Chinese zakenman verwerft voor 3,8 miljoen euro 76 procent van de aandelen. Een eerste schijf van 369.500 euro wordt gestort op de derdenrekening van De Nijn. Lierse is gered.
Ye heeft de club nu gekocht, maar op het veld heeft hij al langer een half dozijn spelers en de trainersstaf (minus Eric Van Meir, omdat Put hem niet vertrouwt) in zijn macht. Zij zijn meegestapt in het verhaal dat enkele wedstrijden bewust moeten worden verloren om de overnameprijs te drukken. De eerste (volgens de latere spijtoptant Deman mislukte) fiks dateert van 28 november 2004 tegen FC Brussels. Negen spelers zullen uiteindelijk bij het bedrog worden betrokken. Pas dik twee maanden later dringt het tot hen door dat hun ‘redder’ een ordinaire gokker is die in het Verre Oosten grof geld verdient op hun resultaten. Maar er is geen weg terug. Ye lost zijn klauwen niet en het fiksen duurt tot de laatste speeldag, wanneer Lierse thuis met 7-0 wint van La Louvière. Van dat La Louvière heeft hij Put & co getipt dat het beter zal ‘meewerken’ dan zij ooit deden. Ook met Verbroedering Geel zegt Ye ‘bezig’ te zijn. Zijn contract met Lierse is dan al ontbonden omdat hij de betalingsvoorwaarden niet respecteert. Lierse beschouwt de eerste schijf niettemin als verworven en betaalt er zijn openstaande licentieschulden mee.
Met de dood bedreigd
Brussel, 19 februari 2006. Bij de KBVB schieten ze wakker. Patrick Deman is zich in ruil voor immuniteit als spijtoptant komen aanbieden bij bondsprocureur René Verstringhe. Twee dagen eerder zijn hij, Laurent Fassotte en Cliff Mardulier door Lierse ontslagen nadat het gerecht hen heeft opgepakt voor verhoor. Anderlecht doet hetzelfde met Mitu en Delorge. In Moeskroen biecht een gebroken Paul Put tegenover zijn assistenten het bedrog bij Lierse op. De angst staat in zijn ogen te lezen. De trainer is de avond voordien – voor de derde keer al – door gemaskerde en gewapende kerels in een donkere Mercedes Vito klem gereden en met de dood bedreigd. Hij kraakt, Moeskroen ontslaat hem.
Verstringhe luistert met grote oren naar Demans verhaal en besluit een rist spelers op te roepen voor verhoor. Twee weken zijn dan verstreken sinds de veelbesproken Panoramareportage over de Chinese gokmaffia, dik drie maanden sinds aanwijzingen van gokmanipulatie rond STVV-La Louvière, zeven maanden sinds de allereerste onthullingen in Sport/Voetbalmagazine, en tien maanden sinds Verstringhe persoonlijk door Roland Louf over de infiltratiepogingen van Ye op de hoogte is gebracht. Toch doet de KBVB al die tijd niets.
Opvallend is dat kort na de waarschuwing van Louf David Delferière in april 2005 als consulent aan de slag gaat bij La Louvière. Delferière is als ondervoorzitter van de KBVB tot op vandaag een zwaargewicht in het Belgische voetbal. Na het ontslag van sportief manager Stéphane Pauwels heeft Gaone hem gevraagd om administratief orde op zaken te stellen in zijn club. Het zijn de hoogtijdagen van Ye en Delferière ontkent niet dat hij hem er ook heeft gezien. Op 26 oktober 2005 geeft de bobo zijn opdracht onverwacht terug aan Gaone. Het weekend voordien heeft La Louvière Lierse geklopt met 1-0, een bal door de benen van Cliff Mardulier. Het is de eerste wedstrijd van La Louvière onder Gilbert Bodart, die twee dagen voordien in het bijzijn van Delferière op het kantoor van Laurent Denis als de nieuwe trainer is aangesteld. Het trio poseert lachend voor de foto. Drie dagen na Delferières ontslag wordt de beruchte STVV-La Louvière gespeeld.
Sportieve straffen
Na anderhalf jaar is het bondsonderzoek ‘afgerond’. Voor Verstringhe is het zonneklaar: Paul Put is de baarlijke duivel in dit maffiose verhaal. Voor die conclusie baseert hij zich hoofdzakelijk op het getuigenis van spijtoptant Deman, hoewel die er tot op vandaag van uitgaat dat ook Put aanvankelijk oprecht geloofde dat Ye de redder van Lierse was. In augustus 2007 schrapt de KBVB Put van de bondslijsten – zeg maar: schorst hem levenslang – en veroordeelt Lierse tot degradatie naar derde klasse. HasanKacic wordt twee jaar geschorst, NinoslavMilenkovic een jaar voorwaardelijk. Mardulier en Archie Thompson gaan vrijuit.
En Mitu, Delorge, Fassotte, Van der Straeten en Igor Nikolovski? Zij blijven buiten schot dankzij het zogenaamde arrest-Mitu. Daarin heeft de rechter Mitu’s advocaat Luc Misson gelijk gegeven in zijn stelling dat de KBVB geen tuchtsancties kan opleggen zolang de strafzaak loopt. Omdat Put, Kacic en Milenkovic niet naar de rechter zijn gestapt, ontlopen zij hun sportieve sanctie niet. Een halfjaar later echter worden Lierse en Kacic in beroep alsnog vrijgesproken en ziet Put zijn straf herleid tot een verbod om zich gedurende drie jaar aan te sluiten bij de KBVB. Sinds die termijn afliep op 17 maart 2011, mag Put, ondertussen succesvol bondscoach van Burkina Faso, opnieuw als trainer in België aan de slag.
Op papier is Put tot op vandaag de enige die (sportief) werd gestraft. Op de symbolische boetes van 125 euro voor Daniel Cruz, Mo Messoudi en Luciano Da Silva na dan, omdat zij als spelers van Germinal Beerschot nalieten een omkooppoging door Ye voor de wedstrijd tegen Westerlo te melden. Van La Louvière werd nooit één voetballer verontrust, niet door de bond en nu ook niet door het gerecht. In tegenstelling tot bij Lierse sloten de rangen zich bij de Waalse club, zelfs na de beruchte 7-0. Alleen de gokverslaafde trainer Bodart klapte uit de biecht. Hij nam alle schuld op zich en liet altijd geloven dat hij op eigen houtje met onoordeelkundige wissels resultaten manipuleerde. Maar zelfs voor die wedstrijden blijkt het gerecht geen bewijs van omkoping te hebben gevonden. Andere clubs waarvan zeker is dat ze rechtstreeks of via een tussenpersoon zijn benaderd door Ye zijn Verbroedering Geel, Germinal Beerschot, Charleroi, Bergen, Roeselare, KV Kortrijk, SK Ronse en Moeskroen. Uiteindelijk lukte het hem alleen om zich binnen te kopen bij Lierse, La Louvière en Geel.
Uit de weg geruimd
Het proces in Bussel zal zich focussen op 18 wedstrijden gespeeld tussen november 2004 en oktober 2005. Ondanks de bijna zekerheid dat de getrukeerde duels zich over een langere periode uitstrekten. In september 2005 stapte gokexpert Karl Dhont – die inmiddels als fraudebestrijder voor de UEFA werkt – als eerste naar het Belgische gerecht met een lijst van wedstrijden waarop in Azië voor grof geld was gegokt. De Belgische competitie zat op dat moment pas voor het tweede volledige seizoen in het Aziatische aanbod. De introductie gebeurde halfweg het seizoen 2003/04. Op het einde van dat seizoen zag Dhont de eerste verdachte duels, met als uitschieter de 0-9 in Bergen-Club Brugge. Daarover is niets terug te vinden in de eindvordering van het openbaar ministerie.
Nog intrigerender is een oude uitspraak van La Louvièrevoorzitter Gaone, zelf ook actief in de textielbusiness en professioneel vaak vertoevend in het Verre Oosten. Op de vraag wanneer Ye hier voor het eerst zijn opwachting maakte, antwoordde hij in de zomer van 2005: “Járen geleden. Ik vraag me af of het niet was toen Geel nog in de eerste klasse speelde.” Dat was het seizoen 1999/2000, met Paul Put als trainer.
Eén zaak is zeker: het zal Ye Zheyun niet zijn die de antwoorden op de vele vragen zal geven vrijdag. De kans dat hij zijn opwachting maakt in de rechtszaal, is onbestaande. China levert geen landgenoten uit. Het bericht in Le Soir eind januari 2012 dat hij door de Belgische onderzoekers via het internet in China zou zijn opgespoord, was een kwakkel die paste in de oorlog tussen de onderzoeksrechter en het parket. In gokmiddens in het Verre Oosten is men trouwens al lang zeker dat de gokchinees uit de weg is geruimd wegens zijn geknoei in België. Of hij in opdracht van een grotere organisatie werkte, werd nooit duidelijk.
DOOR JAN HAUSPIE
Deman gaat er tot op vandaag van uit dat ook Put aanvankelijk oprecht geloofde dat Ye de redder van Lierse was.
Het proces in Bussel zal zich focussen op 18 wedstrijden tussen november 2004 en oktober 2005. Ondanks de bijna zekerheid dat de getrukeerde duels zich over een langere periode uitstrekten.
